جزییات دیدار ترامپ و زلنسکی در مارالاگو؛ امید محتاطانه به توافق صلح
دونالد ترامپ در دیدار با ولودیمیر زلنسکی در فلوریدا اعلام کرد که روسیه و اوکراین «شاید بسیار نزدیک» به پایان دادن به جنگی نزدیک به چهار ساله باشند؛ ارزیابیای محتاطانه که همزمان با تداوم اختلافات اساسی و مذاکرات صلح مطرح شد.
به گزارش اقتصادآنلاین، رئیسجمهور آمریکا روز یکشنبه در حالی که میزبان ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، بود گفت معتقد است روسیه و اوکراین «شاید بسیار نزدیک» به پایان دادن به جنگی نزدیک به چهار ساله هستند؛ این در حالی است که روسیه برخی از شروط مورد نظر مذاکرهکنندگان اوکراینی را رد کرده است.
آقای ترامپ در اقامتگاه خود در مارالاگو در ایالت فلوریدا با آقای زلنسکی دیدار کرد تا درباره نسخه بازنگریشده یک طرح صلح ۲۰بندی گفتوگو کنند. آقای زلنسکی گفت تازهترین پیشنهاد تدوینشده از سوی اوکراین و ایالات متحده تقریباً تکمیل شده است و هر دو رهبر تأکید کردند که مذاکرات طولانی صلح ادامه خواهد یافت.
موانع اصلی در مسیر توافق صلح اوکراین
با این حال، موانع قابلتوجهی همچنان باقی است که مهمترین آنها آمادگی ولادیمیر وی. پوتین، رئیسجمهور روسیه، برای پذیرش چارچوب صلحی است که کییف و مذاکرهکنندگان ارشد آقای ترامپ پیش میبرند.
آقای ترامپ گفت پوتین به او گفته است که «میخواهد این اتفاق بیفتد، میخواهد آن را ببیند». رئیسجمهور آمریکا افزود که پیش از استقبال از آقای زلنسکی بیش از دو ساعت با رهبر روسیه گفتوگو کرده است. ترامپ گفت: «او این را بسیار قاطعانه به من گفت. من حرفش را باور میکنم.»
احتیاط ترامپ درباره زمانبندی توافق
با این حال، آقای ترامپ روز یکشنبه کوشید از بالا بردن بیش از حد انتظارات درباره دستیابی قریبالوقوع به توافق پرهیز کند؛ آن هم در حالی که به پرسشها درباره زمان امضای توافق صلح و اینکه آیا اوکراینیها میتوانند در صورت تلاش روسیه برای ادامه یا ازسرگیری تهاجم، به تضمینهای امنیتی غرب تکیه کنند، پاسخ میداد.
او درباره توافق صلح گفت: «ممکن است اتفاق نیفتد. ظرف چند هفته، به هر حال میفهمیم.»
مواضع زلنسکی و نقش اروپا در تضمین امنیت
آقای زلنسکی نیز مذاکرات را «دیداری عالی» با «گفتوگویی عالی درباره همه موضوعات» توصیف کرد و گفت دو طرف بر اهمیت تضمینهای امنیتی برای اوکراین توافق دارند. آقای ترامپ محتاطتر سخن گفت، اما اظهار داشت کشورهای اروپایی نقش پیشرو را بر عهده خواهند گرفت. در سایر مسائل، نشانه چندانی از یک پیشرفت بزرگ دیده نمیشد.
اورسولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اروپا، نهاد اجرایی اتحادیه اروپا با ۲۷ کشور عضو، در شبکههای اجتماعی نوشت که چندین رهبر اروپایی یک تماس یکساعته با آقای ترامپ و آقای زلنسکی برای بحث درباره گفتوگوهای مذاکرات صلح داشتهاند.
واکنش اروپا و تأکید بر تضمینهای امنیتی
او نوشت: «پیشرفت خوبی حاصل شد که از آن استقبال کردیم.» فون در لاین افزود: «اروپا آماده است همراه با اوکراین و شرکای آمریکاییمان برای تثبیت این پیشرفت به کار ادامه دهد. رکن اساسی این تلاش، داشتن تضمینهای امنیتی محکم از روز نخست است.»
در همین حال، دستیاران آقای پوتین روز یکشنبه با سردی به چندین ایده مطرحشده از سوی کییف و متحدان غربیاش واکنش نشان دادند؛ از جمله پیشنهادی که بر اساس آن نیروهای حافظ صلح اروپایی میتوانند در اوکراین مستقر شوند.
اختلافات ارضی و نیروگاه زاپوریژیا
آقای ترامپ و آقای زلنسکی همچنین درباره سرزمین مورد مناقشه در منطقه دونتسک، یکی از موانع اصلی که مذاکرات را طولانی کرده است، سخن چندانی نگفتند. رئیسجمهور آمریکا در عین حال ارزیابی خوشبینانهای از مانع مهم دیگری ارائه داد و به خبرنگاران گفت پوتین علاقهمند است با اوکراینیها برای بهرهبرداری از نیروگاه هستهای زاپوریژیا در جنوب اوکراین همکاری کند. اوکراین بارها گفته است که برای بهرهبرداری مشترک از این تأسیسات با روسیه همکاری نخواهد کرد.
