همینجا کار بس است؛ خانواده آغاز میشود
فشار کاریِ حلنشده، بیتوجهی مدیریتی و ناامنی شغلی، اغلب بیصدا وارد خانه میشوند و خود را در رفتار، روابط و سلامت روان خانواده نشان میدهند. همان طور که نمیتوان فشارهای محل کار را پشت در خانه گذاشت، مسائل خانه و خانواده هم اگر مدیریت درستی نداشته باشیم، میتوانند به محیط کار راه پیدا کنند.
خلاصه خبر
گروه زندگی: در سالهای اخیر، مرز میان زندگی کاری و زندگی خانوادگی بیش از هر زمان دیگری کمرنگ شده است. فشارهای شغلی، سبکهای مدیریتی، فرهنگ سازمانی و نوع روابط در محیط کار، تنها در همان فضا باقی نمیمانند و دیر یا زود مسیر خود را به خانه و روابط خانوادگی پیدا میکنند. از سوی دیگر، مسائل و چالشهای خانوادگی نیز ناخواسته بر عملکرد، رفتار و کیفیت حضور افراد در محیط کار اثر میگذارند.در چنین شرایطی، نگاه به مدیریت صرفاً بهعنوان یک وظیفهٔ سازمانی کافی نیست؛ بلکه مدیریت به مفهومی انسانیتر تبدیل میشود که با سلامت روان، کیفیت زندگی و پایداری روابط خانوادگی کارکنان گره خورده است.«مجتبی احدینیا» مشاور منابع انسانی، از تجربه و نگاه حرفهای خود به این پرسشها پاسخ میدهد که چگونه محیط کار میتواند بر خانواده اثر بگذارد، مسئولیت سازمانها تا کجاست و چه نشانههایی میتواند زنگ خطر یک فضای کاری ناسالم باشد.
خانه و کار از هم جداشدنی نیستند
موضوع مهم دربارهٔ فضای کار و خانواده از دو نگاه «مدیر» و «کارکنان» قابل بررسی است.در حوزهٔ مدیریت، مدیران باید بدانند که جدا کردن کامل رابطهٔ بین کار و خانواده امکانپذیر نیست. نیروی انسانی، مشکلات، افکار و موضوعاتی را که در خانواده دارد، قطعاً تا حدی وارد محیط کار میکند و در مقابل، موضوعات و چالشهای موجود در محیط کار هم، با درصدی کم یا زیاد، وارد خانواده میشود.بنابراین به اعتقاد احدینیا، این تصور که میتوان هنگام خروج از محل کار «لباس کار» را درآورد و وارد فضایی کاملاً مجزا به نام «خانواده» شد، یا هنگام ورود به شرکت «لباس خانواده» را درآورد و همهٔ مسائل خانوادگی را پشت در شرکت گذاشت، بیشتر یک افسانه است.
مدیر نیروها را با آرامش راهی خانه کند
وظیفهٔ مدیر، سازگار کردن این دو فضا با یکدیگر است. در واقع، زیبایی و هنر مدیریت حرفهای در همین موضوع نهفته است؛ اینکه مدیر بتواند کارمند را هنگام ورود به محل کار تحلیل و ارزیابی کند و اگر مسئله یا مشکلی خارج از حیطهٔ کاری او وجود دارد، آن را درک کند، به نیروی خود کمک کند، به او انرژی مثبت بدهد و شرایط را بهبود ببخشد.احدینیا توصیه میکند «اگر روز کاری خوبی برای نیرو نبوده، هنگام خروج از محل کار، مدیر باید با او صحبت کند تا با حال و روحیهٔ بهتر وارد خانه و خانوادهاش شود.»بسیاری از مشکلات دقیقاً از همین مسیر قابل حل هستند؛ مثلاً با گفتوگویی ساده که «امروز روز پرفشاری بود، میدانم چالشها و گرفتاریهای زیادی داشتیم»، فرصتی برای بازیابی ذهنی ایجاد شود و بعد نیرو با آرامش به خانه برود. این، هنر مدیریت است؛ و همین روند بهصورت معکوس هم هنگام ورود نیرو به محل کار صادق است.
بازیابی ذهنی؛ اشتراک رفتاری مدیر و همسر
اما در حوزهٔ کارکنان، نکتهای که میتواند مفید باشد، پذیرش این واقعیت از طرف نیروهاست که فضای کار و خانه، هرچند به هم مرتبطاند و بر هم اثر میگذارند، اما محیطهایی جداگانه هستند.پس در محیط کار نباید مسائل خانوادگی را مطرح یا وارد کرد و به همان شکل، نباید مشکلات کاری را به خانه منتقل کرد. همان طور که گفتیم، این نکته به طور مطلق قابل اجرا نیست، اما قطعاً میتواند نقش کنترلکننده داشته باشد و میزان تداخل را به حداقل برساند.از سوی دیگر، همانطور که مدیر در محیط کار به بازیابی ذهنی نیرو کمک میکند، در خانه هم اعضای خانواده، بهویژه همسر، باید این نقش را ایفا کنند. این همراهی و همدلی خانوادگی کمک میکند تا تداخلها و مشکلات میان شرکت و خانواده به حداقل برسد و تعادل بهتری شکل بگیرد.
