شناخت درست این فرآیند، رعایت بهداشت فردی، انتخاب مناسب محصولات قاعدگی و تغذیه سالم، میتواند تجربه این روزها را راحتتر و کمدردتر کند. کارشناسان مامایی تأکید میکنند که تعویض منظم نواربهداشتی، استفاده صحیح از تامپون، توجه به تغذیه سرشار از آهن و ویتامینهای ضروری و رعایت سبک زندگی مناسب، نقش مهمی در کاهش درد، پیشگیری از عوارض و بهبود علائم سندرم پیش از قاعدگی(PMS) دارد و به زنان کمک میکند این دوران را با آرامش و سلامت بیشتری پشت سر بگذارند.
اکرم کرمی دهکردی، عضو هیئتعلمی گروه مامایی دانشگاه علومپزشکی شهرکرد در گفتوگو با ایسنا در رابطه با سیکلهای قاعدگی اظهار کرد: سیکل قاعدگی بهصورت دورهای از شروع سن باروری(دوران بلوغ) تا انتهای سن باروری ادامه دارد که بهطور معمول از روز اولی که قاعدگی فرد شروع میشود تا زمانی که فرد به سن یائسگی(پایان یافتن قاعدگی) میرسد این سیکل ادامه خواهد داشت.
وی افزود: در دو الی چهار سال اول دوران قاعدگی هر دختر نوجوان میتوان سیکلهای نامنظم قاعدگی را مشاهده کرد که عقب یا جلو افتادن سیکل و یا تغییر مقدار خون خروجی در هر قاعدگی از جمله موارد تغییر سیکل قاعدگی است.
کرمی بیان کرد: به مرور زمان که تخمکگذاری در فرد به تثبیت میرسد سیکلهای قاعدگی نیز مرتب و منظم خواهند شد، همچنین سیکلهای قاعدگی در هر فرد از حداقل ۲۱ روز تا حداکثر ۳۵ روز متغییر خواهد بود اما بهطور نرمال سیکل قاعدگی ۲۸ روزه است.
وی ادامه داد: در ابتدای سیکل دیواره داخلی رحم که به آن اندومتر میگویند به دلیل تغییرات هورمونی(افت هورمون استروژن و پروژسترون) ریزش پیدا میکند و حالت قاعدگی پدید میآید، البته این اتفاق بهطور طبیعی درصورتی رخ میدهد که هیچ جنینی در دیواره رحم لانهگزینی انجام نداده باشد.
قاعدگی آخرین مرحله بلوغ در دختران است
این عضو هیاتعلمی دانشگاه علومپزشکی شهرکرد در رابطه با ترتیب علائم بلوغ تصریح کرد: اولین مرحله بلوغ با رشد جوانههای پستان آغاز میشود و در مراحل بعد رشد موهای تناسلی اتفاق میافتاد که در نهایت آخرین مرحله بلوغ با رخ دادن قاعدگی به پایان میرسد، همچنین رخدادن پروسه بلوغ در بدن هر فرد متفاوت است، بهطوری که ممکن است در بعضی از افراد از سن ۹ سالگی مراحل بلوغ شروع شود و اولین قاعدگی در این افراد حدود چهار الی پنج سال بعد از اولین نشانه بلوغ رخ دهد.
وی ادامه داد: پروسه بلوغ تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که مهمترین عامل ژنتیک است که نمیتوان آن را نادید گرفت اما با این وجود بهطور متوسط پروسه بلوغ بین سن ۱۰ تا ۱۲ سالگی رخ میدهد، همچنین محل جغرافیایی فرد در رخداد بلوغ تاثیر دارد بهطوریکه فرد اگر در مناطق دارای بالاترین سطح ارتفاع(مانند استان چهارمحال و بختیاری) زندگی کند کمی دیرتر به سن بلوغ میرسد و افرادی که در مناطق گرمسیری زندگی میکنند پروسه بلوغ در آنان زودتر شروع میشود.
نواربهداشتیهای چندبار مصرف گزینهای مناسب برای افراد حساس به نواربهداشتیهای یکبارمصرف
کرمی در رابطه با انتخاب نوع پد بهداشتی در این دوران گفت: برای انتخاب نوع نوار بهداشتی عوامل مختلفی همچون شدت خونریزی، حساسیت به نوع الیاف موجود در نواربهداشتی و... تاثیرگذار است اما در حقیقت بهترین نوع نواربهداشتی مورد استفاده برای هر فرد میتواند نواربهداشتیهایی با رویه پنبهای، نخی و کتانی باشد.
