حاتم رسولی در گفت و گو با ایسنا گفت: بیشک پایین بودن بهرهوری در نظام اداری، خدماتی و تولیدی ـ چه در بخش دولتی و چه خصوصی ـ یکی از عوامل اصلی افزایش هزینهها و در نهایت، گرانی کالاها و خدمات است. این گزاره یک تحلیل لوکس دانشگاهی یا علمی نیست، یک واقعیت روزمره در زندگی مردم است.
وی ادامه داد: وقتی یک خدمت ساده اداری بهجای چند ساعت، چند روز زمان میبرد، وقتی یک خط تولید با نیمی از ظرفیت کار میکند، و وقتی نیروی انسانی بیشتر «حاضر» است تا «مؤثر»، طبیعی است که هزینهها بالا برود. اقتصاد با تعارف جلو نمیرود. ناکارآمدی، قیمت دارد و این قیمت را در نهایت مصرفکننده میپردازد.
رسولی افزود: علل پایین بودن بهرهوری، لایهلایه و درهمتنیدهاند. نخست، عدم تخصص کافی نیروی انسانی؛ نه به این معنا که افراد بیسوادند، بلکه به این معنا که آموزشها بهروز نیست، مهارتها متناسب با نیاز واقعی بازار نیست و نظام ارتقا، بیشتر بر پایه سابقه میچرخد تا شایستگی. نیروی انسانی وقتی رشد نکند، سازمان هم زمینگیر میشود.
وی ادامه داد: دوم، فرسودگی ماشینآلات و تجهیزات؛ مسئلهای که در بخش تولید فریاد میزند. دستگاههایی که عمر مفیدشان سالها پیش تمام شده، نهتنها بهرهوری را کاهش میدهند، بلکه هزینه تعمیر، انرژی و ضایعات را بالا میبرند. تولید با ابزار فرسوده، یعنی رقابتناپذیری مزمن.
رسولی بیان کرد: سوم، کیفیت پایین مواد خام که زنجیرهای از افت کیفیت، دوبارهکاری و اتلاف منابع را بهدنبال دارد. وقتی ورودی سیستم معیوب باشد، خروجی هرچقدر هم مدیریت شود، معجزه نمیکند.
وی گفت: اما شاید ریشهایترین عامل، مدیریت مبتنی بر متدهای منسوخ باشد، مدیریتی که تغییر را تهدید میبیند، نه فرصت. هنوز در بسیاری از سازمانها، تصمیمگیریها سلیقهای است، دادهمحوری جدی گرفته نمیشود و فناوری بیشتر تزئین است تا ابزار تحول که نتیجه آن ساختاری سنگین، کند و پرهزینه می شود.
رسولی افزود: در کنار این عوامل، باید به نبود نظام انگیزشی مؤثر، ضعف ارزیابی عملکرد، موازیکاری نهادی و بیثباتی سیاستها نیز اشاره کرد. بهرهوری قربانی فضایی است که در آن «بودن» مهمتر از «نتیجه دادن» است.
وی گفت: اگر قرار است هزینهها مهار شود و قیمتها منطقی بماند، راه میانبری وجود ندارد. افزایش بهرهوری یک انتخاب نیست؛ یک ضرورت فوری است. بدون اصلاح جدی در مدیریت، آموزش، فناوری و ساختارها، هر سیاست اقتصادی دیگری، صرفاً مُسکن است؛ مُسکنی که درد را کمی عقب میاندازد، اما درمان نمیکند.
انتهای پیام
