ژوزف عون، رئیسجمهوری لبنان، در دیداری که بهتازگی بهمناسبت جشن کریسمس با بشاره راعی، رهبر مسیحیان مارونی آن کشور داشت، از کاهش تهدید شبح جنگ اسرائیل علیه لبنان سخن گفت و آن را نتیجه عملکرد دیپلماتیک خود دانست. او در عین حال بر لزوم اجرای طرح انحصار سلاح در دست دولت تاکید کرد، بیآنکه زمان یا سازوکار روشنی برای اجرای آن ارائه دهد. افزون بر آن، ژوزف عون با اشاره به اینکه روند اجرای این طرح سرنوشتساز به چگونگی شرایط بستگی خواهد داشت، نگرانیهایی را درباره آینده لبنان برانگیخت.
رئیسجمهوری لبنان در ادامه سخنانش گفت که تماسهای بیروت با بازیگران تاثیرگذار عربی و بینالمللی ادامه دارد تا زمینه حفظ ثبات و آرامش در سراسر کشور فراهم شود، بهويژه اینکه توافق آتشبس بارها ازسوی اسرائيل نقض شده است. او با تاکید بر اینکه رایزنیها با هدف دور کردن سایه جنگ از لبنان ادامه دارد، افزود: «میتوانم بگویم که خطر جنگ اکنون دورتر شده است و روند تحولات به سمت یک پایان مثبت پیش میرود.»
اما بازتاب این خوشبینی رئیسجمهوری لبنان را نه میتوان در مواضع اسرائیل دید و نه نشانهای در رفتار یا مواضع حزبالله دیده میشود.
اسرائيل بیآنکه حرفی از کاهش تنش بزند، همچنان مواضع حزبالله را در جنوب رودخانه لیتانی و در شمال آن هدف قرار میدهد. افزون برآن، مقامهای اسرائیلی تاکید دارند که این حملات برای جلوگیری از بازسازی تواناییهای نظامی حزبالله ادامه خواهد یافت. تازهترین نمونه این راهبرد، حملهای است که ارتش اسرائیل پنجشنبه ۲۵ دسامبر در منطقه ناصریه لبنان از آن خبر داد و مدعی شد در آن حمله فردی مرتبط با نیروی قدس سپاه پاسداران در آن کشور را کشته است، فردی که بنابر اعلام اسرائیل، درحال برنامهریزی برای حمله به این کشور بوده است.
بنابر اعلام ارتش اسرائیل، فرد کشتهشده حسین محمود مرشد الجوهری، عضو یگان عملیات ۸۴۰ نیروی قدس سپاه پاسداران بوده و تحت فرمان این نیرو در سالهای اخیر در طراحی و اجرای عملیات تروریستی علیه اسرائیل در جبهه سوریه و لبنان نقش داشته است.
عامل دیگری که مانع خروج لبنان از بنبست کنونی میشود و قرار است روز ۲۹ دسامبر در دیدار دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، مطرح شود، تداوم کارزار تبلیغاتی اسرائیل است که عملکرد ارتش لبنان را زیر سوال میبرد و آن را به همسویی با دستورکار حزبالله متهم میکند. در این چارچوب، به نظر میرسد نتانیاهو در دیدار با ترامپ وضعیت را بهگونهای ترسیم کند که گویا راهحلی برای آن متصور نیست. همزمان، موضع آمریکا نیز روشن است و بنابر اظهارات سناتور لینزی گراهام، اگر حزبالله خلع سلاح نشود، واشنگتن در حملات اسرائیل علیه این گروه مشارکت خواهد کرد.
از سوی دیگر، نشانهها حاکی از آن است که رسیدگی به بخش قابل توجهی از پروندههای حلنشده در لبنان به اوایل سال ۲۰۲۶ موکول شده است. هرچند نواف سلام، نخستوزیر لبنان، میگوید که پرونده انحصار سلاح در جنوب رودخانه لیتانی نهایی شده است، درعمل تاکنون هیچ اقدامی صورت نگرفته که بیانگر پیشرفتی در این زمینه باشد. موضع سختگیرانه حزبالله و تاکیدش بر اینکه توافق آتشبس شامل مناطق شمال رودخانه لیتانی نمیشود، روند خلع سلاح را با چالش جدی روبهرو میکند.
تصویر کلی نشان میدهد که حزبالله تصمیم ندارد سلاحهایش را به دولت لبنان تحویل دهد و اسرائیل نیز شرط پرهیز از جنگ را خلع سلاح این گروه میداند. سخنان ژوزف عون درباره اجرای مشروط خلع سلاح، بیش از آنکه راهحل باشد، نشاندهنده تداوم بحران است. بنابراین، خوشبینیهای سیاسی و تلاشهای لبنان برای خرید زمان، یا بهتر است بگوییم وقتکشی، تغییری در معادله ایجاد نمیکند- معادلهای که تنها یک خواسته دارد: خلع سلاح حزبالله، که در غیر این صورت، گزینه جنگ همچنان روی میز باقی خواهد ماند.