بهگفته وی، نواربهداشتی از لایههای متفاوتی تشکیل شده است بهطور مثال لایه رویی آن میتواند از جنس پلاستیک یا کتان باشد و لایههای زیری آن جنس الیافی برای جذب و نگهداری خون هستند با این وجود ممکن است بسیاری از بانوان نسبت به این الیاف و مواد شیمیایی حساسیت داشته باشند و در صورت استفاده از آنان دچار ناراحتی در ناحیه تناسلی، خارش شدید یا حتی سوزش(به خصوص بعد از ادرار) شوند.
کرمی توضیح داد: بهنظر میرسد نواربهداشتیهای یکبارمصرف در بین بانوان از مقبولیت بیشتری برخوردار هستند درحالی که نواربهداشتیهای چندبار مصرف هم نیز وجود دارد که قابل شستشو و استفاده مجدد هستند و ممکن است مورد استقبال چندانی از سوی بانوان قرار نگیرد اما نکته قابل توجه این است که این نوع از نواربهداشتیها الیاف بهتری را دارا هستند و الیاف نخی و پنبهای بیشتری نسبت به مواد شیمیایی در آن استفاده شده است و برای افرادی که به نواربهداشتیهای یکبار مصرف حساسیت دارند گزینه مناسبی میتواند باشد، همچنین در صورت استفاده از این نوع نواربهداشتی باید پس از هربار شستشو آنها را ضدعفونی کنند و یا اینکه برای خشک کردن از اتو استفاده شود.
وی در ادامه افزود: نواربهداشتیهای چندبار مصرف برای کاهش آلودگی محیطزیست هم بسیار مفید است اما با این وجود نواربهداشتیهای یکبارمصرف تعویض آسان و راحتی دارند بنابراین متقاضی این نوع نواربهداشتی بسیار بالا است.
این عضو هیاتعلمی دانشکده مامایی دانشگاه علومپزشکی شهرکرد با بیان اینکه نواربهداشتی حداکثر هر ۳ تا ۴ ساعت یکبار باید تعویض شود، تصریح کرد: تعویض نواربهداشتی در فواصل چهار ساعت یکبار رشد باکتریها، رطوبت و گرما و بوی نامطبوع را کاهش میدهد، همچنین در خونریزیهای شدید ممکناست هر یک تا دو ساعت نیاز به تعویض نواربهداشتی باشد و در خونریزی کم( روزهای آخر) تعویض در چهار تا ۶ ساعت قابل قبول است.
افراد دارای مشکلات واژینالی نباید از تامپون استفاده کنند
کرمی در رابطه با تامپون واژن(Vaginal Tampon) اظهار کرد: تامپون یک محصول بهداشتی است که در دوران قاعدگی در داخل واژن قرار میگیرد و با جذب خون قاعدگی از نشت آن به بیرون جلوگیری میکند. تامپونها معمولاً از پنبه فشرده(جنس الیاف تامپون ۱۰۰درصد پنبه است)، رِیون یا ترکیبی از این دو ساخته شدهاند و به گونهای طراحی شده که بهمحض جذب خون، منبسط شوند.
وی افزود: تامپون یکی از روشهای ایمن و متداول برای مدیریت قاعدگی است، به شرط آنکه استفاده صحیح و تعداد ساعات استاندارد رعایت شود، همچنین تامپونها بهتر است هر چهار ساعت یکبار تعویض شوند.
کرمی در رابطه با عوارض استفاده از تامپون گفت: استفاده طولانیمدت (بیش از ۸ ساعت) یا استفاده از انواع با جذب بسیار زیاد، احتمال سندرم شوک سمی(TSS) را افزایش میدهد که این عارضه نادر ولی جدی است، همچنین تامپون ممکن است رطوبت طبیعی واژن را نیز جذب کند و باعث خشکی واژن شود و اگر فردی مشکلات واژینالی مانند عفونتواژن، خشکی شدید و... دارد نباید از تامپون استفاده کند.
استحمام سبک در دوران قاعدگی توصیه میشود
کرمی در رابطه با استحمام در دوران قاعدگی افزود: طی دوران قاعدگی باید ناحیه تناسلی تمیز نگه داشته شود بنابراین استحمام سبک( درحد سرپا دوش گرفتن)در دوران قاعدگی توصیه میشود اما بهشرطی که آب زیاد به دستگاه تناسلی برخورد نداشته باشد، همچنین بعضی افراد بر حسب عادت، بدن و ناحیهتناسلی خود را با انواع ژلهای شستشو و صابون میشویند که در این دوران لازم به انجام این عمل نیست؛ چرا که حتی ممکن است با انجام این کار باکتریهای طبیعی واژن از بین روند.
