کمال ابراهیمی کاوری، کارشناس ارشد مناطق آزاد تجاری در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تغییر ماهیت تجارت جهانی اظهار کرد: در شرایطی که اقتصاد جهان به سمت زنجیرههای ارزش، فناوریهای نوین و لجستیک هوشمند حرکت کرده، مناطق آزاد ایران همچنان با الگوهایی قدیمی و غیررقابتی اداره میشوند. این شکاف ساختاری باعث شده این مناطق نتوانند جایگاه مؤثری در تجارت بینالملل پیدا کنند.
وی افزود: این عقبماندگی بیش از آنکه به محدودیت ظرفیتها مربوط باشد، ریشه در عدم انطباق سیاستگذاری مناطق آزاد با تحولات جدید اقتصاد جهانی دارد؛ تحولاتی که بسیاری از کشورهای منطقه و جهان آن را بهدرستی درک کرده و در ساختار مناطق آزاد خود اجرایی کردهاند.
این کارشناس مناطق آزاد با بیان اینکه مناطق آزاد موفق جهان دیگر صرفاً متکی به معافیتهای مالیاتی و گمرکی نیستند، تصریح کرد: این مناطق با تمرکز بر برندسازی بینالمللی، دیپلماسی اقتصادی فعال و اتصال به زنجیرههای ارزش جهانی، توانستهاند نقش مؤثری در جذب سرمایهگذاری خارجی ایفا کنند. در مقابل، مناطق آزاد ایران هنوز تصویر روشنی از خود در بازارهای جهانی ارائه نکردهاند و در رقابت منطقهای عملکرد کمفروغی دارند.
ابراهیمی کاوری ادامه داد: یکی از مهمترین دلایل این وضعیت، ضعف در حضور حرفهای بینالمللی است. نبود کمپینهای تبلیغاتی هدفمند، مشارکت محدود در نمایشگاهها و رویدادهای اقتصادی جهانی و فقدان دفاتر فعال جذب سرمایه در کشورهای هدف باعث شده ظرفیتهای مناطق آزاد ایران به سرمایهگذاران بینالمللی معرفی نشود.
وی یادآور شد: در فضای رقابتی امروز، دیده نشدن به معنای انتخاب نشدن است و اگر مناطق آزاد ایران نتوانند پیام خود را بهدرستی به بازارهای هدف منتقل کنند، طبیعی است که سرمایهها به سمت رقبای منطقهای سوق پیدا کند.
این کارشناس ارشد مناطق آزاد با اشاره به ضعف دیپلماسی اقتصادی در این مناطق تاکید کرد: دیپلماسی اقتصادی مناطق آزاد هنوز به جایگاه واقعی خود نرسیده است. تعامل ساختارمند با اتاقهای بازرگانی بینالمللی، شرکتهای چندملیتی و نهادهای مالی جهانی میتواند اعتماد سرمایهگذاران خارجی را تقویت کند، اما این ظرفیت مهم همچنان بهصورت پراکنده و غیرنهادی دنبال میشود.
ابراهیمی کاوری گفت: واقعیت این است که مناطق آزاد ایران از نظر موقعیت جغرافیایی، دسترسی به بازارهای منطقهای و برخورداری از نیروی انسانی متخصص، مزیتهای قابلتوجهی دارند، اما نبود روایت اقتصادی معتبر و برند بینالمللی قابل اعتماد باعث شده این مزیتها به فرصتهای واقعی سرمایهگذاری تبدیل نشوند.
وی افزود: تا زمانی که تصویر روشنی از مأموریت و کارکرد مناطق آزاد ایران در سطح جهانی ارائه نشود، نمیتوان انتظار داشت این مناطق سهم واقعی خود را از تجارت بینالملل به دست آورند.
این کارشناس مناطق آزاد در پایان خاطرنشان کرد: اگر قرار است مناطق آزاد ایران از وضعیت فعلی عبور کنند، ناگزیر به بازتعریف مأموریت خود در چارچوب تجارت جهانی جدید هستند؛ مأموریتی مبتنی بر بازاریابی بینالمللی حرفهای، حضور فعال در شبکههای اقتصادی جهانی و دیپلماسی اقتصادی هدفمند. تنها با این رویکرد است که مناطق آزاد ایران میتوانند دوباره به مسیر رقابت جهانی بازگردند و نقش مؤثری در جذب سرمایهگذاری خارجی ایفا کنند.
