بعد از توقف قلب دقیقا چه اتفاقاتی در بدن میافتد؟ واقعیت این است که سکوت و آرامش پس از مرگ تنها ظاهر قضیه است زیرا در مقیاس سلولی، انقلابی واقعی در جریان است.
بلافاصله پس از مرگ، سلولهای ما وارد فرآیندی به نام «خودگوارش» میشوند؛ یعنی سلولها خود را هضم میکنند. مغز هم چون از اکسیژن محروم است، خاموش میشود؛ گرچه بعد از آن آخرین جهش فعالیت الکتریکی خودش را انجام میدهد که علت آن برای ما هنوز کاملا معلوم نیست.
سپس رقصی مرگبار آغاز میشود که عبارت است از سفت شدن تدریجی جسد، هجوم باکتریها، تخمیر بافتها و افزایش گازها تا تجزیه کامل. در واقع سلولهای ما حتی پس از مرگ هم به فعالیت خود ادامه میدهند و برخی ژنها بیش از ۱۴ ساعت پس از فوت فعال باقی میمانند.
بدن انسان دقیقه به دقیقه، دچار سازوکار تجزیهای است که همزمان منظم و شگفتآور است. پس از مرگ، بدن انسان بهتدریج فرو میپاشد و این فرایند نتیجهی تعامل طبیعی میان واکنشهای شیمیایی در سلولها و فعالیت باکتریهاست.
به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید
هنگام مرگ دقیقا در بدن انسان چه میگذرد؟
ابتدا قلب و تنفس متوقف میشوند. قلب و تنفس به هم وابستهاند و معمولاً وقتی یکی از کار میافتد، دیگری هم خیلی زود متوقف میشود. پس از آن نیز جریان خون متوقف میشود.
۳۰ ثانیه پس از مرگ
بدون اکسیژن، بدن وارد حالت «صرفهجویی در انرژی» میشود. سلولها فعالیت خود را متوقف میکنند، از جمله ارتباط بین نورونها قطع میشود. فعالیت الکتریکی مغز از بین میرود و فرد هوشیاری خود را از دست میدهد. سپس در یک جهش نهایی، نورونها از حالت مهاری خارج شده و تمام انرژی ذخیرهشده خود را آزاد میکنند که به شکل اوج فعالیت الکتریکی دیده میشود.
۴ تا ۵ دقیقه پس از مرگ سلولهای بدن که از اکسیژن محروم هستند، شروع به تجزیه میکنند. آنها دیاکسید کربن تولید میکنند که با اسیدی شدن، کیسههای آنزیمهای موجود در سیتوپلاسم خودشان را میشکافد. وقتی آنزیمها آزاد میشوند، سلولها را از داخل هضم میکنند (خودگوارش). این فرآیند باعث ایجاد آسیبهای جبرانناپذیر در مغز میشود.
۳۰ دقیقه پس از مرگ
ارگانها به دلیل مرگ سلولهایشان یکی یکی از کار میافتند، ابتدا کبد که سرشار از آنزیم است، سپس لوزالمعده و کلیهها.
یک ساعت پس از مرگ
دمای بدن در ۲۴ ساعت اول به طور متوسط با سرعت ۱ درجه سانتیگراد در ساعت کاهش مییابد تا به دمای محیط برسد.
دو ساعت پس از مرگ
کلسیم که برای انقباض عضلات لازم است، در سلولهای عضلانی جمع میشود زیرا دیگر دفع نمیشود. تمام عضلات سفت میشوند، ابتدا عضلات گردن، پلکها و فک، سپس این سفتی به تدریج در طول حدود ۱۲ ساعت به کل بدن گسترش مییابد.
۷ ساعت پس از مرگ
نتایج مطالعهای که در نشریه Nature Communication منتشر شده نشان میدهد که در سلولهای هنوز زنده، برخی ژنها به اوج فعالیت خود میرسند و پروتئینهایی تولید میکنند که به سلولها در مقابله با استرس یا انتقال اکسیژن کمک میکنند. این کار تا ۱۴ ساعت پس از مرگ ادامه دارد.
۱۲ ساعت پس از مرگ
خون به دلیل جاذبه به قسمتهای پایینی بدن سرازیر میشود و پوست این نواحی به رنگ آبی یا بنفش درمیآید (لختی جسدی). پوست خشک شده منقبض میشود و این تصور را ایجاد میکند که ناخنها هنوز رشد میکنند. در مردان، اسپرمها زنده هستند و میتوانند تا ۳۶ ساعت پس از مرگ زنده بمانند.
۳۶ ساعت پس از مرگ
باکتریهای موجود در بدن، به ویژه روده، دیگر توسط دستگاه ایمنی بدن کنترل نمیشوند. آنها ابتدا به دستگاه گوارش حمله میکنند و سپس به کبد، طحال، قلب و در نهایت مغز میرسند. حدود ۵۸ ساعت طول میکشد تا به تمام ارگانها برسند. این همان فرآیند فساد است.
این باکتریها گازی تولید میکنند که بر اثر آن شکم باد میکند، پوست را از بدن جدا میسازد و چهره را متورم میکند. همچنین رنگ سبز به جسد میدهند و بدن که دیگر سفت نیست، شل میشود.
۱۷ روز پس از مرگ
مطالعهای در سال ۲۰۱۲ نشان داد که سلولهای بنیادی عضله که متابولیسم خود را به حداقل رساندهاند، ۱۷ روز پس از مرگ هنوز هم زنده هستند.
یک ماه پس از مرگ
کرمها میتوانند تا ۶۰٪ از بدن در معرض حمله حشرات را در هفته اول هضم کنند و اسکلت ظاهر شود. تجزیه جسد در تابوت ممکن است حدود ده سال طول بکشد.
دو سال پس از مرگ
استخوانها اگر در سطح زمین باقی بمانند به خاک تبدیل میشوند، اما اگر دفن شده باشند، میلیونها سال حفظ میشوند.
