کارخانه‌ها در ویترین تبلیغاتی طالبان؛ روایت وارونه از رشد اقتصادی افغانستان

طالبان با برجسته‌ کردن فعالیت برخی کارخانه‌های تولیدی، تلاش دارند رونق فعالیت‌های صنعتی در افغانستان را نتیجه حاکمیت خود معرفی کنند، در حالی‌ که شکل‌‌گیری و رشد بخش عمده صنایع افغانستان محصول سرمایه‌گذاری‌ها و زیرساخت‌های ایجادشده در دوران نظام جمهوریت است و در سال‌های اخیر، بخش قابل‌توجهی از این صنایع با رکود و خروج سرمایه مواجه بوده‌اند. 

کاربران وابسته به طالبان در شبکه‌های اجتماعی ویدیویی از یکی از کارخانه‌های تولید پوشاک منتشر کرده‌اند که در آن، ده‌ها زن با ماسک‌ بر چهره، مشغول کارند. طالبان این کارخانه را به‌‌عنوان نمونه‌ای از رشد تولید داخلی در دوران حاکمیت مجدد خود معرفی کرده‌اند.

این ویدیو که کاربران نزدیک به طالبان به‌ شکل گسترده آن را بازنشر کرده‌اند، در حالی زنان را حین کار نشان می‌دهد که طالبان زنان و دختران را از امور سیاسی و بسیاری از مشاغل تخصصی حذف کرده و تنها مشاغل ساده در برخی کارخانه‌های تولیدی را که به مدرک تحصیلی نیاز ندارد، به آنان اختصاص داده‌اند. 

رژیم طالبان به‌شکلی سازمان‌‌یافته، فعالیت کارخانه‌های تولیدی و افزایش ظرفیت خط تولید این واحدها را که با سرمایه‌ خصوصی انجام می‌شود، دستاورد اقتصادی رژيم خود جا می‌زند و مدعی است که در دوران حاکمیت مجدد طالبان، صنایع افغانستان رشد کرده‌اند. این در حالی است که به‌ دلیل فضای اختناق و سرکوب حاکم بر افغانستان، هیچ‌یک از مسئولان اتاق‌ صنایع و معادن نمی‌توانند آمار کارخانه‌هایی را که در این دوره از فعالیت بازمانده یا با کاهش فعالیت روبرو شده‌اند، منتشر کنند. 

ملا عبدالغنی برادر، معاون اقتصادی نخست‌‌وزیر طالبان، روز پنجشنبه چهارم دی‌‌ماه به استان هرات در غرب افغانستان سفر کرد تا نخستین کارخانه تولید قوطی آلومینیومی برای نوشیدنی‌های غیرالکلی را افتتاح کند. مالک این کارخانه که در زمینه تولید نوشیدنی‌های غیرالکلی نیز فعالیت دارد، ادعا کرده است که ۱۲۰ میلیون دلار در این پروژه سرمایه‌ گذاری خواهد کرد و حدود هزار و ۷۰۰ فرصت شغلی ایجاد می‌شود.

ملا عبدالغنی برادر در سخنرانی خود در هرات، مدعی شد که رژیم طالبان از صنعتگران و صاحبان کارخانه‌ها حمایت می‌کند. 

سنگ‌بنای شهرک‌های صنعتی افغانستان در دوران نظام جمهوریت و با حمایت کشورهای غربی، از جمله ایالات متحده آمریکا، گذاشته شد. در آن زمان، به‌ دلیل سرازیر شدن کمک‌های خارجی گسترده به افغانستان، اقتصاد این کشور رشد کرد و به توسعه صنعت انجامید. با این حال در سال‌های پایانی نظام جمهوریت، بخشی از کارخانه‌های تولیدی تعطیل شدند که این روند تا امروز نیز ادامه دارد.

 البته برخی صنعتگران افغانستان هم با نوسازی خطوط تولید، به منظور رقابت با تولیدات کشورهای همسایه، توانستند کارخانه‌هایشان را سرپا نگه دارند. به‌‌عنوان نمونه، در شهرک صنعتی استان هرات هم‌‌مرز با ایران، به‌ دلیل رفت‌وآمد بیشتر تجار و صنعتگران افغان به ایران و الگوبرداری از شیوه‌های ساختمان‌‌سازی و خط تولید، کارخانه‌های تولیدی به فعالیت ادامه دادند و اکنون حتی بخشی از محصولاتشان را صادر کنند. 

با وجود این، طالبان و لشکر مجازی آن‌ها تمامی دستاوردهای صنعتی افغانستان و تداوم یا افزایش ظرفیت تولید صنایع را به حساب رژیم طالبان می‌گذارند؛ در حالی که پایه‌‌گذاری، رشد و سرمایه‌گذاری در این کارخانه‌ها در دوران نظام جمهوریت انجام شد. حتی در دوره حاکمیت طالبان، برخی صنعتگران کارخانه‌هایشان را فروختند و سرمایه‌‌شان را به خارج از افغانستان از جمله ایران، امارات متحده عربی و ترکیه منتقل کردند. 

طالبان در چهارونیم سال حاکمیت مجدد خود نتوانستند برای شهرک‌های صنعتی تسهیلات لازم را از جمله افزایش ظرفیت ولتاژ برق، عقد قرارداد برای واردات بیشتر برق از کشورهای همسایه یا ارتقای ظرفیت انتقال برق از طریق ایجاد خطوط انتقال برق فراهم کنند. با این حال، نیروها و هواداران طالبان و رسانه‌های وابسته به این رژیم، فعالیت کارخانه‌هایی را که با سرمایه‌‌گذاری شخصی و بدون دریافت وام یا بسته‌های حمایتی دولتی، تولیدشان را افزایش داده‌اند، نشانه‌ای از رشد اقتصادی افغانستان در دوران خود معرفی می‌کنند. بی‌آنکه به این نکته اشاره کنند که یکی از عوامل اصلی توقف رشد شهرک‌های صنعتی افغانستان در سال‌های پایانی نظام جمهوریت، حملات مسلحانه، انفجاری و انتحاری طالبان بود؛ ناامنی‌هایی که باعث فرار سرمایه‌ها از افغانستان شد.