خبرگزاری مهر، گروه استانها - هیفاء پردل؛ امیر جلالی بیدگلی، دانشآموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علم و صنعت و دکتری دانشگاه اصفهان، در حال حاضر بهعنوان دانشیار گروه کامپیوتر دانشگاه قم فعالیت میکند.
زمینه تخصصی وی در حوزه هوش مصنوعی و امنیت سایبری است و تاکنون بیش از ۵۰ مقاله علمی با نمایههای معتبر بینالمللی منتشر کردهام که هر کدام بیش از هزار بار مورد ارجاع قرار گرفته است.
این دانشیار دانشگاه قم در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: از ابتدای فعالیت بهعنوان عضو هیأت علمی، علاقهمند بودم در کنار پژوهشهای دانشگاهی، به سمت کاربردیسازی و عملیاتی کردن دستاوردهای علمی حرکت کنیم و بر همین اساس، با کمک دانشجویان تحصیلات تکمیلی، آزمایشگاههای پژوهشی را راهاندازی کردیم و در حال حاضر «آزمایشگاه نرمافزارهای هوشمند دانشگاه قم» توسط بنده پایهگذاری شده است.
وی افزود: تمرکز اصلی آزمایشگاه بر مدلهای زبانی بزرگ و توسعه دستیارهای هوشمند است و مهمترین پروژه ملی ما «هوشمندسازی قوه قضائیه» یا همان «دستیار هوشمند قاضی» است که با همکاری مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه در حال اجراست.
وی عنوان کرد: این سامانهها به قاضی کمک میکند تصمیمات دقیقتری اتخاذ شود و پدیده اطاله دادرسی که یکی از چالشهای مهم مردم است کاهش یابد این پروژه در حال حاضر تنها پروژه کاربردی هوش مصنوعی در قوه قضائیه به شمار میرود که در دانشگاه قم اجرا شده است.
جلالی بیدگلی همچنین از محصول «فرادید» بهعنوان یکی دیگر از پروژههای شاخص نام برد و گفت: فرادید یک دستیار هوشمند بر اساس مدلهای زبانی بزرگ است که به مدیران سازمانها امکان دسترسی سریع و دقیق به آمار و اطلاعات سازمانی را میدهد؛ با فرادید مدیران میتوانند به راحتی سوالات خود را درباره آخرین وضعیت آمار و اطلاعات موجودیتهای مختلف در سازمان مطرح کنند.
این استادیار گروه مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات دانشگاه قم افزود: آزمایشگاه نرمافزارهای هوشمند با دو هدف تولید و اجرای نرمافزارهای اداری و صنعتی و همچنین تحقیق و پژوهش در راستای نیازمندیهای صنعت مهندسی نرمافزار در دانشگاه قم تأسیس شده است و ما در این آزمایشگاه در کنار تحقیق و پژوهش، مأموریت اصلی خود را به کارگیری دانش برای رفع نیازهای مختلف جامعه در حوزه فناوری اطلاعات میدانیم.
وی اظهار کرد: در این راستا تاکنون محصولات مختلفی را در این آزمایشگاه تولید و به سازمانهای دولتی و خصوصی ارائه شده است و در این محصولات در کنار ارائه یک نرمافزار امن و کارآمد به جنبههای هوشمندسازی و خودکارسازی هرچه بیشتر فرآیند توجه ویژهای شده است. آزمایشگاه نرمافزارهای هوشمند همچنین به عنوان ناظر و مشاور در تولید نرمافزار مختلف مشغول به فعالیت است.
وی با اشاره به پروژه مهم دیگر خود در دانشگاه قم بیان کرد: علاوه بر این، توسعه مدل زبانی ایرانی «راینو» و سامانههای پشتیبان تصمیم هوشمند نیز از دیگر دستاوردهای تیم پژوهشی ماست که با مشارکت شرکتهای دانشبنیان دنبال میشود به عبارتی این پروژه هوش مصنوعی بومی است که میتواند نیازهای فرهنگی و بومی ما را پوشش دهد و بر روی مدلهای هوشمند دیگری که بتواند اشتباه مدلهای زبانی و بحثهای روانشناسی تمرکز کند در حال تحقیق و پژوهش هستیم.
دانشیار دانشگاه قم با اشاره به رویکرد کاربردی فعالیتهای آزمایشگاه نرمافزارهای هوشمند دانشگاه قم گفت: تمامی پروژههای ما با نگاه عملیاتی طراحی شدهاند و دانشجویان در کنار آموزشهای تئوری، مهارتهای تخصصی مورد نیاز بازار را فرا گرفته تا در زمان فارغالتحصیلی، بهعنوان نیروی متخصص جذب صنعت شوند.
وی افزود: همکاریهای گستردهای با حوزههای حقوق، دین، معماری، طراحی ساختمان، روانشناسی و تحلیل داده داشتهایم و هدف ما توسعه مدلهایی است که بتوانند پاسخگوی نیازهای حقوقی و دینی باشند، فرآیندهای خلاق در طراحی را تسهیل کنند و در نهایت رضایت و آرامش کاربران را افزایش دهند چرا که مهندسی کامپیوتر ابزار قدرتمندی است که میتواند مسائل سایر رشتهها را نیز حل کند و بر همین اساس دانشجویان را به توجه جدی به موضوعات میانرشتهای تشویق کردهایم
چالش زیرساخت در برابر ساخت موتورهای بومی
سرپرست آزمایشگاه تولید نرم افزار دانشگاه قم گفت: در راستای رسالت ملی، پژوهشهای این گروه بر ارزیابی مدلهای زبانی بزرگ (LLMs) متمرکز شده است و دانشگاه قم با انتخاب به عنوان مرجع هوش مصنوعی کشور، اکنون صلاحیت لازم برای بررسی و تأیید صلاحیت فنی هر محصول مبتنی بر این فناوری را داراست با این حال این مسیر با چالشهای جدی روبرو است .
جلالی بیدگلی، چالشهای مسیر هوش مصنوعی را به سه عامل نیروی متخصص، داده و سختافزار محاسباتی تقسیم کرد و تأکید داشت: در حالی که دو حوزه اول پیشرفت خوبی داشتهاند، دسترسی به سختافزارهای محاسباتی قدرتمند برای پژوهشگران داخلی به یک مانع بزرگ تبدیل شده است؛ پژوهشگران خارجی به خوشههای محاسباتی بزرگ دسترسی دارند، اما تأمین حتی یک یا دو سختافزار قدرتمند برای پژوهشگران داخلی با دشواری فراوان همراه است.
دانشیار دانشگاه قم، در پایان ابراز امیدواری کرد: با رویکرد حمایتی دولت و ایجاد زیرساختهای لازم، بستر مناسبی برای توسعه هوش مصنوعی در کشور فراهم شود و دانشگاه قم، با تداوم حرکت به سوی دانشگاه نسل چهارم و پنجم، نقش محوری خود را در حل مسائل جامعه از طریق توسعه فناوریهای بومی ایفا نماید.
