همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: دنیای امروز، دنیای اطلاعات است و هر که چشم تیزبینتری در فضا داشته باشد، برنده میدان است. زمانی که موشک عظیمالجثه روسیه از زمین برخاست، کسی فکر نمیکرد که در دل خود، پیچیدهترین ماهوارههای تاریخ ایران را حمل میکند. این یک مسابقه تسلیحاتی نیست؛ این مسابقهای برای بقا در عصر "دادههای بزرگ" است. از ماهوارهای که میتواند از فاصله ۵۰۰ کیلومتری، سلامت یک مزرعه گندم را تشخیص دهد تا ماهوارهای که قرار است اینترنت را به دورترین نقاط کویری برساند.
ترمینال فضایی و مسافران میلی متری
تصور کنید بخواهید سه جسم سنگین را درحالیکه با سرعت ۲۸ هزار کیلومتر بر ساعت در حرکت هستند، بادقت میلیمتر از هم جدا کنید تا به هم برخورد نکنند. این همان اتفاقی است که امروز در فضا افتاد. منابع علمی بینالمللی مثل SpaceNews تاکید دارند که ایران با این پرتاب نشان داد تکنولوژی "دیسپنسر" یا همان جداکننده ماهوارهایاش به بلوغ رسیده است. این یعنی ما دیگر برای فرستادن خوشهایِ ماهوارهها به اجازه کسی نیاز نداریم.
وقتی کشاورز ایرانی از فضا دستور میگیرد
شاید بپرسید این ماهوارهها به چه درد سفره مردم میخورد؟ ماهواره "کوثر" که ستاره این پرتاب است، با تکنولوژی Narrowband کار میکند. این یعنی در آیندهای نزدیک، سنسورهای نصب شده در چاههای آب یا مزارع کشاورزی، اطلاعات خود را به این ماهواره میفرستند و ماهواره مستقیماً به موبایل کشاورز پیام میدهد که چه زمانی دقیقاً وقت آبیاری است. این یعنی علم فضا مستقیماً به سفره و نان مردم پیوند خورده است.
پایان دوران عکسهای بیکیفیت
تا پیشازاین، بسیاری از دادههای تصویری دقیق را باید از کشورهای دیگر خریداری میکردیم. اما ماهواره "پایا" با دوربینهای چند طیفی خود، ورق را برگرداند. بر اساس تحلیلهای منتشر شده در ژورنالهای فناوری، این ماهواره میتواند "امضای طیفی" گیاهان و خاک را تشخیص دهد. یعنی میتواند از آن بالا بفهمد کدام منطقه در حال بیابانی شدن است یا کدام سد در حال خشکشدن؛ آن هم با دقتی که پیشازاین در اختیار ایران نبود.
بیشتر بخوانید:
ماهوارههای دانشگاهی؛ از آزمایشگاه تا ابدیت
بسیاری فکر میکردند ماهوارههای دانشجویی فقط جنبه آزمایشی دارند، اما "ظفر-۲" ثابت کرد که دانشجوهای ایرانی حالا میتوانند قطعاتی بسازند که لرزشهای سهمگین پرتاب موشک و سرمای مطلق فضا را تحمل کند. این ماهواره یک سیستم رادیویی پیشرفته دارد که میتواند پیامهای اضطراری را در زمان زلزله یا سیل، حتی وقتی تمام دکلهای مخابراتی روی زمین از کارافتادهاند، جابهجا کند.
نگرانی و کنجکاوی
ورود بخش خصوصی ایران به مدار زمین، همان چیزی است که منابع غربی با کنجکاوی دنبال میکنند. وقتی تکنولوژی از انحصار دولت خارج شده و به دست شرکتهای دانشبنیان میافتد، سرعت رشد آن هزار برابر میشود. این پرتاب نشان داد ایران در حال کپیبرداری از مدل موفق "اسپیساکس" است؛ یعنی سپردن فضا به دست جوانان و متخصصان برای کاهش هزینهها و افزایش کارایی.
