در حال حاضر، حدود ۵۷ میلیون نفر با بیماری زوال عقل زندگی میکنند و کارشناسان پیشبینی کردند که این تعداد به سرعت افزایش یابند. دانشمندان با توجه به اینکه در حال حاضر میکروپلاستیکها تقریباً در همه جای محیط زندگی ما از غذا و آب گرفته تا گرد و غبار خانگی و لباس یافت میشوند، نگران هستند که این ذرات ریز ممکن است به مشکل رو به رشد بیماریهای مغزی بیفزایند.
پژوهشگران این پژوهش، پنج روش مختلف آسیب میکروپلاستیکها به مغز، ایجاد التهاب، تضعیف سلولهای مغزی و تداخل با عملکرد مغز را برجسته کردهاند.
کمال دوآ، دانشیار دانشگاه فناوری سیدنی (UTS) اظهار کرد: تخمین زده میشود، بزرگسالان سالانه حدود ۲۵۰ گرم میکروپلاستیک مصرف میکنند که تقریبا معادل وزن یک بشقاب شام کامل است.
وی افزود: در این پژوهش، میکروپلاستیکها را در منابع مختلفی مانند غذاهای دریایی، نمک طعام، غذاهای فرآوری شده، نوشیدنیهای درون بطری، چای کیسهای، تختههای برش پلاستیکی و حتی هوای تنفسی داخل خانه مشاهده کردیم. فرشها، لباسها با الیاف مصنوعی و گرد و غبار خانگی، همگی ذرات پلاستیکی آزاد میکنند که ممکن است در نهایت آنها را استنشاق کنیم.
رایجترین انواع میکروپلاستیکها شامل پلیاتیلن، پلیپروپیلن، پلیاستایرن و پلیاتیلن ترفتالات (PET) هستند. هرچند بدن ما قادر به حذف بسیاری از این ذرات است اما نتایج تحقیقات نشان میدهد که برخی از آنها هنوز در اندامهای ما از جمله مغز، تجمع مییابند.
پژوهشگران دانشگاه فناوری سیدنی و دانشگاه آبرن آمریکا، نتایج تحقیقات گذشته را بررسی کردند تا دریابند که میکروپلاستیکها چگونه بر مغز ما تاثیر میگذارند. آنان پنج مورد را یافتند که این ذرات میتوانند به مغز آسیب برسانند.
میکروپلاستیکها میتوانند سد خونی-مغزی را تضعیف کنند. این سد معمولا محافظ مغز در برابر مواد مضر موجود در جریان خون است. با تضعیف این سد، به ذرات سمی و سلولهای ایمنی اجازه ورود داده خواهد شد و به التهاب و آسیب بیشتر منجر میشود.
سیستم ایمنی، میکروپلاستیکها را بهعنوان مهاجمان خطرناک شناسایی میکند و سلولهای ایمنی را برای حمله به سمت آنها میفرستد. این پاسخ ایمنی بهویژه در مغز، میتواند به استرس و آسیب بیشتر منجر شود.
میکروپلاستیکها موجب استرس اکسیداتیو میشوند. آنها مولکولهای ناپایداری را افزایش میدهند که میتوانند به سلولها آسیب برسانند، در حالی که توانایی بدن برای مقابله با آن آسیب را نیز کاهش میدهند. با گذشت زمان، این مورد نیز میتواند به آسیب سلولهای مغزی منجر شود.
میکروپلاستیکها با میتوکندریها، بخشهایی از سلولها که انرژی تولید میکنند، تداخل دارند. وقتی میتوکندریها به درستی کار نکنند، سلولهای مغزی، انرژی لازم برای عملکرد و زنده ماندن را دریافت نمیکنند.
میکروپلاستیکها ممکن است بهطور مستقیم به نورونها، سلولهایی ارسال کننده پیامها به مغز، آسیب برسانند که میتواند به مشکلات حافظه، اختلالات حرکتی و سایر علائم مشاهده شده در بیماریهای مغزی منجر شود.
پژوهشگران همچنین بررسی کردند که چگونه میکروپلاستیکها ممکن است بیماریهای آلزایمر و پارکینسون را بدتر کنند. در بیماری آلزایمر، میکروپلاستیکها ممکن است تجمع پروتئینهای مضر در مغز، مانند بتا آمیلوئید و تاو را افزایش دهند. در مورد پارکینسون، میکروپلاستیکها ممکن است به تجمع پروتئین «آلفا-سینوکلئین» (α-Syn) منجر شوند و به سلولهای مغزی که حرکت را کنترل میکنند، آسیب برسانند.
طبق گزارش سایت ساینس، هرچند پژوهشگران برای تایید دقیق چگونگی تاثیر میکروپلاستیکها بر بیماریهایی مانند آلزایمر و پارکینسون به مطالعات بیشتری نیاز دارند، اما علائم اولیه، نگرانکننده هستند. آنان پیشنهاد کردند که همه ما اقداماتی را برای کاهش قرار گرفتن در معرض میکروپلاستیکها انجام دهیم. این به معنای استفاده کمتر از ظروف و تختههای برش پلاستیکی، اجتناب از پارچهها با الیاف مصنوعی و مصرف کمتر غذاهای بستهبندی شده کمتر است.
پژوهشگران امیدوارند که یافتههای آنان بر سیاستهای دولتها در کاهش استفاده از پلاستیک و بهبود نحوه مدیریت زبالههای پلاستیکی نیز تاثیر بگذارد. با افزایش آلودگی پلاستیک، درک چگونگی تاثیر آن بر سلامت ما بیش از هر زمان دیگری اهمیت پیدا میکند.
نتایج این پژوهش در نشریه «بیوشیمی مولکولی و سلولی» (Molecular and Cellular Biochemistry) منتشر شده است.
انتهای پیام
