خبرگزاری مهر، گروه استانها- حسین دباغ یزدی: شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی از زمره چهرههایی است که فهم او از مسئولیت، رهبری و تصمیمسازی، فراتر از تعاریف رسمی و متداول قرار میگیرد؛ شخصیتی که عمل را بر شعار و حضور را بر جایگاه ترجیح داد.
حاج قاسم سلیمانی تنها یک فرمانده نظامی نبود، بلکه نماینده نوعی «نگاه تمدنی» به امنیت، انسان و مسئولیت اجتماعی محسوب میشد. نگاهی که ریشه در تجربه دفاع مقدس داشت، در جبهه مقاومت تداوم یافت و امروز بهعنوان الگویی الهامبخش، مورد توجه نسل جدید، صاحبنظران و فعالان فرهنگی قرار گرفته است.
آنچه شخصیت شهید سلیمانی را متمایز میکند، صرفاً نقشآفرینی او در میدانهای نظامی نیست، بلکه تلفیق کمنظیر اخلاق فردی، توکل الهی، شجاعت تصمیمگیری و مردمباوری است. این مؤلفهها در کنار هم، از او چهرهای ساخت که حتی دشمنانش نیز به عمق اثرگذاریاش اعتراف کردهاند.
در شرایطی که نسل جوان امروز تجربه مستقیم دفاع مقدس را ندارد و واقعیتهای جنگ را بیشتر از دریچه روایتها و رسانهها میشناسد، تبیین مدل رفتاری و فکری فرماندهانی چون شهید سلیمانی اهمیتی دوچندان مییابد؛ چراکه این الگو، فراتر از گذشته، پاسخگوی چالشهای امروز و آینده جامعه نیز هست.
گزارش پیشرو، نگاهی تحلیلی به ابعاد کمتر گفتهشده از شخصیت شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی دارد؛ شخصیتی که «خاکی بودن»، «میدانی ماندن» و «بیاعتنایی به جاه و مقام» را نه بهعنوان شعار، بلکه بهمثابه یک سبک زندگی و الگوی عملی مدیریت، در طول سالهای مجاهدت خود به نمایش گذاشت.
شهید سلیمانی خاکی، میدانی و بی اعتنا به جایگاه و درجه بود
محمد آشورخانی، مدیر حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تیپ ۱۷۷ ارتش در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به ویژگیهای برجسته شخصیتی شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی اظهار کرد: یکی از بارزترین نشانهها و خصلتهای شهید بزرگوار این بود که اولاً انسانی خاکی بود و ثانیاً همواره در صحنه حضور داشت و وی هیچگاه عملیاتها و برنامهها را از پشت میز هدایت نمیکرد، بلکه همواره در قلب عملیات و در میدان حضور داشت و رویکردش بیشتر اجرایی بود تا صرفاً مدیریتی.
مدیر حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تیپ ۱۷۷ ارتش افزود: از مهمترین ویژگیهای شهید سلیمانی این بود که هیچگاه بحث سلسله مراتب، درجه و تفاوتها برایش مطرح نبود؛ برای او تفاوتی نداشت فردی که در کنارش قرار دارد یک سردار است یا یک سرباز؛ آنچه برایش اهمیت داشت انجام صحیح کار و کارایی بود.
وی ادامه داد: در انجام مأموریتها نیز هرگز نگران جایگاه و موقعیت خود نبود، برخلاف برخی که با رسیدن به درجات بالا نگران لطمه دیدن جایگاهشان هستند، برای شهید سلیمانی این مسائل اهمیتی نداشت و اصل برای او خدمت به جمهوری اسلامی، خدمت به اسلام و انجام وظیفه بود.
آشورخانی با بیان اینکه شهید سلیمانی هیچگاه از دشمن و هیچ جایگاهی هراسی نداشت، تصریح کرد: در انجام کارها جز خدا چیزی مدنظرش نبود و هیچ قدرتی برایش اهمیت نداشت که مهمترین خصلت ایشان، توکل همیشگی بود که در تمام رفتار و تصمیم گیری هایش نمود داشت.
