ابزارهای هوش مصنوعی برای بهبود سلامت مردم در سال ۲۰۲۵ با اقبال روبهرو شدند و وعده میدهند مراقبت پزشکی را شخصیسازی کنند، تشخیصها را سرعت ببخشند، به کشف داروهای جدید کمک کنند و فراتر از این.
فنلاند، برای نمونه، از هوش مصنوعی برای آموزش کارکنان سلامت استفاده میکند، در حالی که استونی آن را برای تحلیل دادههای پزشکی به کار گرفته و اسپانیا از هوش مصنوعی برای شناسایی بیماریها بهره میبرد.
با این حال، پژوهشها نشان میدهند که هوش مصنوعی به این زودیها نباید جای متخصصان پزشکی را بگیرد: پزشکان هنوز در شرایط اورژانسی از هوش مصنوعی بهتر عمل میکنند و چتباتهای هوش مصنوعی در پاسخگویی به مسائلِ مربوط به سلامت رواندچار مشکلاند و خطر انتشار اطلاعات نادرست پزشکی را به همراه دارند.
نگرانیهای جدیِ ایمنی هم مطرح است و کارشناسان فناوری و ضدتروریسم هشدار میدهند که افراطگرایان میتوانند از ابزارهای هوش مصنوعی برای ساخت سلاحهای زیستیِ قادر به آغاز یک همهگیری سوءاستفاده کنند.
با وجود این، هوش مصنوعی هرچه بیشتر راه خود را به حوزه پزشکی باز میکند. در ادامه پنج روشی آمده است که امسال سلامت و رفاه اروپاییها را تغییر داده است.
۱. پیشبینی خطرات سلامت
دانشمندان مدلی از هوش مصنوعی توسعه دادهاند که میتواند بیش از ۱۰۰۰ وضعیت پزشکی از جمله برخی سرطانها، حملههای قلبی و دیابت را بیش از یک دهه پیش از تشخیص رسمی پیشبینی کند.
هرچند هنوز برای استفاده در مطبها آماده نیست، این ابزار میتواند به پژوهشگران کمک کند بفهمند بیماریها در گذر زمان چگونه شکل میگیرند.
در همین حال، امسال ابزارهای دیگری مبتنی بر هوش مصنوعی معرفی شدند تا پیشبینی کنند آیا جهشهای نادر ژنتیکی به بیماری منجر میشود، خطرات سلامت قلب زنان را با تحلیل ماموگرافیهای آنان برآورد کنند و با استفاده از اسکنهای معمول پزشکی نشانگرهای زیستیِ استرس مزمن را شناسایی کنند.
۲. تسریع تشخیص بیماری
برای نخستین بار در اروپا، امسال دستیار هوش مصنوعیای با نام Prof. Valmed تاییدیه گرفت تا با کمک انبوهی از دادههای پزشکیِ بیماران به پزشکان در تشخیص و درمان یاری برساند.
ابزارهای تشخیصی دیگری هم در راه است. پژوهشگران در بریتانیا میگویند یک گوشی پزشکیِ مجهز به هوش مصنوعی میتواند شرایط قلبی را در تنها ۱۵ ثانیه شناسایی کند.
این گوشی کمی بیشازحد حساس بود، چون آزمایشهای تکمیلی برای حدود دو سومِ بیمارانی که این دستگاه آنها را علامتگذاری کرده بود، نارسایی قلبی را رد کرد. با این حال، پژوهشگران میگویند این ابزار مشکلات واقعی قلب را هم پیدا کرد که شاید در غیر این صورت کشف نمیشد.
همچنین در بریتانیا، پزشکان از هوش مصنوعی استفاده میکنند تا هفتهها انتظار برای تشخیص سرطان پروستات را از دوش بیماران بردارند.
این ابزارِ هوش مصنوعی اسکنهای تصویربرداری پزشکی را تحلیل میکند و بیمارانِ در معرض خطرِ بالای سرطان پروستات را شناسایی کرده و آنها را در اولویت بررسیِ یک رادیولوژیست قرار میدهد.
۳. پایش بیماران پس از عمل جراحی
یک تیم پژوهشیِ آلمانی از هوش مصنوعی برای خودکارسازیِ فرایند پایش بیمارانی استفاده کرده که در رگهای کرونریِ پیشتر مسدودشده به دلیل بیماری قلبی، استنت کار گذاشته شده است. معمولاً دنبالکردن روند بهبود زمانبر است و میتواند به بروز عوارض دیگر منجر شود.
این الگوریتمِ مبتنی بر هوش مصنوعی با استفاده از تصویربرداری از رگها میزان بهبود بیماران را تحلیل میکند و میتواند با دقتی مشابهِ متخصصان، الگوهای متفاوتِ بهبود را بهسرعت از هم تفکیک کند. پژوهشگران میگویند این ابزار میتواند پایش استنتها را استانداردسازی کند و سلامت قلب را بهبود بخشد.
۴. مقابله با مقاومت آنتیبیوتیکی
دانشمندان از هوش مصنوعی برای مقابله با ابرباکتریهای مقاوم به آنتیبیوتیک استفاده میکنند که یک تهدید فزاینده سلامت عمومی در سراسر اروپا هستند.
در سه سال آینده، آنها قصد دارند یک مدل هوش مصنوعی توسعه دهند تا درمانهای جدید برای باکتریهای دارومقاوم طراحی و آزمایش شود و همچنین از هوش مصنوعی استفاده کنند تا هنگام جستوجو برای یک واکسن موثر، بهتر بفهمند سامانه ایمنی به نوع دیگری از باکتری چگونه پاسخ میدهد.
۵. کاهش بار اداری پزشکان
مطبها و بیمارستانهای سراسر اروپا در حال بهکارگیری ابزارهای هوش مصنوعیاند تا در مدیریت کارهای اداری مانند یادداشتبرداری و ارجاعها به آنها کمک کنند. هدف این است که در بحبوحه کمبود روزافزون نیروی سلامت و فشارهای سنگین بر کارکنان، زمان بیشتری برای حضور پزشکان کنار بیماران فراهم شود.
برای نمونه، مایکروسافت امسال دستیار بالینیِ هوش مصنوعی خود را در ایرلند در دسترس قرار داد و شرکت سوئدی Tandem Health نیز کاتب پزشکیِ مجهز به هوش مصنوعی را در اسپانیا، آلمان، بریتانیا و فنلاند راهاندازی کرد. این خدمت در هلند، نروژ و دانمارک نیز فعال است.