فشار روانی کار، رتبهٔ اول در انتقال به خانه
این مشاور منابع انسانی «فشار روانی» را مسئلهای در محیط کار میداند که بیشترین انتقال را به فضای خانه و خانواده دارد.نادیده گرفته شدن، اهمیت ندادن، دیده نشدن و ارزش قائل نشدن، از جمله فشارهای روانی هستند که قطعاً به خانواده وارد میشوند. در چنین شرایطی، نقش همسر از سایر اعضای خانواده پررنگتر میشود تا فرآیند بازیابی بهتر انجام شود.
سبک رهبری مدیران و کیفیت روابط خانوادگی کارکنان
وقتی شما رهبر یک تیم هستید و در جایگاه یک مدیر قرار دارید، با رفتاری که بر نیروهای زیردست خود اعمال میکنید، میتوانید برای او الگوسازی کنید. در چشمپوشی از اشتباهات، آموزش دادن، نحوهٔ برقراری ارتباط با آنها و حتی شیوهٔ آموزش اینکه آنها چگونه میتوانند با شما ارتباط برقرار کنند. به گفتهٔ احدینیا، همین موضوع در خانواده نیز صدق میکند؛ اینکه اگر روزی فرزند آن خانواده مرتکب اشتباهی شد، پدر یا مادر چه رفتاری با او داشته باشند، نوع رابطه، شیوه صحبت کردن و گفتار، رعایت حریمها و ملاحظهٔ احساسات یکدیگر.همهٔ این موارد نشان میدهد که سبک رهبری مدیر در محیط کار میتواند تأثیر بسیار زیادی در فضای خانوادگی داشته باشد.
الگوهای مشترک بیتعادلی بین کار و زندگی
افرادی که میان کار و زندگی تعادل ندارند، الگوی رفتاری مشترکی در نقش همسری یا والدگری از خود نشان میدهند. این افراد معمولاً در خانواده نیز همانگونه رفتار میکنند که در محیط کار رفتار میکنند؛ حتی گاهی بدتر.این مشاور منابع انسانی با بیان این نکته میگوید «بسیاری از حرفهایی را که شاید در شرکت، با توجه به جایگاه شغلی و شرایط کاری خود نمیزنند، در خانه راحتتر بیان میکنند و بخشی از محدودیتهایی را که در محیط کار وجود دارد، در خانه رعایت نمیکنند. این افراد کمبودها و خلأهای موجود در محیط کار را وارد زندگی شخصی خود میکنند که تأثیرات بسیار منفی به همراه دارد.»در نتیجه، حریمها حفظ نمیشود و خانه به فرصتی تبدیل میشود برای تخلیهٔ فشارها.
وقتی سازمان، سبک زندگی میسازد
با این حساب آیا سازمانها میتوانند با سیاستهای منابع انسانی، به بهبود سبک زندگی خانوادهٔ کارکنان کمک کنند؟ البته! ضمن آنکه این موضوع صرفاً به فرد یا حتی فقط به حوزهٔ منابع انسانی محدود نمیشود.افرادی که در حوزهٔ مدیریت منابع انسانی فعالیت میکنند، همچنین کارفرمایان و صاحبان کسبوکار که نیروهای زیردست دارند، همگی دارای مسئولیت اجتماعیاند. فراتر از بحث شرکت، تولید و فعالیتهای اقتصادی، یک مسئولیت اجتماعی نیز وجود دارد که باید به آن پرداخته شود.احدینیا در این باره میگوید «با بالا بردن سطح کیفیت زندگی و ارتقای سطح فرهنگی افراد، و با ایجاد روابط سالم و درست با نیروهای زیردست، این فرهنگ به خانوادهها منتقل میشود، سپس وارد جامعه، شهر و در نهایت کشور میشود. این روند فرهنگسازی که میتواند تأثیر بسیار قابلتوجهی داشته باشد، بخشی از مسئولیت اجتماعی ماست و باید بهدرستی به آن عمل کنیم.»
زنگ خطر یک محیط کاری ناسالم
اما همهٔ ویژگیهای انسان سالم در خانواده، لزوماً در محیط کار صحیح نیست. از جمله موضوع بسیار حساس و حتی خطرناک «اعتماد».به اعتقاد احدینیا «در خانواده، سطحی از اعتماد، اسرار و همچنین سیاستهای رفتاری و ارتباطی وجود دارد که مختص همان فضای خانوادگی است. اگر این مسائل وارد محیط کار شوند، بهویژه زمانی که فضای کاری سالم نباشد، میتوانند آسیبهای بسیار جدی ایجاد کنند؛ آسیبهایی که جبران آنها در کوتاهمدت امکانپذیر نیست و حتی برای درمانشان نیاز به مراجعه به روانشناس یا روانپزشک وجود دارد.»در واقع، اصل «رازداری» مطرح است؛ به بیان دقیقتر، آنچه در خانواده جریان دارد نباید به روابط و محیط کاری منتقل شود. چون اگر محیط کار ناسالم باشد، میتواند آسیبهای بسیار شدیدی برای فرد به همراه داشته باشد.#اصل_رازداری_کاری#سبک_زندگی_کاری#تعادل_کار_خانواده#سبک_زندگی_ایرانی#مشاور_منابع_انسانیمطالب مشابه را از صفحهٔ زندگی خبرگزاری فارس دنبال کنید.
08:01 - 8 دی 1404
نظرات کاربران
