به گزارش ایسنا، رسانه آمریکایی در مقالهای تأکید کرده است که حملات هوایی آمریکا در روز کریسمس به شمال غرب نیجریه، پرسشهای جدی راهبردی، سیاسی و زمینهای را برانگیخته است؛ بهویژه در مورد اینکه چرا ایالت «سوکوتو» بهعنوان هدف این عملیات انتخاب شده است.
اندیشکده آمریکایی «مؤسسه کشورداری مسئولانه کویینسی» مینویسد این حملات نشاندهنده تشدید معنادار حضور نظامی آمریکا در نیجریه بوده و شکافهای دیرپای میان چارچوببندی واشنگتن از بحران امنیتی نیجریه و واقعیتهای میدانی این کشور را آشکار کرده است.
کویینسی مینویسد: این حملات اندکی پس از آن انجام شد که «دونالد ترامپ» رئیسجمهور آمریکا دولت نیجریه را بهطور علنی به چشمپوشی از آنچه او «نسلکشی علیه مسیحیان» خوانده بود، متهم کرد. در روز کریسمس، نیروهای آمریکایی ۲ موضع ادعایی اصلی گروه موسوم به «داعش در ساحل» را در ایالت سوکوتو هدف قرار دادند. به گزارش مقاله، این نخستین حمله هوایی مستقیم آمریکا به خاک نیجریه بوده است و باتوجهبه جایگاه نیجریه بهعنوان یکی از تولیدکنندگان بزرگ نفت در غرب آفریقا و متحدی که واشنگتن مدتها آن را بازیگری کلیدی در منطقه پرآشوب ساحل میدانسته، رخدادی قابلتوجه است.
به نوشته این مقاله، این عملیات با شلیک دستکم ۱۶ مهمات هدایتشونده با جیپیاس از ناوشکن «یواساس پال ایگنیشس» انجام شده که در خلیج گینه مستقر بوده است. مقاله میافزاید بقایایی مشابه موشکهای کروز «تاماهاک» هم در روستای «جابو» در ایالت سوکوتو و هم در شهر «اوفا» در ایالت «کوارا» کشف شده است، یعنی در فاصلهای نزدیک به ۱۰۰۰ کیلومتر از محل هدف. طبق این گزارش، هرچند تلفات غیرنظامی اعلام نشده، اما در اوفا به ساختمانها خسارت وارد شده است.
مقاله خاطرنشان میکند این حمله یک روز پس از انفجار بمبی در مسجدی در شهر «مایدوگوری» در شمال شرق نیجریه رخ داد که دستکم پنج کشته و دهها زخمی برجای گذاشت. اندکی پس از این عملیات، ترامپ در پیامی در شبکههای اجتماعی اعلام کرد هدف حمله «تروریستهای داعش» بودهاند که به گفته او عمدتاً مسیحیان بیگناه را به شکل گسترده به قتل رساندهاند و این حمله را بخشی از مأموریت خود برای حفاظت از مسیحیان توصیف کرد. فرماندهی آفریقای ارتش آمریکا نیز اعلام کرد که در این حملات، چندین عضو داعش در اردوگاههایی در سوکوتو کشته شدهاند.
بااینحال، مقاله تأکید میکند که با گذشت چند روز، هنوز دولت نیجریه بهطور رسمی کشتهشدن هیچ تروریستی را تأیید نکرده است. به نوشته مقاله، در داخل نیجریه بحثهای گستردهای درباره چرایی هدف قرار گرفتن سوکوتو شکل گرفته است. این گزارش به نقل از «استیون آدواله»، استاد تاریخ در دانشگاه «اوبافمی آولوو»، مینویسد این حمله هوایی بیش از آنکه به شفافسازی وضعیت منجر شود، پرسشهای مضاعفی را مطرح میکند.
کویینسی توضیح میدهد که سوکوتو ایالتی با اکثریت مسلمان است و از «کمربند میانی» نیجریه فاصله زیادی دارد؛ جایی که جوامع مسیحی در سالهای اخیر بیشترین خشونتهای گسترده و مداوم را تجربه کردهاند. این ایالت همچنین از کانون اصلی شورشهای افراطی در ایالت «بورنو» و منطقه حوضه دریاچه چاد دور است؛ مناطقی که گروههایی مانند «بوکوحرام» و «ولایت آفریقای غربی داعش» در آنها پایگاه دارند. بهجز فعالیت شبکههایی از گروههای تبهکار که به ربایش غیرنظامیان برای دریافت باج مشغولاند، نشانهای از خشونتهای افراطی در مقیاسی مشابه سایر ایالتهای منطقه در سوکوتو مشاهده نشده است.