مدیر حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تیپ ۱۷۷ ارتش با اشاره به نقش کلیدی شهید سلیمانی در محور مقاومت و مقابله با دشمنان در منطقه اظهار کرد: یکی از مهمترین اقدامات ایشان ایجاد وحدت و انسجام در کشورهایی بود که یا اشغال شده بودند یا نیروهای تکفیری در آنها نفوذ کرده بودند چون دشمن با ایجاد تفرقه و دامن زدن به اختلافات قومی به دنبال ضربه زدن بود، اما سردار سلیمانی در سوریه و عراق ابتدا بر ایجاد اتحاد تمرکز کرد.
وی خاطرنشان کرد: گام دوم شهید سلیمانی، سازماندهی نیروهای نظامی مردمی بود؛ همان الگویی که در کشور خودمان تحت عنوان بسیج تجربه شده بود و تشکیل و تقویت نیروهایی مانند حشدالشعبی در عراق و متحد کردن نیروهای مردمی در سوریه، نتایج بسیار مثبتی به همراه داشت و به پیروزیهای میدانی منجر شد.
آشورخانی گفت: ساده زیستی، توکل، تقوا و اخلاص در عمل از مهمترین مؤلفههای سبک زندگی این سردار بزرگ است؛ مؤلفههایی که به وضوح در رفتار و گفتار ایشان دیده میشد و میتواند برای جامعه امروز الگو باشد.
مدیر حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تیپ ۱۷۷ ارتش با اشاره به ضرورت تبیین مسائل دفاعی برای نسل جوان اظهار کرد: جوانان امروز جنگ را به طور مستقیم درک نکردهاند، اما در جریان جنگ ۱۲ روزه تا حدودی با فضای واقعی جنگ و پیامدهای آن آشنا شدند و این تجربه نشان داد که اگر در نیروهای نظامی، بسیج، سپاه و سایر نیروهای مسلح خللی ایجاد شود، امنیت کشور تا چه اندازه میتواند با خطر مواجه شود.
وی افزود: در این جنگ، نقش نیروهای پدافند ارتش و سپاه بسیار برجسته بود و رزمندگانی که وارد میدان شدند میدانستند هر لحظه امکان اصابت و شهادت وجود دارد و همین گونه هم شد؛ به طوری که حدود ۸۰ درصد شهدای ارتش از نیروهای پدافند بودند.
آشورخانی با بیان اینکه هدف اصلی دشمن، رهگیری و از بین بردن سکوهای پدافندی بود، تصریح کرد: با این حال، نیروهای ما هیچگاه دچار ترس نشدند و این رزمندگان نیز از جوانان همین نسل بودند که با آگاهی از خطر، مسئولیت خود را انجام دادند.
مدیر حفظ آثار و نشر ارزشهای دفاع مقدس تیپ ۱۷۷ ارتش تأکید کرد: امروز جوانان باید بدانند هیچ کشوری بدون برخورداری از نیروی نظامی قدرتمند و پایدار نمیتواند امنیت خود را تضمین کند و تجربههای اخیر بهخوبی این واقعیت را برای همگان روشن کرده است.
نقش شهید سلیمانی در دفاع مقدس و جبهه مقاومت بی بدیل بود
محمد خدامی، یکی از رزمندگان هشت سال دفاع مقدس کاشمر نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به نقش ممتاز شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی در دوران جنگ تحمیلی و پس از آن، اظهار کرد: شهید سلیمانی یکی از سرداران کارآمد، خوش فکر و دوراندیش دفاع مقدس بود که نقشی بی بدیل در میدان نبرد و همراه سازی مردم با انقلاب اسلامی ایفا کرد.
یکی از رزمندگان هشت سال دفاع مقدس کاشمر بیان کرد: شهید سلیمانی به عنوان فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله، همواره در خط شکنی و حفظ مواضع به دست آمده نقش مؤثری داشت و یگان تحت فرماندهی او از یگانهای اثرگذار در دفاع مقدس بود.
وی افزود: نگاه شهید سلیمانی به رزمندگان نگاهی آمیخته با محبت، عشق و اخلاق بود و همین نوع تعامل باعث میشد رزمندگان با جان و دل در کنار او باشند و این روحیه به همه کسانی که با ایشان همراه بودند منتقل میشد و همین ویژگی، نقش او را در دفاع مقدس به نقشی بی بدیل تبدیل کرد.
خدامی با تأکید بر پرهیز از اغراق گفت: شهید سلیمانی در کنار فرماندهانی چون شهید همت، شهید احمد کاظمی و دیگر شهدای بزرگ، جایگاهی ویژه داشت و همواره از آنان یاد میکرد.
