همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: مشکل بزرگ دنیای دیجیتال، عمر کوتاه هارددیسکهاست. اما دانشمندان راهحلی پیدا کردهاند که اطلاعات را نه برای ده سال، بلکه برای یک میلیون سال سالم نگه میدارد. این گزارش درباره انقلابی است که در جیب شما و حتی در سلولهایتان رخ خواهد داد.
فلش مموری بیولوژیک
در عصر انفجار اطلاعات، ما هر روز حجم عظیمی از دادهها را تولید میکنیم، اما یک مشکل بزرگ وجود دارد: وسایل ذخیرهسازی ما مثل هارددیسکها و سرورها، هم فضای زیادی اشغال میکنند و هم بهشدت آسیبپذیرند. اما چه میشد اگر میتوانستیم از همان سیستمی استفاده کنیم که طبیعت میلیاردها سال برای ذخیره دستورالعملهای حیات استفاده کرده است؟ دانشمندان اکنون موفق شدهاند فیلمها، کتابها و کدهای کامپیوتری را به کدهای ژنتیکی (A, T, C, G) تبدیل کرده و روی رشتههای DNA ذخیره کنند. این یعنی یک فلش مموری بیولوژیک که نه میسوزد، نه قدیمی میشود و میتواند هزاران سال زیر خاک دوام بیاورد.
بیشتر بخوانید:
معجزه فشردهسازی؛ کل اینترنت در کف دست شما
تراکم اطلاعات در DNA بهقدری بالاست که تصور آن برای ذهن انسان دشوار است. برای درک بهتر، اگر تمام اطلاعات موجود در دیتاسنترهای عظیم گوگل و فیسبوک را جمعآوری کنیم، میتوانیم همه آنها را در حجمی بهاندازه یک حبه قند ذخیره کنیم. این یعنی پایان عصر ساختمانهای غولپیکر برای سرورها. دانشمندان با استفاده از سنتز مصنوعی رشتههای DNA، توانستهاند فایلهای دیجیتال را بادقت ۱۰۰ درصد روی این مولکولها بنویسند و دوباره بدون هیچ خطایی بخوانند.
بایگانی ابدی؛ این حافظه هرگز نمیسوزد
یکی از بزرگترین چالشهای فناوری، عمر کوتاه حافظههاست. سیدیها خش میافتند و هارددیسکها بعد از چند سال از کار میافتند، اما DNA که از بدن ماموتهای هزاران ساله کشف شده، هنوز قابل خواندن است. محققان با قراردادن DNA حاوی اطلاعات در کپسولهای مخصوص شیشهای، تخمین میزنند که این دادهها میتوانند تا یک میلیون سال بدون تغییر باقی بمانند. این یعنی ما میتوانیم تاریخ امروز را برای آیندگان، نه روی کاغذ یا سرور، بلکه در قالب قطرات مایعی ذخیره کنیم که عمری ابدی دارند.
بایگانیهای ابدی؛ از آزمایشگاه تا جیب کاربران
اگرچه در حال حاضر هزینه «نوشتن» و «خواندن» اطلاعات روی DNA بالاست، اما سرعت پیشرفت این تکنولوژی درست مانند قانون مور در کامپیوترها، بهشدت در حال افزایش و قیمتش در حال سقوط است. شرکتهای بزرگی مثل مایکروسافت روی پروژههایی کار میکنند که بهزودی به ما اجازه میدهد «بایگانیهای ابدی» شخصی داشته باشیم. این فناوری بهزودی در مراکز دولتی برای حفظ اسناد تاریخی استفاده خواهد شد و دور نیست روزی که گوشیهای هوشمند ما بهجای تراشههای سیلیکونی، با حافظههای بیولوژیک کار کنند.
افقهای پیش رو
تکنولوژی ذخیرهسازی روی DNA، تنها یک پیشرفت فنی نیست، بلکه آشتی دوباره تکنولوژی با طبیعت است. ما در حال یادگیری از سیستمی هستیم که طبیعت از ابتدای خلقت برای ذخیره پیچیدهترین برنامهها از آن استفاده کرده است. با این فناوری، دیگر نگران ازدسترفتن عکسها، فیلمها و میراث دیجیتال خود نخواهیم بود.
