آماده باش برای نجومی شدن قیمت مرغ / مرغ ۴۰۰ هزار تومانی در راه است
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند درباره بحران خوراک دام و خطر مرغ ۴۰۰ هزار تومانی هشدار داد.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از مهر ، سیدطهحسین مدنی، رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند، با انتقاد شدید از وضعیت رها شده بازار نهادههای دامی، هشدار داد که قیمتهای نجومی کنجاله سویا و وابستگی به واردات انحصاری، کشور را به سمت تولید مرغ ۴۰۰ هزار تومانی سوق میدهد. او استیضاح وزیر جهاد کشاورزی را "پاک کردن صورت مسئله" میداند و راهکارهای عملی مانند واردات خرد از مبادی متنوع و فعالسازی تجار را پیشنهاد میکند. این مصاحبه در حالی مطرح میشود که چالشهای زنجیره تأمین خوراک دام، معیشت میلیونها خانوار ایرانی را تهدید میکند.
قیمتهای نجومی کنجاله و سیر صعودی به سوی مرغ گران
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند تأکید کرد که کنجاله سویا، که طبق قیمت جهانی حتی با احتساب نرخ دلار بازار آزاد نباید بیش از ۴۰ هزار تومان قیمت داشته باشد، در ایران به ۷۰ تا ۸۰ هزار تومان رسیده است. برخی کنجالههای دیگر نیز به مرز ۱۰۰ هزار تومان نزدیک شدهاند. مدنی هشدار داد: "ادامه این رویه، رها ماندن بازار و پیش رفتن وضعیت با همین شرایط، ما را با مرغ ۴۰۰ هزار تومانی مواجه خواهد کرد." این افزایش قیمتها نه تنها تولیدکنندگان را تحت فشار قرار داده، بلکه زنجیره تأمین پروتئین حیوانی را به مرز فروپاشی رسانده است.
استیضاح وزیر؛ پاک کردن صورت مسئله نه حل ریشهای
سیدطهحسین مدنی با اشاره به چالش تأمین نهادههای دامی و بحثهای استیضاح وزیر جهاد کشاورزی، موضع اندیشکده را شفاف کرد: "ما نه مخالف استیضاح هستیم و نه موافق آن، اما این اقدام پاک کردن صورت مسئله است." او یادآوری کرد که در دولتهای مختلف، وزرای جهاد کشاورزی بارها استیضاح یا مورد سؤال قرار گرفتهاند، اما مشکل همچنان پابرجاست. به جای تمرکز بر افراد، باید ریشههای ساختاری مانند مرغ لاین و خوراک دام پیگیری شود که دو بازوی کلیدی تولید مرغ گوشتی و تخمگذار به شمار میروند. البته عوامل دیگری مانند تولید بهصرفه نیز مؤثرند، اما راهبردیترین مسائل همان مرغ لاین و خوراک هستند.
مرغ لاین آرین؛ ظرفیت بومی نادیدهگرفتهشده
مدنی خاطرنشان کرد که ایران از معدود کشورهای دارای لاین اختصاصی مرغ به نام "آرین" است، اما عمده تولید مرغ کشور بر پایه لاینهای وارداتی انجام میشود. او توضیح داد: "موضوع مرغ لاین مباحث فنی خاص خود را دارد که در اینجا به جزئیات آن نمیپردازیم، اما این ظرفیت بومی میتواند نقش کلیدی در کاهش وابستگی ایفا کند." این وضعیت نشاندهنده از دست رفتن فرصتهای داخلی در برابر چالشهای وارداتی است.
قیمت جهانی کنجاله سویا و نقش کلیدی پروتئین در خوراک
مدنی با تمرکز بر خوراک دام و طیور به عنوان مسئله نگرانکننده تولید مرغ، گفت: "یکی از مواد اصلی خوراک مرغ، پروتئین است که عمدتاً با کنجاله سویا تأمین میشود." این ماده حاوی حدود ۴۰ درصد پروتئین خشک است و قیمت جهانی آن حدود ۳۰ سنت به ازای هر کیلوگرم است. بر اساس این نرخ، سایر کنجالهها مانند دانههای روغنی نیز ارزشگذاری میشوند. بخش عمده کنجاله سویای مورد نیاز صنعت خوراک طیور وارداتی است و چالش اصلی از گره خوردن زنجیره تأمین به نامهای خاص ناشی میشود که گلوگاه ذهنی در جامعه تخصصی ایجاد کرده است.
