به گزارش خبرگزاری مهر، آذرماه سال جاری، حجتالاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژهای، رئیس قوه قضائیه، در نشست هماندیشی با فعالان و کنشگران حوزه هوش مصنوعی، با تأکید بر نقش فناوریهای نوین در ارتقای کیفیت زندگی بشر، اظهار داشت: کارگزاران نظام، جامعه نخبگانی کشور و عموم مردم باید به درک درست و روشنی از کاربردهای بهینه هوش مصنوعی دست یابند؛ باید همگان بدانند که استفاده صحیح از هوش مصنوعی و فناوریهای نوین، دیگر یک انتخاب نیست بلکه یک الزام است.
این رویکرد، ریشه در اسناد بالادستی مانند سند تحول و تعالی قضائی و قانون برنامه هفتم پیشرفت دارد. رئیس قوه قضائیه در تیرماه ۱۴۰۴، آئیننامه اجرایی «نحوه استفاده از فناوریهای نوین در فرآیندهای قضائی» را در ۱۵ ماده تصویب کرد که مرکز آمار و فناوری اطلاعات را مکلف به توسعه سیستمهای تصمیمیار و نوآوریهای مبتنی بر هوش مصنوعی کرده است.
در این راستا، مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه برای کمک به قضات در رسیدگی دقیقتر و سریعتر به پروندهها، پروژه هوشمندسازی سامانه مدیریت پروندههای قضائی را تحت عنوان «سمپ هوشمند» اجرا کرده و این سامانه پس از بهرهبرداری آزمایشی موفق در استانهای خراسان جنوبی و قم، در حال گسترش است. سامانه قدیمی سمپ که از سال ۱۳۸۳ راهاندازی شده بود، عمدتاً به ثبت و گردش اطلاعات محدود میشد. اما سمپ هوشمند با ادغام هوش مصنوعی، به ابزاری پیشرفته برای تصمیمسازی قضائی تبدیل شده و یکی از مصادیق اصلی حکمرانی قضائی هوشمند به شمار میرود.
داشبورد هوشمند برای نظارت لحظهای
یکی از ویژگیهای برجسته سمپ هوشمند، داشبورد جامع و کاربرپسند شعب است که شاخصهای کلیدی عملکرد را به صورت لحظهای نمایش میدهد. اطلاعاتی همچون پروندههای ورودی و مختومه، اوقات رسیدگی، جلسات مجازی، دستورات اجرا نشده، پروندههای معوق، بازداشتیهای بلاتکلیف و پروندههای متعارف، به طور تحلیلی در اختیار قضات قرار میگیرد.
این داشبورد که با سامانه سجا یکپارچه شده، شفافیت و پاسخگویی را افزایش داده و زمان رسیدگی را به طور قابل توجهی کاهش میدهد.
دستیار هوشمند قضائی؛ همراه قاضی در تمام مراحل
تمایز راهبردی دیگر سمپ هوشمند، بهرهگیری از «دستیار هوشمند قضائی» است که به عنوان یک تصمیمیار پیشرفته، قاضی را در تمام مراحل رسیدگی همراهی میکند. این دستیار قابلیتهایی همچون جستجوی سریع در قوانین، آرای وحدت رویه و نظریات مشورتی، خلاصهسازی متون قانونی، تحلیل گفتوگوی تعاملی، پشتیبانی صوتی، امتیازدهی به پیشنویس رأی بر اساس دستورالعمل اتقان آرا و پیشنهاد پیشنویس اولیه رأی را ارائه میدهد.
گذار عدلیه از مدیریت سنتی پروندهها به سوی تصمیمسازی هوشمند
محمد کاظمیفرد، رئیس مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه، با اشاره به تحولات اخیر اظهار کرد: قوه قضائیه امروز با تکیه بر داده، هوش مصنوعی و سیستمهای تصمیمیار، در حال عبور از مدیریت سنتی پروندهها به سمت تصمیمسازی هوشمند است که این مسیر در نهایت به ارتقای کیفیت آرا، افزایش رضایتمندی عمومی و تقویت اعتماد اجتماعی منجر خواهد شد.
وی سمپ هوشمند را نماد پیوند عدالت و فناوری دانست و افزود: بدون شک قاضی مجهز به ابزارهای هوشمند، توانمندتر، دقیقتر و پاسخگوتر خواهد بود و توسعه چنین سامانههایی، زیربنای تحقق حکمرانی قضائی هوشمند و قضائی در تراز انقلاب اسلامی است.
