فصل جدید روابط دمشق و واشنگتن؛ چرخش سوریه به غرب /توازن قوا در منطقه تغییر می‌کند؟
احمد شرع، رئیس دولت موقت سوریه، برای نخستین بار به آمریکا رفت و با دونالد ترامپ در کاخ سفید دیدار کرد. سفر او به عنوان عالی‌ترین مقام سیاسی سوریه، پس از ۸۰ سال به آمریکا انجام می‌شود.
به گزارش اقتصادآنلاین، مسیر پرپیچ‌وخمی که او از عضویت در القاعده و رهبری یک سازمان تروریستی تا اتاق بیضی‌شکل کاخ سفید طی کرد باعث شد تا بسیاری این سفر را تاریخی بدانند.
در حالی که فقط یک هفته قبل از دیدار با ترامپ نام احمد شرع از فهرست تروریست‌های جهانی در آمریکا حذف شد.
همزمان با دیدار احمد شرع با دونالد ترامپ رییس‌جمهور آمریکا، تمام تحریم‌های آمریکا علیه سوریه به مدت ۱۸۰ روز لغو شد.
او آشکارا گفت که سوریه می‌خواهد به عنوان متحد استراتژیک آمریکا شناخته شود. کشوری که در دوران بشار اسد، روابط بسیار نزدیکی با ایران داشت.
سوریه، متحد استراتژیک آمریکا؟
احمد شرع در گفت‌وگویی اختصاصی با شبکه فاکس‌نیوز اعلام کرد که «سوریه پس از سقوط نظام بشار اسد وارد دوران جدیدی شده است» و افزود که دولت او در حال تدوین «استراتژی تازه‌ای برای همکاری با ایالات متحده» است.
او مدعی شد: «کشور من بیش از ۶۰ سال از جهان منزوی بود. اکنون زمان آن رسیده که سوریه نه به عنوان تهدید، بلکه به عنوان شریک استراتژیک دیده شود.»
در همین حال، کاخ سفید در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که آمریکا و سوریه برای پیوستن دمشق به ائتلاف جهانی مبارزه با داعش توافق کرده‌اند. بدین ترتیب، سوریه به نودمین عضو این ائتلاف تبدیل می‌شود. اقدامی که تحلیلگران می‌گویند می‌تواند به تثبیت جایگاه سیاسی دولت جدید دمشق در صحنه جهانی کمک کند.
لغو موقت تحریم‌ها؛ گامی محتاطانه در مسیر عادی‌سازی
وزارت خزانه‌داری آمریکا در پی این دیدار اعلام کرد که اجرای قانون سزار که از سال ۲۰۱۹ برای تحریم دولت پیشین سوریه وضع شده بود به‌مدت ۱۸۰ روز تعلیق می‌شود. در کنار این اقدام، وزارت خارجه و وزارت بازرگانی آمریکا نیز از تدوین بسته‌ای برای «ایجاد شفافیت در مقررات سرمایه‌گذاری در سوریه» خبر دادند.
یک مقام ارشد دولت ترامپ گفت: «لغو موقت تحریم‌ها به معنی پایان محدودیت‌ها نیست، بلکه فرصتی برای ارزیابی عملکرد دولت جدید سوریه است.»
در همین چارچوب، دو طرف درباره بازگشایی سفارت سوریه در واشنگتن نیز توافق کردند. این نخستین بار از سال ۲۰۱۲ است که دمشق اجازه می‌یابد روابط رسمی دیپلماتیک با آمریکا را از سر گیرد.
موضع احمد شرع درباره اسرائیل
گمانه‌زنی درباره موضوع عادی‌سازی روابط سوریه و اسرائیل نیز همزمان با سفر احمد شرع اوج گرفته بود. اما او در بخش دیگری از گفت‌و‌گو با فاکس‌نیوز، احمد شرع هرگونه مذاکره فوری با اسرائیل رارد کرد و گفت: «وضعیت سوریه با کشور‌های امضاکننده توافق‌نامه ابراهیم متفاوت است. ما با اسرائیل مرز داریم و بلندی‌های جولان در اشغال آنهاست. در چنین شرایطی، ورود به مذاکره مستقیم ممکن نیست.»
