همشهر آنلاین- زهرا رفیعی: امسال یکی از سختترین سالها برای یگانهای حفاظت محیطزیست کشور رقم خورده است؛ به طوری که سه محیطبان در نیمه اول سال ۱۴۰۴ در مواجهه با متخلفان مسلح جان خود را از دست دادهاند. نخست، کاظم مصدق، محیطبان پارکملی گلستان، در ۶ اردیبهشت ۱۴۰۴ در منطقه «کویلر» هدف گلوله شکارچیان غیرمجاز قرار گرفت و به شهادت رسید. سپس هدایتالله دیدهبان، محیطبان منطقه حفاظتشده خائیز در کهگیلویه و بویراحمد، در ۱۳ خرداد ۱۴۰۴ حین انجام وظیفه در مسیر جاده بهبهان–سد مارون با تلهای از سوی شکارچیان بهشهادت رسید. در آخر هم محمود شهمرادی در تعقیب و گریز با شکارچیان مسلح با اصابت گلوله مستقیم به شهادت رسید.
بیشتر بخوانید:
قلب محیطبان به تیر شکارچی شکافت | فیلم
شهادت محیطبان پارک ملی گلستان در درگیری با شکارچیان غیرمجاز
انتشار تصویر بدون پوشش متهم پرونده شهادت محیطبان هدایتالله دیدهبان | ویدئو
محیطبانی با دستان بسته | او رفت و خائیز شد قتلگاهش
بازنشر مصاحبه همشهری با محیط بان شهید هدایت الله دیده بان | خطرناک ترین موجود طبیعت از نگاه دیده بان که در نهایت جانش را گرفت
سید مهدی برازنده مشاور رئیس سازمان و مسئول هماهنگی و پیگیری امور ایثارگران، با اعلام این خبر گفت: بر اساس تصویبنامه شماره ۲۵۸۲۵هـ/۴۹۱۸۹ت مورخ ۱/۰۷/۱۳۹۳، احراز شهادت محیطبانانی که در مواجهه با متجاوزان به حقوق عامه و شکارچیان غیرمجاز و در حین انجام مأموریت، بر اثر اصابت گلوله جان خود را در راه حفاظت از انفال الهی از دست دادهاند، مورد تأیید قرار گرفت.
پیش از این، فرآیند احراز شهادت همکاران محیطبان گاه بیش از ۲ سال به طول میانجامید و در این مدت حقوق و مزایای ایثارگری خانوادههای آنان پرداخت نمیشد، اما با پیگیریهای مستمر معاون رئیسجمهور و رئیس سازمان حفاظت محیطزیست و همکاری بنیاد شهید و امور ایثارگران، تعیین تکلیف پرونده دو خانواده شهید استان گلستان در دستور کار قرار گرفت و به نتیجه رسید.
پرونده احراز شهادت محیطبان هدایتالله دیدهبان نیز در دست پیگیری است و انشاءالله بهزودی به نتیجه مطلوب خواهد رسید.
پرونده شهادت چندین محیطبان در دست بررسی است که یکی از طولانیترین آنها پرونده محیطبان پارک ملی گلستان است. تاجمحمد باشقره، محیطبان ساکن روستای کوچک خرطوم گنبد بود که بامداد روز چهارشنبه ٢۵ مهر ماه سال ۱۳۹۷ به دست شکارچیان در منطقه «سولگرد» پارک ملی گلستان با شلیک مستقیم به قلب به شهادت رسید و هنوز پرونده شهادت او به نتیجه نرسیده است چرا که هنوز برای قاضی پرونده روشن نشده که قاتل دقیقا کدام یک از متخلفان حاضر در صحنه بوده است. نتیجه آن شده که از خانواده محیطبان خواسته شده ۵۰ نفر را برای اجرای مراسم «قسامه» به دادگاه بیاورند تا قسم بخورند و یک نفر را انتخاب کنند؛ امری که در عمل امکانپذیر نیست و این را هم متخلفان میدانند و هم دستگاه قضا که اگر ۵۰ نفر در صحنه بودند این اتفاق نمیافتاد. خانواده هدایتالله دیدهبان نیز احتمالا تا زمانی که ضارب اصلی پیدا نشود، همین وضعیت را خواهند داشت، یعنی تا دادگاه قاتل را نیابد، پرونده فرایند احراز شهادت را طی نخواهد کرد.
پرونده اصلاح قانون حمل سلاح همین روزها راهی مجلس میشود. این قانون یک بار دیگر اصلاح شده است. در تیرماه ۱۳۹۹، قانون حمایت قضایی و بیمهای از محیطبانان و جنگلبانان برای رفع مشکلات حقوقی آنان در استفاده از سلاح تصویب شد. در این قانون قرار بود حمایت قضایی مشابه نیروی انتظامی، پوشش بیمهای و تشخیص فنی شرایط دفاع مشروع برای محیطبانان پیشبینی شود ولی در عمل هیچ کدام از این موارد برای محیطبانان اجرایی نشده است. بطوریکه بسیاری از محیطبانان عملا از استفاده از سلاح خودداری کنند، حتی اگر به قیمت از دست دادن جانشان تمام شود. حالا سازمان حفاظت محیط زیست وعده داده است که این اصلاحیه بتواند امنیت شغلی، اقتدار قانونی و حمایت عملی از محیطبانان در مأموریتهای میدانی را بیشتر کند ولی محتوای آن هنوز مشخص نیست.
طبق آمار رسمی، ۱۵۴ محیطبان ایرانی در طول پنج دهه گذشته در حین انجام وظیفه کشته شدهاند و فقط شهادت ۵۱ نفر احراز شده است. بر اساس آمار رسمی، در همین بازه زمانی بیش از ۴۰۰ محیطبان دیگر نیز در اثر درگیری با متخلفان و شکارچیان زخمی شدهاند. این آمار روند مخاطرات شغلی محیطبانان را نشان میدهد که با محدودیت منابع و تجهیزات در مقابل متخلفان مسلح مواجه هستند.
