اطلاعات نوشت: مدیر پایگاه محوطه تاریخی گندیشاپور در استان خوزستان، با اشاره به جایگاه کمنظــیر ایـــن محوطــه در تاریخ ایران باستان، گندیشاپور را یکی از بزرگترین و آبادترین شهرهای دوره ساسانی دانست و تأکید کرد: این شهر با پهنهای بالغ بر چند هزار هکتار، نقش مهمی در توسعه علوم از جمله پزشکی، مهندسی آب و شهرسازی در جهان باستان داشته است.
یعقوب زلقی در گفتگو با خبرنگار اطلاعات، با بیان این مطلب افزود:هسته اصلی شهر گندیشاپور دارای ساختاری مشخص با ابعاد حدود چهار کیلومتر در دو کیلومتر بوده و این شهر در دورهای، یکی از مراکز مهم دانشگاهی و پزشکی جهان به شمار میرفته است. وی تصریح کرد: در این شهر علوم مختلفی مانند پزشکی، ریاضیات، هندسه و جبر تدریس میشده و بیمارستان و دانشگاه گندیشاپور از شاخصترین مراکز علمی دوران خود بودهاند.
مدیر پایگاه گندیشاپور با اشاره به شاهکار مهندسی آب در این شهر گفت: ساسانیان با احداث قناتی به طول حدود ۱۴کیلومتر از منطقه دزفول، آب مورد نیاز شرب، کشاورزی و صنعت شهر را تأمین میکردند؛ اقدامی که نشاندهنده دانش پیشرفته مهندسی آب در آن دوران است. به گفته وی، کشت محصولاتی مانند برنج، نیشکر و غلات در این منطقه رواج داشته و ساسانیان به عنوان مهندسان برجسته آب در جهان شناخته میشوند.
زلقی همچنین به آرامگاه یعقوب لیث صفاری در این محوطه تاریخی اشاره کرد و گفت: یعقوب لیث صفاری، از چهرههای تأثیرگذار تاریخ ایران و احیاگر زبان فارسی، پس از مجروح شدن در نبردی در خوزستان، برای درمان به بیمارستان گندیشاپور منتقل شد و پس از درگذشت در سال ۲۶۵هجری قمری، بنا به وصیت خود در همین محل دفن شد.
وی افزود: در زمان دفن یعقوب، آرامگاه او بسیار ساده بود. بنای فعلی در دوره سلجوقی ساخته شده و در دورههای صفوی، قاجار و پهلوی بخشهایی به آن افزوده شده است.
مدیر پایگاه گندیشاپور با تشریح ویژگیهای معماری این آرامگاه گفت: مصالح بهکاررفته در بنا، بومی و برگرفته از مصالح ۱۸۰۰ساله منطقه است. دیوارهای قطور، گنبد دوپوسته و طراحی خاص نور و تهویه، موجب تعدیل دمای بنا در تابستان و زمستان میشود که از شاهکارهای معماری سنتی خوزستان به شمار میرود.
زلقی با اشاره به اقدامات مرمتی سالهای اخیر اظهار کرد: تا حدود ۱۰تا ۱۵سال پیش، وضعیت بنا نامناسب بود اما در یک دهه اخیر، بهویژه از سال ۱۳۹۵، اقدامات گستردهای در حوزه مرمت، زیرساختهای گردشگری، تأمین آب و برق، پارکینگ، روشنایی، دوربینهای نظارتی و فضای سبز انجام شده است. وی افزود: امروز مجموعه گندیشاپور امکان بازدید در شب را نیز دارد و در ایام پیک گردشگری، بهویژه نوروز، ظرفیت پذیرش همزمان حدود ۵۰۰خودرو فراهم شده است.
مدیر پایگاه گندیشاپور با تأکید بر کمبود کاوشهای باستانشناسی در این محوطه گفت: با وجود وسعت چند هزار هکتاری گندیشاپور، تعداد پژوهشها و کاوشهای انجامشده بسیار محدود بوده و کل سوابق پژوهشی این محوطه به انگشتان یک دست هم نمیرسد.او افزود: برای بازشناسی دقیق گندیشاپور و احیای هویت تاریخی آن، نیازمند اجرای کاوشهای علمی و پژوهشهای گسترده هستیم.
زلقی از ارائه طرح هایی برای انجام کاوشهای نوین خبر داد و گفت: استفاده از روشهای ژئوفیزیک میتواند بدون آسیب به محوطه، ساختارهای زیرزمینی را شناسایی کند. این روش که پیشتر در تخت جمشید و برخی محوطههای دیگر اجرا شده، میتواند در مدتزمان کوتاهی اطلاعات ارزشمندی در اختیار ما قرار دهد .
وی همچنین نقش جوامع محلی را در حفاظت از محوطه مثبت ارزیابی کرد و گفت: همکاری مردم محلی در جلوگیری از آسیب به محوطه تاریخی و مشارکت در برنامههای فرهنگی، نمایشگاههای صنایعدستی و فعالیتهای گردشگری بسیار مؤثر بوده است.به گفته زلقی، هماکنون حدود ۱۵۰تا ۲۰۰نفر از بانوان منطقه در حوزه صنایعدستی مانند قالی، گلیم و جاجیم فعالیت دارند و محصولات خود را بهویژه در ایام نوروز به گردشگران عرضه میکنند.مدیر پایگاه گندیشاپوربا تأکید بر اهمیت بازتاب رسانهای فعالیتها گفت: حفاظت، پژوهش و مرمت زمانی اثرگذار خواهد بود که بهدرستی معرفی و اطلاعرسانی شود. رسانهها نقش مهمی در شناساندن ارزشهای تاریخی گندیشاپور و جلب توجه افکار عمومی دارند.
