شاهزاده محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی روز سه‌شنبه با دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده، دیدار می‌کند؛ دیداری که در آن روابط دوجانبه میان واشنگتن و ریاض بیش از پیش عمیق‌تر می‌شود.
جوزف حبوش در العربیه می‌نویسد: از جمله موضوعات مهم مورد بحث، توافق‌های دفاعی و انرژی است. اما موضوعات بسیار بیشتری نیز مذاکره خواهد شد، به ویژه در زمینه استخراج معادن، عناصر نادر خاکی، هوش مصنوعی و برنامه هسته‌ای غیرنظامی.
هر دو طرف تعهد عمیق خود به این شراکت را با برگزاری یک اجلاس تجاری در روز پس از دیدار شاهزاده محمد بن سلمان با ترامپ به نمایش خواهند گذاشت.
منابع آگاه از برنامه‌ها می‌گویند، هیاتی حدود ۱۰۰۰ نفر، شامل تقریبا همه وزرا، ولیعهد را همراهی می‌کند.
توافق‌های دفاعی
در حالی که گزارش‌ها از یک معامله عظیم برای خرید جنگنده‌های آمریکایی، به ویژه جنگنده‌های پنهان‌کار اف-۳۵ لاکهید مارتین توسط عربستان سعودی حکایت دارند، چنین توافقی نهایی نشده است.
مقامات آمریکایی گفته‌اند که مذاکراتی در جریان است تا شاید نزدیک به ۵۰ اف-۳۵ به عربستان فروخته شود. یک مقام دولتی روز جمعه به بلومبرگ گفت که انتظار می‌رود رئیس‌جمهوری آمریکا با شاهزاده محمد بن سلمان بر سر این فروش به توافق برسد.
برنارد هیکل، استاد مطالعات خاور نزدیک در دانشگاه پرینستون، در وبینار اخیر در موسسه کشورهای عربی خلیج فارس گفت که عربستان سعودی ممکن است دیگر علاقه‌ای به چنین توافقی نداشته باشد.
هیکل در این زمینه به «کلید خاموش‌کننده» (kill switch) در جنگنده‌های ساخت آمریکا اشاره کرد، به علاوه نیاز ریاض به کسب اجازه برای جابه‌جایی هواپیما از یک پایگاه به پایگاه دیگر در داخل عربستان سعودی. هیکل گفت: «این‌ها نقض مفاهیم حاکمیت است. وقتی هزینه ماشین را می‌پردازید، باید بتوانید هر طور که می‌خواهید از آن استفاده کنید، و مگر اینکه آمریکایی‌ها از این شرایط دست بکشند، فکر نمی‌کنم سعودی‌ها آن را بخرند.»
او همچنین به هزینه بالای نگهداری جنگنده‌ها و میلیاردها دلار لازم برای خرید آن‌ها اشاره کرد.
انتظار می‌رود ترامپ نوعی توافق دفاعی به ولیعهد عربستان سعودی ارائه دهد که حفاظت آمریکا را در صورت حمله به عربستان سعودی تضمین کند.
پس از حمله اسرائیل به دوحه در سال جاری، ترامپ فرمانی اجرایی صادر کرد و متعهد شد به هر حمله‌ای علیه قطر پاسخ دهد. این تعهد شبیه ماده ۵ ناتو، اما فاقد پیمان دفاعی است که نیاز به تصویب سنا دارد.
عربستان سعودی احتمالا تعهدی مشابه دریافت خواهد کرد، اما با تضمین‌های ملموس‌تر در یک توافق دفاعی دوجانبه که اطمینان دهد رئیس‌جمهوری آینده آمریکا نتواند آن را مانند یک فرمان اجرایی لغو کند.
مایکل رتنی، سفیر سابق آمریکا در عربستان سعودی در پادکستی با مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی (CSIS) گفت: این امر عملا همکاری نظامی آمریکا و عربستان را تثبیت خواهد کرد. «فرمان اجرایی که سعودی‌ها می‌خواهند چیزی دائمی‌تر باشد، چیزی که پس از این دولت هم ادامه یابد، زیرا آن‌ها می‌خواهند اطمینان‌ها و کیفیت رابطه با ایالات متحده فراتر از هر دولت خاصی باشد و به یک دولت وابسته نباشد».
همکاری هسته‌ای غیرنظامی
عربستان سعودی اخیرا به دنبال توسعه برنامه انرژی هسته‌ای غیرنظامی بوده است.