مصرف مواد غذایی سرشار از آهن خون از دست رفته بدن را جبران میکند
کرمی در رابطه با تغذیه در این دوران اظهار کرد: مواد غذایی که فرد باید در این دوران مصرف کند بهتر است سرشار از آهن باشد تا جبران خون از دسترفته صورت گیرد(مانند گوشتقرمز کمچرب، تخممرغ، ماهی، عدس، لوبیا، نخود، چغندر و اسفناج)، همچنین بهتر است این غذاها بههمراه ویتامین C(پرتقال، گوجهفرنگی، لیمو و کیوی) مصرف شود تا جذب آهن بهتر صورت گیرد. ویتامینهای گروه B که در کاهش خستگی، تنظیم خلق، کاهش سندرم پیشقاعدگی(PMS) نقش دارند حتما استفاده شوند که منابع ویتامین B در سبزیجات سبز، مرغ، تخممرغ، غلاتکامل و حبوبات یافت میشود، همچنین منابع منزیم که شامل موز، شکلاتتلخ ۷۰ درصد بهبالا، تخمهکدو و آفتابگردان هستند حتما استفاده شوند تا به کاهش درد قاعدگی، اضطراب و نفخ کمک کنند.
وی گفت: نمکزیاد، نفخ، ورم و درد پستان را افزایش میدهد و مصرف قندهای ساده باعث تحریکپذیری، گرسنگی کاذب و نوسانات خلقی میشود، بنابراین لازم است از استفاده بیشاز اندازه از آنها خودداری شود، همچنین غذاهای چرب و سرخکردنی، کافئین زیاد و الکل در این دوران توصیه نمیشود.
کرمی توضیح داد: در مطالعات انجام شده آمده است زنجبیل همانند ایبوپروفن در کاهش کرامپ و بابونه اثر آرامبخش بر عضلات رحم دارد، همچنین دارچین اثر ضدالتهابی و کاهش درد دارد و آناناس حاوی بروملین است که بر شل شدن عضلات رحم تاثیر دارد. موز نیز حاوی منیزیم و پتاسیم است که جزو دسته ضداسپاسم قرار میگیرند.
کرمی در رابطه با درمان درد قاعدگی تصریح کرد: جهت کاهش درد قاعدگی روشهای متفاوتی وجود دارد که مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی( ایبوپروفن، ناپروکسین، مفنامیکاسید) انتخاب اول برای درمان درد قاعدگی هستند، زیرا تولید پروستاگلاندینها را مهار میکند، همچنین استفاده از کمپرس گرم یا پد حرارتی پایین شکم، درد و اسپاسم عضلات رحم را کاهش میدهد.
برای اطمینان از وجود سندرم پیش از قاعدگی به تکرار مکرر چند علائم در طی حداقل دو سیکل نیاز است
این عضو هیئتعلمی گروه مامایی دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد در رابطه با سندرم پیش از قاعدگی(PMS) توضیح داد: به مجموعهای از علائم جسمی، روانی و رفتاری گفته میشود که در فاز لوئتال چرخه قاعدگی ظاهر میشود و معمولا چندروز قبل از شروع خونریزی آغاز شده و با شروع قاعدگی یا کمی بعد از آن، کاهش پیدا میکند.
وی در رابطه با علائم PMS گفت: علائم جسمی مانند دردپستان، نفخشکم، سردرد، کمردرد، خستگی، جوش زدن و یبوست یا اسهال و علائم روانی_رفتاری مانند افسردگی خفیف، اختلالخواب، انزواطلبی، تمرکز کم و گریهپذیری از جمله علائم PMS هستند.
کرمی خاطرنشان کرد: برای تشخیص بالینی PMS، معمولاً نیاز است که این علائم حداقل دو تا سه چرخه قاعدگی پشت سر هم تکرار شوند و روی عملکرد فرد در زندگی روزمره اثر بگذارند. شدت PMS میتواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد و در نوع شدید آن که به PMDD معروف است، حداقل پنج علامت روانی یا جسمی وجود دارد و اختلال قابل توجهی در عملکرد روزانه ایجاد میکند.
به گفته وی، اصلاح سبکزندگی اولین خط درمان PMS است، سپس تغذیهمناسب(مصرف ویتامین B6، کلسیم، منیزیم امگا ۳) در بهبود روند PMS بسیار تاثیرگذار است.
انتهایپیام
