انفجار مرگبار در مسجد علوی حمص در بحبوحه تشدید تنش‌ها در سوریه

انفجار در مسجد علوی در شهر حمص سوریه در جریان نماز جمعه دست‌کم شش کشته و بیش از ۲۰ زخمی بر جا گذاشت. مقام‌های سوری این حادثه را «اقدامی تروریستی» خواندند و اعلام کردند تحقیقات برای شناسایی عاملان ادامه دارد.​

به گفته وزارت کشور سوریه و رسانه‌های دولتی، این انفجار ظهر جمعه ۵ دی در داخل مسجد علی بن ابی‌طالب در محله وادی‌الذهب، از مناطق عمدتاً علوی‌نشین شهر حمص رخ داد. گزارش‌ها حاکی از آن است که این انفجار هنگام برگزاری نماز جمعه روی داد و در پی آن نیروهای امنیتی منطقه را محاصره و مجروحان به بیمارستان‌های اطراف منتقل شدند.​

رسانه‌های رسمی سوریه و منابع پزشکی شمار اولیه قربانیان را بین سه تا هشت کشته و دست‌کم ۱۸ تا ۲۱ زخمی اعلام کرده‌اند که بیانگر افزایش تدریجی آمار تلفات در ساعات پس از حادثه است. یک منبع امنیتی به خبرگزاری دولتی سوریه گفت شواهد اولیه حاکی از آن است که انفجار بر اثر کارگذاری یک یا چند وسیله انفجاری در داخل مسجد رخ داده است.​

مسجد علی بن ابی‌طالب در وادی‌الذهب به‌عنوان یکی از مراکز مذهبی جامعه علوی در حمص شناخته می‌شود. علوی‌ها یک اقلیت مذهبی در سوریه هستند که بخش قابل توجهی از جمعیت این کشور را، که مردم آن عمدتاً مسلمان سنی هستند، تشکیل می‌دهند. با هدف قرار گرفتن یک مکان مذهبی علوی نگرانی از تشدید تنش‌های فرقه‌ای در سوریه افزایش یافته است.​

تا زمان انتشار این گزارش، هیچ گروهی مسئولیت انفجار را بر عهده نگرفته است، اما برخی گزارش‌ها به نقل از منابع محلی و شبکه‌های اجتماعی از احتمال دست داشتن گروه‌های جهادی تندرو مانند شاخه‌های وابسته به داعش یا گروه‌های سنی تندرو که پیش‌تر علویان را تهدید کرده بودند، سخن گفته‌اند. مقام‌های سوری اعلام کردند دستگاه‌های امنیتی مشغول بررسی سناریوهای مختلف، از انفجار کنترل‌شده از راه دور تا احتمال حمله انتحاری، هستند.​

این حمله در شرایطی رخ می‌دهد که بقایای گروه «داعش» و دیگر گروه‌های تندرو، پس از شکست خلافت خودخوانده‌شان در سال ۲۰۱۷، همچنان در بخش‌هایی از سوریه فعال‌اند و به عملیات پراکنده علیه نیروهای دولتی، شبه‌نظامیان متحد و اقلیت‌های مذهبی دست می‌زنند. در ماه‌های اخیر حملات داعش و گروه‌های همسو در مناطق مختلف سوریه، از جمله اطراف دمشق و بخش‌هایی از بادیه، افزایش یافته و دولت دمشق با همراهی ائتلاف بین‌المللی ضد داعش عملیات گسترده‌تری برای تعقیب هسته‌های مخفی این گروه انجام داده است.​

در همین چارچوب، ایالات متحده نیز طی روزهای گذشته رشته عملیاتی را با هدف از بین بردن مواضع داعش در سوریه آغاز کرده است. این اقدامات نظامی پس از حمله مرگبار داعش به نیروهای آمریکایی در شهر پالمیرا که به کشته شدن دو سرباز ارتش آمریکا و یک مترجم غیرنظامی آمریکایی و زخمی شدن سه تن دیگر انجامید، انجام می‌شود.

دولت آمریکا به رهبری دونالد ترامپ این حملات را «انتقام جدی» از داعش توصیف کرده و وزارت جنگ آمریکا هشدار داده است هر حمله به شهروندان یا نیروهای آمریکایی با پاسخ سخت و «بی‌امان» روبه‌رو خواهد شد.​

حمله به مسجد علوی در حمص در ادامه سالی رخ می‌دهد که سوریه شاهد تغییری اساسی در ساختار قدرت بوده است؛ یک سال از سقوط حکومت بشار اسد و روی کار آمدن دولت جدید به رهبری احمد الشرع، رئیس‌جمهوری کنونی سوریه که با حمایت گروهی از مخالفان مسلح، کنترل دمشق را به دست گرفت، می‌گذرد.

با سقوط اسد - که خود از اعضای جامعه علوی بود - و پس از خروج او از سوریه و رفتنش به روسیه، بخشی از شبه‌نظامیان علوی همچنان سلاح بر زمین نگذاشته‌اند و در نقاطی از سوریه، از جمله اطراف حمص، به رویارویی با نیروهای دولت جدید ادامه می‌دهند.​

در کنار این کشمکش، داعش و گروه‌های افراطی دیگر تلاش کرده‌اند خلأ قدرت و شکاف‌های فرقه‌ای را تعمیق کنند و با حمله به اقلیت‌ها، از جمله علویان و مسیحیان، دولت الشرع را تضعیف کنند.