مسئول حفظ آثار دفاع مقدس کاشمر یکی از اقدامات مهم شهید سلیمانی پس از جنگ را همراه سازی مردم بلوچستان با انقلاب اسلامی دانست و بیان کرد: برخورد انسانی و عادلانه شهید سلیمانی با اشرار، نمونهای از نگاه عمیق او به انسانها بود، او حتی در مواجهه با افراد مسلح نیز تأکید داشت اگر قتلی مرتکب نشده باشند، باید آزاد شوند و همین نوع برخورد، جذابیت جمهوری اسلامی را افزایش میداد.
وی با اشاره به نقش شهید سلیمانی در مقابله با داعش گفت: داعش پروژهای بود که آمریکاییها و اسرائیلیها برای شکستن جبهه مقاومت ایجاد کرده بودند و حرکت شهید سلیمانی در برابر این جریان، حرکتی تاریخی و تعیین کننده بود؛ حرکتی که به گفته رهبر معظم انقلاب، از نگاهی نافذ و عمیق سرچشمه میگرفت.
خدامی افزود: استکبار جهانی به طور جدی از حاج قاسم سلیمانی هراس داشت؛ تا جایی که یکی از ژنرالهای آمریکایی در عراق از شهید سلیمانی درخواست میکند که هنگام خروج نیروهای آمریکایی، آنها را تعقیب نکند تا دچار آبروریزی نشوند.
این رزمنده دفاع مقدس با اشاره به تعبیر رهبر انقلاب از «مکتب شهید سلیمانی» تصریح کرد: شهید سلیمانی شخصیتی جامع الاطراف، مؤمن و انقلابی بود که حتی در اوج نبرد، مسائل شرعی و اخلاقی را رعایت میکرد؛ ویژگیای که کمتر در جهان نمونهای برای آن میتوان یافت.
وی ولایتمداری را مهمترین ویژگی شهید سلیمانی دانست و گفت: دشمن از حاج قاسم میترسید، چون میدید او مو به مو دستورات رهبر انقلاب را اجرا میکند.
خدامی با اشاره به جمله ماندگار شهید سلیمانی افزود: تأکید او بر عاقبت به خیری و اطاعت بی چون و چرا از رهبر انقلاب، عصاره مکتب فکری و عملی این شهید بزرگوار است.
این رزمنده دفاع مقدس با اشاره به ضرورت معرفی شهید سلیمانی به نسل جوان گفت: کتابها، فیلمها، انیمیشنها و تولیدات هنری میتوانند نقش مهمی در شناساندن این شخصیت بزرگ ایفا کنند و همچنین موضعگیری دشمنان علیه شهید سلیمانی خود نشاندهنده عظمت و تأثیرگذاری اوست.
وی تأکید کرد: برگزاری سالگردها، همایشها و استفاده از ظرفیت رسانهها و هنرمندان میتواند مانع جایگزینی قهرمانان جعلی به جای قهرمانان واقعی در ذهن جوانان شود.
خدامی خاطرنشان کرد: قهرمانان واقعی کسانی هستند که پیش از ورود به میدان نبرد، بر هوای نفس خود غلبه کردهاند. شهید سلیمانی و دیگر شهدای دفاع مقدس با گذشتن از دنیا و خواستههای شخصی، به عزت و بزرگی رسیدند و امروز نام آنها در سراسر جهان شناخته شده است.
این رزمنده دفاع مقدس خطاب به جوانان گفت: برای داشتن زندگی عزتمند، با شرافت و مقتدر، باید این شهدا را الگوی خود قرار دهیم، زندگی آنها را بشناسیم و از سیره اشان در زندگی فردی و اجتماعی بهره بگیریم.
برای انتقال میراث سردار سلیمانی به نسل جوان، تولید آثار مکتوب هدفمند ضروری است
سعیده زراعتکار، نویسنده کتابهای دفاع مقدس نیز در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به تازهترین اثر خود اظهار کرد: آخرین کتابی که من نوشتم، کتاب «جاسم» هست که راجع به شخص عراقی است که فرزند عراقی مدافع حرم هست و در آن کتاب، در آخر کتاب، به شهادت سردار سلیمانی نیز پرداخته شده است.