بر اساس این گزارش، دولت نیجریه مدعی است عناصر خارجی داعش از منطقه ساحل به سوکوتو نفوذ کرده و با همکاری عوامل محلی، از این ایالت بهعنوان محل تجمع و برنامهریزی برای حملات بزرگ در داخل نیجریه استفاده میکنند. بااینحال، اندیشکده آمریکایی مینویسد تنها گروه جهادی شناختهشده در این ایالت «لاکوروا» است؛ گروهی سنی و کمتر شناختهشده که اوایل سال جاری از سوی دولت نیجریه بهعنوان سازمان تروریستی معرفی شد. به نوشته مقاله، این گروه در ابتدا بهعنوان نیروی پارتیزانی برای مقابله با راهزنان، از کشورهای همسایه ساحل به دعوت جوامع محلی وارد شمالغرب نیجریه شد، اما بهتدریج به یک جنبش افراطی با ترویج و اعمال قوانین سختگیرانه مذهبی در مناطق مرزی سوکوتو و کِبی تبدیل شد.
اندیشکده آمریکایی تأکید میکند که وابستگی بینالمللی لاکوروا همچنان محل اختلاف است. اگرچه بیانیههای رسمی آمریکا و نیجریه اهداف حمله را «پایگاههای داعش» توصیف کردهاند، اما برخی کارشناسان این گروه را وابسته به القاعده و برخی دیگر آن را مرتبط با داعش میدانند.
این گزارش با استناد به مطالعهای از «جیمز بارنت» و «عمر موسی» مینویسد هرچند ممکن است برخی اعضای اولیه لاکوروا در سالهای ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ با «جماعت نصرتالاسلام والمسلمین» ارتباط داشتهاند، اما شواهد کنونی نشان میدهد بخش عمده فعالیتهای این گروه، بهویژه در سوکوتو و شمال کِبی، به نیروهای «ولایت ساحل داعش» مرتبط است.
به نوشته این مقاله، این حملات لایه جدیدی از جنجال را به روابط پرتنش آمریکا و نیجریه افزوده است. این گزارش یادآوری میکند ترامپ ماه گذشته نیجریه را بهعنوان «کشوری شدیداً نگرانکننده» معرفی کرده و تهدید به اقدام نظامی یکجانبه کرده بود؛ موضعی که به تنش دیپلماتیک و تشدید شکافهای داخلی در کشوری با جمعیت حدود ۲۳۰ میلیون نفر انجامید. از آن زمان، واشنگتن و ابوجا وارد گفتوگوهای فشرده دیپلماتیک، از جمله تبادل هیئتها و برگزاری جلسات کنگره در آمریکا شدهاند.
کویینسی مینویسد حمله روز کریسمس نخستین تأیید علنی همکاری نظامی ۲ دولت بوده است. این گزارش به بیانیه وزیر اطلاعرسانی نیجریه در ۲۶ دسامبر اشاره میکند که در آن گفته شد عملیات با «مجوز صریح رئیسجمهور جمهوری فدرال نیجریه»، با مشارکت کامل نیروهای مسلح این کشور و تحت نظارت مقامهای دفاعی و رئیس ستاد دفاع انجام شده است.
بااینحال، مقاله تأکید میکند اختلافات بنیادین همچنان باقی است؛ از جمله چارچوب مذهبی واشنگتن در توصیف درگیریها و حساسیت نیجریه نسبت به حاکمیت خود. به نوشته این مقاله، چندین نهاد ناظر بر خشونتها معتقدند درگیریهای نیجریه پیچیده است و شواهدی وجود ندارد که نشان دهد مسیحیان بیش از مسلمانان هدف قتل قرار میگیرند. بااینحال، دولت ترامپ همچنان بر روایت فرقهای خود پافشاری کرده است؛ روایتی که بهویژه برای «بولا احمد تینوبو» رئیسجمهور نیجریه، حساسیت سیاسی بالایی دارد.
اندیشکده آمریکایی نتیجه میگیرد که اگرچه همکاری امنیتی نوظهور نشاندهنده تمایل ۲ کشور برای مقابله با بحران امنیتی نیجریه است، اما این حملات چالشهای حلنشدهای را برجسته میکند. هرگونه اقدام نظامی خارجی که با واقعیتهای محلی همخوانی نداشته باشد، میتواند به «عقبگرد راهبردی» بینجامد؛ امری که به تضعیف حاکمیت ملی و افزایش بیاعتمادی در میان جوامع محلی منجر شده و بیش از پیش نشان میدهد که بازیگران خارجی از جوامعی که در آنها مداخله میکنند، درک کاملی ندارند.
انتهای پیام