چالشهای فرآوری، حمل و نقل و پسکرانه؛ ظرفیتهای حلنشده
رئیس اندیشکده حکمرانی هوشمند تأکید کرد که تأمین کنجاله سویا موضوع "هایتک" پیچیدهای نیست و ایران از صنعت فرآوری قدرتمندی برخوردار است. در پسکرانه نیز پس از جنگ ۱۲ روزه، اقدامات مهمی مانند رفع معضل دپو و بهبود سرعت حمل یکسره انجام شده است. با این حال، محدودیتهای حمل فله و تخلیه کشتیهای فلهبر همچنان وجود دارد، مشابه چالشهایی که در سنگآهن با جایگزینی حمل جادهای حل شد. مدنی گفت: "تخلیه سریع بار اصل حیاتی است و نباید تولید را متوقف کند."
ضرورت واردات خرد از مبادی متنوع؛ پایان انحصار کشتیهای بزرگ
مدنی پیشنهاد داد: "چرا نیاز کشور به کنجاله سویا باید معطل کشتیهای بزرگ چند هزار تنی بماند؟ این نیاز را میتوان به صورت خرد و از مبادی مختلف تأمین کرد." او انتقاد کرد که تأمین نهادهها به آمریکای جنوبی محدود شده، در حالی که مبادی نزدیکتر و ارزانتری مانند آفریقا، آسیای میانه و عمان (به عنوان واسطه) وجود دارد. این تنوع میتواند سرعت و کارایی را افزایش دهد و وابستگی را کاهش دهد.
وضعیت کارخانهها؛ از هزاران تن به خرید ۲۰۰ کیلویی!
در جلسات اندیشکده با کارخانههای تولید خوراک دام، مدنی از وضعیت بحرانی خبر داد: "کارخانهها سطح خرید خود را به یک یا دو تن کاهش دادهاند و حتی مدیر یکی از آنها برای تأمین خط تولید به خرید ۲۰۰ کیلوگرمی کنجاله روی آورده است." این محدودیتها باعث افزایش شدید قیمتها شده و اگر ادامه یابد، مرغ ۴۰۰ هزار تومانی حتمی است.
چرا دولت به تجار خرد فرصت نمیدهد؟ پیشنهاد تغییر رویه
مدنی رویه تأمین چند هزار تنی را عامل اصلی دانست و پیشنهاد کرد: "حاکمیت با یک تصمیم ساده فضا را برای فعالیت تجار خرد باز کند تا نیاز تا هزار تن به سرعت تأمین شود." تجار متعددی این مسئله را با اندیشکده مطرح کردهاند، اما مدنی تأسف خورد که "حکمرانی واقعی ارتباط مستقیم حاکمیت با مردم و ذینفعان است، نه واسطهگری اندیشکدهها." او تأکید کرد آغوش حاکمیت باید برای طرح مستقیم مسائل باز باشد.
پایان وابستگی به ابر واردکننده؛ تجربه موفق خودرو
تا زمانی که صنعت خوراک دام به یک ابر واردکننده وابسته باشد، مشکلات ادامه دارد و استیضاح حتی وضعیت را بدتر میکند. مدنی از نشست اطلس تجارت ایران یاد کرد که در آن تجار خرد از حمل دریایی و عدم تخصیص ارز گلایه داشتند. او گفت: "دولت در تله انحصار افتاده و معیشت مردم را به واردکنندگان خاص گره زده، در حالی که تجار خرد میتوانند بدون ارز یارانهای و با ارز صادراتی وارد کنند." بهبود وضعیت خودرو پس از واردات غیرمتمرکز، الگویی موفق است.
آمادگی اندیشکده برای گفتمان مشترک و نجات سفره مردم
مدنی در پایان اعلام کرد: "اندیشکده حکمرانی هوشمند آمادگی انتقال این موارد به ذینفعان را دارد و امیدواریم با گفتمان مشترک میان اتاقهای بازرگانی، تجار و نهادها، واردات غیرمتمرکز پدیده شبهاحتکار را رفع کند تا سفره مردم کوچکتر نشود."