برخی مقامات سابق می‌گویند در دولت قبلی آمریکا، واشنگتن و ریاض نزدیک به نهایی کردن بسته‌ای بودند که شامل همکاری هسته‌ای غیرنظامی می‌شد، اما مذاکرات به عادی‌سازی روابط با اسرائیل گره خورده بود و به نظر می‌رسد دولت ترامپ این مسائل را از هم جدا کرده است.
ریاض همچنان بر موضع خود پافشاری می‌کند که عادی‌سازی نیازمند مسیر معتبر و برگشت‌ناپذیر به سوی تشکیل دولت فلسطین است؛ گزینه‌ای که بارها از سوی دولت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، و کنست رد شده است.
هیکل می‌گوید، عربستان سعودی ممکن است موقتا از غنی‌سازی و فرآوری اورانیوم صرف‌نظر کند، اما به دنبال «چتر هسته‌ای» آمریکا خواهد بود که شاید شامل استقرار سیستم‌های هسته‌ای آمریکا در خاک عربستان شود.
عربستان سعودی در چارچوب برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ قصد کاهش انتشار کربن را دارد.
یک توافق می‌تواند صنعت آمریکا را در موقعیت برتر برای برنده شدن قراردادهای ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای عربستان قرار دهد و همچنین بینشی نسبت به برنامه این کشور ارائه دهد که نگرانی‌های آمریکا درباره اشاعه تسلیحات را کاهش دهد.
بر اساس بخش ۱۲۳ قانون انرژی اتمی آمریکا مصوب ۱۹۵۴، ایالات متحده می‌تواند توافق‌هایی برای همکاری هسته‌ای غیرنظامی قابل توجه با دیگر کشورها مذاکره کند. این بخش نه معیار عدم اشاعه را مشخص می‌کند که کشورها باید رعایت کنند تا از استفاده از فناوری برای توسعه تسلیحات هسته‌ای یا انتقال مواد حساس به دیگران جلوگیری شود.
هوش مصنوعی
هوش مصنوعی و فناوری نیمه‌هادی‌ها در مرکز بحث‌های کاخ سفید خواهند بود.
اوایل این ماه، ریما بنت بندر، سفیر عربستان سعودی در واشنگتن، از مزایایی که این کشور در این حوزه ارائه می‌دهد سخن گفت. عربستان سعودی زمین ارزان، دسترسی آسان به انرژی و نیروی انسانی در اختیار سرمایه‌گذاران قرار می‌دهد.
عربستان سعودی آشکارا بلندپروازی خود را برای تبدیل شدن به یک قدرت جهانی هوش مصنوعی اعلام کرده است. مدیرعامل شرکت HUMAIN، شرکت پیشرو هوش مصنوعی این کشور، گفت عربستان قصد دارد سومین ارائه‌دهنده بزرگ هوش مصنوعی جهان پس از آمریکا و چین شود.
عناصر نادر خاکی، حوزه‌ای که چین در آن سلطه دارد، نیز به طور برجسته در مذاکرات حضور خواهد داشت.
مقامات و تحلیلگران می‌گویند ریاض به دنبال شراکت واقعی و بلندمدت با واشنگتن در زمینه هوش مصنوعی است، شامل نوآوری مشترک، زیرساخت داده و ظرفیت‌سازی. عربستان سعودی حمایت آمریکا را برای توسعه اکوسیستم هوش مصنوعی بومی خود می‌خواهد، نه صرفا میزبانی مراکز داده.
HUMAIN قبلا یک سیستم‌عامل جدید اعلام کرده است که قرار است جایگزین ویندوز و مک‌اواس شود و به کاربران اجازه می‌دهد با هوش مصنوعی مکالمه‌ای با کامپیوترهای خود تعامل کنند.
رتنی، سفیر سابق آمریکا می‌گوید، «سعودی‌ها بلندپروازی‌های عظیمی دارند و منتظر سرمایه‌گذاری شرکت‌های بزرگ آمریکایی برای توسعه مراکز داده هستند. آن‌ها می‌خواهند صنعت هوش مصنوعی خود را توسعه دهند، شامل سرمایه فکری لازم برای آن، نه فقط میزبانی مراکز داده؛ اما فکر می‌کنم آن‌ها نوعی تضمین محکم می‌خواهند که آمریکا به عنوان شریک در کنارشان بماند، در حالی که در برنامه هوش مصنوعی خود سرمایه‌گذاری و توسعه می‌دهند.»