دنیل فرید، دیپلمات پیشین آمریکا با تجربه در حوزه روسیه و اروپای مرکزی و شرقی، گفت پیشرفت در توافقها درباره تضمینهای امنیتی و بازسازی اوکراین نشانه مثبتی است. با این حال، او افزود اگر پوتین در نهایت تصمیم بگیرد حتی اندکی در مورد سرزمینهای مورد مناقشه عقبنشینی نکند، همه اینها بیاهمیت خواهد بود.
تردیدها نسبت به آمادگی مسکو
فرید در گفتوگویی اظهار داشت: «هیچ شواهدی وجود ندارد که روسیه هنوز آماده مذاکره جدی باشد. خبر خوب این است که هرچه ایالات متحده بیشتر در این چارچوب، این طرح ۲۰بندی، سرمایهگذاری کند، برای پوتین دشوارتر خواهد بود که بازی همیشگی انحراف و تعلل را پیش ببرد.»
رهبران دو کشور هنگام صرف ناهار در سالن غذاخوری مجلل مارالاگو، که با پرچمهای آمریکا و اوکراین تزئین شده بود، دیدار کردند. هیئتهای همراه در کنار آنها بودند؛ آقای ترامپ به همراه رئیس دفتر خود، سوزی وایلس؛ معاون رئیس دفتر، استیون میلر؛ وزیر خارجه، مارکو روبیو؛ وزیر دفاع، پیت هگست؛ استیو ویتکاف، مذاکرهکننده آمریکایی؛ و داماد و مشاورش، جرد کوشنر، حضور داشت.
شکافهای قابلتوجهی همچنان میان روسیه و اوکراین باقی است. اختلاف بر سر سرزمینهای شرقی دونتسک مذاکرات صلح پیشین را از مسیر خارج کرده است. آقای زلنسکی هفته گذشته به خبرنگاران گفت آماده است نیروهای اوکراینی را از این منطقه عقب بکشد تا یک منطقه غیرنظامی ایجاد شود، اما روسیه هیچ نشانهای از واگذاری کنترل این منطقه نشان نداده است.
چالشهای زاپوریژیا و موضع روسیه
نقطه اختلاف دیگر، نیروگاه زاپوریژیا است که تحت کنترل روسیه قرار دارد و برای استخراج نوعی از مواد معدنی کمیاب که آمریکا به دنبال دسترسی به آنهاست، اهمیت کلیدی دارد. آقای ترامپ پیشنهاد کرد که پوتین آماده همکاری با اوکراین است. او گفت: «رئیسجمهور پوتین در واقع با اوکراین برای بازگشایی آن همکاری میکند. این گام بزرگی است، وقتی که آن نیروگاه را بمباران نمیکند.» (روسیه دلیل خوبی برای بمباران نکردن این نیروگاه دارد: نیروهای روسی در حال حاضر آن را در اشغال دارند.)
روز یکشنبه، سرگئی وی. لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در اظهاراتی به خبرگزاری دولتی تاس گفت کرملین با استقرار نیروهای حافظ صلح اروپایی در سرزمین مورد مناقشه دونتسک موافقت نخواهد کرد. او افزود که این نیروها «هدف مشروع» نیروهای مسلح روسیه خواهند بود و اروپا را به «مانع اصلی» صلح در اوکراین متهم کرد.
فضای سیاسی پس از مذاکرات
هر دو، آقای ترامپ و آقای زلنسکی، پس از مذاکرات عمدتاً خوشبین به نظر میرسیدند و از یکدیگر تمجید کردند.
این دیدار تفاوت چشمگیری با تنشهایی داشت که در نخستین گفتوگوهای دوجانبه آنها اوایل امسال در کاخ سفید رخ داد؛ گفتوگوهایی که پس از متهم شدن آقای زلنسکی از سوی مقامهای آمریکایی به نشان ندادن قدردانی کافی، نیمهکاره پایان یافت. این نشست همچنین فاقد هیاهوی دیدار آقای ترامپ با پوتین در آلاسکا بود؛ نشستی که بدون پیشرفت ملموس به سوی توافق صلح پایان یافت.
ادامه درگیریها و نقش سیاست خارجی ترامپ
ساعاتی پس از آنکه آقای زلنسکی روز جمعه اعلام کرد قصد دارد در روزهای آینده با آقای ترامپ دیدار کند، روسیه موج تازهای از حملات موشکی و پهپادی را علیه پایتخت اوکراین آغاز کرد که در جریان آن دو نفر کشته و دهها تن زخمی شدند.
دیدار با آقای زلنسکی یک روز پیش از آن انجام شد که گفته میشد آقای ترامپ با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، دیدار خواهد کرد؛ آن هم در دورهای که سیاست خارجی ظاهراً بخش عمده توجه رئیسجمهور را به خود معطوف کرده است. او در شبکههای اجتماعی اعتبار آتشبس در جنگ مرزی میان تایلند و کامبوج را به خود نسبت داده و در روز کریسمس حملاتی را علیه اهداف داعش در نیجریه آغاز کرده است.
آقای ترامپ در حالی که آقای زلنسکی در کنارش ایستاده بود گفت: «من هشت جنگ را حلوفصل کردهام و این دشوارترین آنهاست»، اشارهای به فهرست نهچندان دقیق مناقشاتی که گفته است در آنها میانجیگری کرده است. او افزود: «فکر میکردم در حد متوسط باشد.»
منبع: نیویورک تایمز