با این حال، او تأکید کرد که در‌های دیپلماسی بسته نیست و گفت شاید در آینده، با میانجی‌گری واشنگتن، مسیر تازه‌ای برای گفت‌و‌گو درباره جولان گشوده شود.
ترکیه و تلاش برای حفظ نفوذ در سوریه
در حاشیه این سفر برخی رسانه‌های اسرائیلی از جمله «آی۲۴ نیوز» گزارش دادند که آمریکا در حال مذاکره با ترکیه درباره توافقی است که به آنکارا اجازه دهد حضور خود را در شمال سوریه تقویت کند. اما در مقابل ترکیه از نقش‌آفرینی در غزه خودداری می‌کند. این طرح در صورت صحت و عملی‌شدن می‌تواند بخشی از طرح بزرگ‌تر واشنگن برای بازآرایی موازنه قدرت در منطقه باشد.
از فهرست تروریست‌های جهانی آمریکا تا کاخ سفید
حضور احمد شرع در واشنگتن، از نگاه تحلیلگران غربی، یکی از شگفت‌انگیزترین تغییرات سیاسی سال‌های اخیر است. او که تا چند ماه پیش رهبری گروه هیئت تحریر شام شاخه‌ای از القاعده در سوریه را بر عهده داشت، اکنون در جایگاه رئیس‌جمهور موقت سوریه با رهبر آمریکا دیدار کرده است.
وزارت خزانه‌داری آمریکا هفته گذشته نام او را از فهرست «تروریست‌های جهانی» حذف کرد. ترامپ در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره گذشته پرحاشیه شرع گفت: «او گذشته سختی داشته، اما اکنون به دنبال ساختن آینده‌ای جدید است. اگر کسی این مسیر دشوار را طی نکرده بود، شاید نمی‌توانست کشورش را رهبری کند.»
توافق‌های پشت پرده و اهداف آمریکا
تحلیلگران می‌گویند که دیدار شرع و ترامپ تنها یک رویداد نمادین نیست. بر اساس این تحلیل‌ها، آمریکا با تغییر رویکرد خود نسبت به دمشق، در پی مهار نفوذ ایران و روسیه در سوریه است.
به گفته منابع آگاه، یکی از محور‌های اصلی مذاکرات در کاخ سفید، ادغام نیرو‌های دموکراتیک سوریه که کرد‌ها آن را تشکیل می‌دهند در ارتش سوریه بوده است. در حالی که در سال‌های گذشته واشنگتن از این نیرو‌ها حمایت می‌کرد.
ترامپ در پایان دیدار مدعی شد: «ما می‌خواهیم سوریه کشوری موفق و باثبات باشد. من باور دارم احمد شرع می‌تواند این هدف را محقق کند.»
توزان قوا در خاورمیانه تغییر می‌کند؟
دیدار احمد شرع با رئیس‌جمهور آمریکا را می‌توان نقطه عطفی در تحولات پس از جنگ داخلی سوریه دانست. لغو بخشی از تحریم‌ها، پیوستن دمشق به ائتلاف ضد داعش و طرح‌های جدید امنیتی، نشانه‌هایی از بازگشت سوریه به عرصه بین‌المللی است.
با این حال، مسیر پیش‌رو همچنان پرابهام است. دولت شرع هنوز میان گروه‌های قومی و مذهبی از اعتماد عمومی برخوردار نیست و آتش درگیری‌های در سوریه خاموش نشده. از سوی دیگر سوریه همچنان تحت حملات جسته و گریخته اسرائیل قرار دارد.
با این همه باید دید که نزدیکی دمشق به واشنگتن تا چه اندازه در تغییر توازن قوا در منطقه اثرگذار خواهد بود.
