ساعاتی مانده به بازگشت قطعنامه‌های پیشین شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه برنامه اتمی ایران، عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران هشدار داده است که با «آغاز این بازی» سه کشور اروپایی بریتانیا، فرانسه و آلمان «نه‌تنها پیروز میدان نخواهند بود، بلکه از روندهای دیپلماتیک آتی نیز کنار گذاشته خواهند شد.»

آقای عراقچی متن یادداشتی که در یکی از روزنامه‌های اندونزی نوشته را در کانال تلگرامی خود بازنشر کرد و گفته «اگر این فرصت کوتاه برای تغییر مسیر از دست برود، پیامدهای گسترده مخربی متوجه منطقه غرب آسیا و نظام بین‌الملل خواهد شد؛ پیامدهایی که ضمن تضعیف تمامیت و اعتبار توافقات بین‌المللی، بنیان‌های امنیت جمعی را متزلزل خواهد کرد.»

آقای عراقچی که همراه مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران برای شرکت مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک است طی روزهای اخیر با همتایان خود از جمله وزرای خارجه بریتانیا و فرانسه ملاقات کرده است. او در دیدار روسای جمهور ایران و فرانسه هم حاضر بود.

وزیر خارجه ایران در این یادداشت اخیر به توافق تازه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که با میانجیگری وزیر خارجه مصر در قاهره به دست آمد اشاره کرده و نوشته این توافق «برگی دیگر در دفتر تلاش‌های دیپلماتیک ایران در راستای حل‌وفصل موضوعات مرتبط با فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران محسوب می‌شود.»

توافق قاهره که شیوه‌نامه اجرای همکاری ایران با آژانس پس از جنگ دوازده روزه با اسرائیل است پس از اجرای «قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» به دست آمد. آقای عراقچی در این یادداشت مجددا اعلام کرده است که در صورت بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت، ایران اجرای این توافق را متوقف خواهد کرد.

علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران یک روز پیش در مصاحبه‌ای گفته بود «اولین پیشنهاد اروپا این بود که اگر ایران با آژانس توافق کند، اسنپ‌بک (بازگشت قطعنامه‌ها) را پس می‌گیریم. ایران با ملاحظاتی این پیشنهاد را قبول کرد اما حرف‌شان را عوض کردند.»

لاریجانی: به‌دنبال فشار بی‌جهت به کشور نیستیم

آقای لاریجانی گفته «اروپایی‌ها اصرار کردند باید پیرامون موشکی ایران مذاکره کرد... بعضی افراد در داخل می‌گویند چرا مذاکرات به سرانجام نمی‌رسد؟ بدانند که ما به‌دنبال حل مسئله هستیم و به‌دنبال فشار بی‌جهت به کشور نیستیم اما در ایران کسی از سیاستمداران وجود دارد که بگوید ایران برد موشک‌های خود را به زیر ۵۰۰ کیلومتر کاهش بدهد؟»

او همچنین در مورد احتمال استفاده از تحریم‌ها برای حمله مجدد نظامی به ایران گفت: «مطلقا چنین چیزی در قطعنامه‌ها وجود ندارد. این اسناد صرفا محدودیت‌هایی در حوزه مبادلات تجاری و فروش تسلیحات ایجاد می‌کنند و هیچ اشاره‌ای به اقدام نظامی ندارند. البته ممکن است کشوری مانند آمریکا مستقل از هر قطعنامه‌ای اقدام کند، اما به پشتوانه اسناد سازمان ملل چنین حقی وجود ندارد.»

سه کشور اروپایی یک ماه پیش روند بازگشت قطعنامه‌های رفع‌شده سازمان ملل متحد را آغاز کردند. شورای امنیت هفته گذشته پیش‌نویس قطعنامه تداوم رفع تحریم‌ها را به رای گذاشت که موفق به کسب آرای لازم نشد و رای نیاورد.

قرار است امروز پیش‌نویس دیگری که از سوی چین و روسیه ارائه شده برای تعویق زمان بازگشت قطعنامه‌ها به رای گذاشته شود.

این پیش‌نویس در صورت تصویب بازگشت قطعنامه‌های پیشین را شش ماه به تاخیر می‌اندازد و فرصت بیشتری تا اوایل سال ۱۴۰۵ خورشیدی مهیا می‌کند. پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه برای تصویب به رای مثبت هر پنج عضو دائم شورای امنیت و رای چهار عضو غیردائم احتیاج دارد. رسانه‌های غربی می‌گویند احتمال تصویب این پیش‌نویس زیاد نیست.

در صورتی که این پیش‌نویس تصویب نشود، همه قطعنامه‌های شورای امنیت که بر اساس توافق اتمی برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ رفع شده بود، ساعت ۱۲ نیمه‌شب به وقت گرینویچ (۳:۳۰ دقیقه بامداد به وقت ایران) به‌طور خودکار دوباره علیه ایران به اجرا گذاشته می‌شود.

برخی از این قطعنامه‌ها حاوی تحریم‌های مالی و اقتصادی از جمله تحریم افراد و نهادهای مرتبط با برنامه هسته‌ای و برنامه موشک‌های بالستیک ایران است. این قطعنامه‌ها خرید و فروش تسلیحات با جمهوری اسلامی را هم ممنوع می‌کند به کشورهای عضو سازمان ملل متحد اجازه می دهد برای اطمینان از اجرای تحریم ها، کشتی‌ها و هواپیماهای مرتبط با ایران را بازرسی کنند.