نویسنده کتابهای دفاع مقدس افزود: در واقع من نویسنده هستم و به دیدگاه خودم به مسئله سردار نگاه میکنم، از دیدگاه من باید بیشتر از این در خصوص سردار سلیمانی، اقدامات ایشان، نوشته شود تا این مسائل از نسل امروز به نسلهای بعدی به خوبی انتقال داده شود.
وی ادامه داد: یکی از راههای انتقال این ویژگیها از طریق استفاده از قلم و نوشتن این ویژگیها است.
زراعتکار خاطرنشان کرد: گرچه کتاب در این خصوص نوشته شده، اما به نظر من جای کار بسیار دارد.
نویسنده کتابهای دفاع مقدس بیان کرد: مسئولین ما باید از شیوه کارکرد سردار سلیمانی درس بگیرند، از روشی که ایشان در کارشان داشتند باید درس بگیرند، اما آن چیزی که ما در جامعه میبینیم شاید کمتر باشد.
وی تأکید کرد: نمی گویم نیست، نمی گویم تبعیت نشده از شیوه و منش سردار سلیمانی، اما آن طور که باید و شاید و توقع است در یک کشوری که سردار سلیمانی فعالیت می کرده شاید نباشد.
زراعتکار با ابراز امیدواری نسبت به آینده در این حوزه اظهار کرد: امیدوار هستیم که لااقل در سالهای آینده شاهد این باشیم که کتب بیشتری از ایشان به چاپ برسد و ما در کتابخانه مسئولان و یا روزی میزشان یکی از این کتاب را داشته باشیم و از ایشان الگو بگیرند.
نویسنده کتابهای دفاع مقدس در ادامه به مشکلات نویسندگان شهرستانی پرداخت و گفت: مطالبی نوشته میشود و به چاپ نمیرسد و کلاً بحث چاپ و انتشار، چه در زمینه سردار سلیمانی یا موارد مشابه، با چالش مواجه هست.
وی خاطرنشان کرد: این مسئله باعث میشود آنگونه که نیاز است مطلبی نوشته نشود و شاید در حد همین حد شهرستان باقی بماند و شاید در حد کتابخانه شخصی نویسنده باقی بماند و در واقع آن دیدگاهی که دارد به گوش سایر افراد جامعه نرسد، که این مشکل برای خیلی از شهرستانها وجود دارد.
مکتب شهید سلیمانی؛ فرماندهی که قدرت را با اخلاق تعریف کرد
مرور سیره و منش شهید سلیمانی نشان میدهد که ماندگاری یک فرمانده، نه در میزان قدرت اداری یا نظامی، بلکه در عمق پیوند او با مردم، صداقت در عمل و پایبندی به ارزشها نهفته است. همین ویژگیهاست که نام او را از مرزهای جغرافیایی فراتر برده و به یک نماد جهانی تبدیل کرده است.
امنیت، حاصل ایستادگی آگاهانه و فداکاری انسانهایی است که از جان خود گذشتهاند. شهید سلیمانی و یارانش با همین منطق، سد محکمی در برابر پروژههای تجزیهطلبانه و تروریستی منطقه ایجاد کردند.
مفهوم «مکتب شهید سلیمانی» دقیقاً در همین نقطه معنا پیدا میکند؛ مکتبی که در آن، اخلاق از قدرت جدا نیست، فرماندهی بر پایه محبت شکل میگیرد و پیروزی، تنها با توکل، اخلاص و وحدت امکانپذیر است. این مکتب، امروز میتواند نقشه راه مدیران، مسئولان و فعالان فرهنگی کشور باشد.
در این مسیر، نقش رسانهها، نویسندگان و هنرمندان در انتقال درست و واقعی این میراث، تعیینکننده است. روایت دقیق، بهدور از اغراق و تحریف، میتواند مانع فراموشی قهرمانان واقعی و جایگزینی چهرههای جعلی در ذهن نسل جوان شود؛ نسلی که تشنه الگوهای صادق و الهامبخش است.
بیتردید، شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی بیش از آنکه متعلق به گذشته باشد، سرمایهای برای آینده است. آیندهای که در آن، جامعه ایرانی برای عبور از پیچهای سخت تاریخی، بیش از هر زمان دیگر به الگوهایی نیاز دارد که پیش از فتح میدان نبرد، بر نفس خویش پیروز شدهاند.
