دبیرکل سازمان ملل متحد در آستانه سال نو میلادی با هشدار درباره «آشوب و بیاطمینانی» که ما را احاطه کردهاست، درخواست فوری برای حفاظت از سیاره زمین مطرح کرد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل، هشدار داد که «یک واقعیت از هر سخنی گویاتر است» و اعلام کرد که هزینههای نظامی جهانی سال گذشته به رقم خیرهکننده ۲.۷ تریلیون دلار (حدود ۲.۳ تریلیون یورو) رسید. با تشدید بحرانهای انسانی و تنشهای سیاسی، پیشبینی میشود این هزینه بیش از دو برابر شود و تا سال ۲۰۳۵ به ۶.۶ تریلیون دلار (۵.۶۳ تریلیون یورو) برسد.
گوترش گفت: «بهروشنی جهان منابع لازم برای بهبود زندگیها، التیام سیاره و تضمین آیندهای صلحآمیز و عادلانه را دارد.»
او افزود: «در سال ۲۰۲۶ از رهبران در همه جا میخواهم جدی شوند. انسان و سیاره را بر رنج ترجیح دهید. در سال نو، بیایید با هم برخیزیم: برای عدالت. برای انسانیت. برای صلح.»
بدون هزینههای نظامی چه میتوان به دست آورد
گوترش در سپتامبر و به درخواست کشورهای عضو سازمان ملل، گزارشی با عنوان «بهای واقعی صلح» منتشر کرد که «عدم توازن آشکار» در هزینهکرد جهانی را نشان میدهد. این گزارش به هزینه-فرصتهای ناشی از افزایش مخارج نظامی اشاره میکند و میگوید سرمایهگذاری در صلح بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
این گزارش نشان داد که اختصاص دوباره تنها ۱۵ درصد از مخارج نظامی جهان، بیش از حد لازم برای پوشش هزینههای سالانه سازگاری با تغییرات اقلیمی در کشورهای درحالتوسعه است. این گزارش همچنین هشدار داد که هر دلار هزینهشده در بخش نظامی بیش از دو برابرِ یک دلار سرمایهگذاریشده در بخشهای غیرنظامی، انتشار گازهای گلخانهای ایجاد میکند.
هزینه کردن ۱ میلیارد دلار (۸۵۲ میلیون یورو) در بخش نظامی حدود ۱۱ هزار و ۲۰۰ شغل ایجاد میکند اما همین مبلغ میتواند ۱۶ هزار و ۸۰۰ شغل در بخش انرژی پاک، ۲۶ هزار و ۷۰۰ شغل در آموزش یا ۱۷ هزار و ۲۰۰ شغل در بهداشت و درمان ایجاد کند.
کمتر از ۴ درصد از ۲.۷ تریلیون دلار هر ساله برای پایان دادن به گرسنگی جهانی تا سال ۲۰۳۰ کافی است و کمی بیش از ۱۰ درصد میتواند همه کودکان جهان را به طور کامل واکسینه کند.
هزینه «کربنِ درگیری»
جنگ را اغلب یکی از «بزرگترین آلایندههای» جهان مینامند؛ انتشار فقط از جتها و تانکهای پرمصرف نیست، بلکه تلاشهای لازم برای پاکسازی و بازسازی خرابیهای پس از جنگها نیز به آن میافزاید.
به گفته کارزار «جنگ علیه اقلیم» که خواستار گنجاندن انتشارهای نظامی در توافقهای اقلیمی جهانی است، جنگ اسرائیل و غزه فقط در ۱۵ ماه ۳۲.۲ میلیون تن معادل دیاکسیدکربن تولید کردهاست.
پژوهشی در سال ۲۰۲۲ از سوی «دانشمندان برای مسئولیت جهانی» و «رصدخانه درگیری و محیطزیست» برآورد میکند که ارتشها حدود ۵.۵ درصد از انتشار جهانی گازهای گلخانهای را بر عهده دارند و درگیریهای مسلحانه بیش از بیشتر کشورها دیاکسیدکربن تولید میکنند.
با وجود این، ارتشها به طور گسترده از گزارشدهی الزامی ذیل توافقهای اقلیمی جهانی مستثنا هستند. در واقع، اتحادیه اروپا حدود ۸۲ درصد از انتشارهای نظامیخود را گزارش نمیکند و قرار است تا سال ۲۰۲۷ هزینههای دفاعی خود را ۱۰۰ میلیارد یورو افزایش دهد.
به همین دلیل در سالهای اخیر مطالبه برای روشن شدن هزینههای زیستمحیطی درگیریها شدت گرفتهاست. دکتر سروش ابوالفتحی، دانشیار در دانشگاه وارویک و از اعضای «جنگ علیه اقلیم»، گفت: «اروپا تا وقتی انتشارهای نظامیاش مبهم بماند نمیتواند مدعی رهبری اقلیمی شود.»
غرامت اقلیمی برای جنگ
در نوامبر گذشته اعلام شد که یورش روسیه به اوکراین تاکنون معادل ۲۳۶.۸ میلیون تن دیاکسیدکربن انتشار ایجاد کردهاست.
حدود ۳ میلیون هکتار از جنگلهای اوکراین نیز در اثر جنگ نابود یا آسیبدیده و ظرفیت جذب گازهای گلخانهای آنها سالانه ۱.۷ میلیون تن کاهش یافتهاست. با آنکه اوکراین کمتر از ۶ درصد از مساحت قاره را پوشش میدهد، یکسوم تنوع زیستی اروپا در این کشور جای دارد.
ابتکار حسابداری گازهای گلخانهایِ جنگ (IGGAW) دریافتهاست که نیروهای نظامی در هر دو سوی جبهه ۱۸ میلیون تن سوخت مصرف کرده و ۱.۳ میلیون هکتار از مزارع و جنگلها را به آتش کشیدهاند.
صدها سازه نفت و گاز نیز نابود شده و «مقادیر عظیمی» فولاد و سیمان برای استحکامبخشی خطوط مقدم سفارش داده شدهاست. این انتشارها معادل مجموع انتشار سالانه اتریش، مجارستان, جمهوری چک و اسلواکی است.
روسیه اکنون زیر فشار است تا ۴۳.۸ میلیارد دلار (حدود ۳۷.۷۴ میلیارد یورو) به عنوان نخستین نمونه غرامت اقلیمی ناشی از جنگ بپردازد. میتوانید نحوه کار «دفتر ثبت خسارت اوکراین» را اینجا بخوانید.
