قفل ترانزیت ایران با کلیدهای گم‌شده در داخل
در حالی‌که همکاری‌های اقتصادی امارات و آذربایجان با سرعتی بی‌سابقه در حال گسترش است، ایران که می‌توانست مسیر اصلی حمل این حجم تجارت باشد، زیر سایه بروکراسی پیچیده، فک‌پلمب‌های غیرضروری و محدودیت‌های داخلی، در حال از دست دادن یکی از مهم‌ترین فرصت‌های ترانزیتی منطقه است.
خلاصه خبر
قفل ترانزیت ایران با کلیدهای گم‌شده در داخل
در حالی‌که همکاری‌های اقتصادی امارات و آذربایجان با سرعتی بی‌سابقه در حال گسترش است، ایران که می‌توانست مسیر اصلی حمل این حجم تجارت باشد، زیر سایه بروکراسی پیچیده، فک‌پلمب‌های غیرضروری و محدودیت‌های داخلی، در حال از دست دادن یکی از مهم‌ترین فرصت‌های ترانزیتی منطقه است.
گروه اقتصادی خبرگزاری فارس؛ گسترش همکاری‌های اقتصادی میان جمهوری آذربایجان و امارات متحده عربی، تصویری تازه از رقابت کشورهای منطقه برای جذب جریان تجارت و ترانزیت ارائه کرده است؛ رقابتی که ایران می‌توانست در مرکز آن قرار گیرد اما موانع داخلی، نقش این کشور را در این رقابت کمرنگ کرده است.براساس توافق‌های جدید میان باکو و ابوظبی، دو کشور ۱۴ سند اقتصادی و راهبردی در حوزه‌های مختلف از جمله حمل‌ونقل، انرژی، گردشگری، توسعه دیجیتال و کار امضا کرده‌اند. این همکاری‌ها که در جریان دیدار رؤسای‌جمهور دو کشور در شهر شوشا شکل گرفت، عملاً پیامی آشکار برای گسترش مسیرهای تجاری در منطقه دارد. همزمان، گروه بنادر AD امارات نیز قراردادی برای ساخت دو کشتی کانتینری با ظرفیت ۷۸۰ TEU (کانتینر 20 فوتی) با کارخانه کشتی‌سازی آذربایجان امضا کرده؛ کشتی‌هایی که از سال ۲۰۲۷ ناوگان حمل‌ونقل دریای خزر را تقویت خواهند کرد.در حالی‌که روابط اقتصادی دو کشور با رشد ۴۳ درصدی تجارت غیرنفتی و عبور حجم مبادلات از ۲.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۴ وارد مرحله جدیدی شده، بهترین مسیر برای جابه‌جایی کالا میان امارات و آذربایجان همچنان از طریق ایران تعریف می‌شود. مسیر بنادر جنوبی ایران تا مرزهای آستارا و بیله‌سوار از نظر زمان و هزینه نسبت به سایر مسیرها مزیت قابل‌توجهی دارد؛ مسیری که می‌توانست ایران را به بازیگر اصلی ترانزیت جنوب خلیج‌فارس به قفقاز تبدیل کند.
با این حال، مجموعه‌ای از گلوگاه‌های داخلی باعث شده بهره‌گیری از این فرصت با اما و اگرهای جدی روبه‌رو شود. ترافیک سنگین در پایانه‌های آستارا و بیله‌سوار، تعدد دستگاه‌های تصمیم‌گیر، فک‌پلمب‌های غیرضروری در طول مسیر، نبود مدیریت یکپارچه ترانزیت و تحریم‌های بانکی از مهم‌ترین موانعی هستند که امکان برنامه‌ریزی مطمئن برای مسیر ایران را کاهش داده‌اند. همین چالش‌ها تجار اماراتی و آذربایجانی را به سمت مسیرهای جایگزینی چون بنادر پوتی و باتومی در گرجستان و بندر مرسین در ترکیه سوق می‌دهد؛ مسیری که اگرچه طولانی‌تر و پرهزینه‌تر است، اما با ثبات و قطعیت بیشتری همراه است.حسن کریم‌نیا، کارشناس حمل‌ونقل و ترانزیت معتقد است که ایران هنوز شانس بازگشت به مرکزیت ترانزیت منطقه را دارد، اما این فرصت نیازمند اقداماتی فوری است. تسهیل فرآیندهای اداری، کاهش توقف‌های غیرضروری، یکپارچه‌سازی مدیریت مرزی و ایجاد سازوکارهای شفاف برای عبور محموله می‌تواند دوباره مسیرهای ایران را برای تجار منطقه جذاب کند. به گفته این کارشناس، جلوگیری از باز شدن مکرر پلمب محموله‌ها و افزایش امنیت حمل، می‌تواند اعتماد بازرگانان خارجی را به مسیر ایران بازگرداند.با توجه به افزایش سرمایه‌گذاری امارات در آذربایجان و شکل‌گیری ناوگان جدید دریایی در خزر، اهمیت مسیرهای زمینی و دریایی منطقه بیش از گذشته در حال افزایش است. اگر ایران نتواند از این فرصت برای بازسازی مزیت‌های ترانزیتی خود بهره ببرد، روند فعلی ممکن است به واگذاری کامل سهم کشور به رقبا منجر شود؛ رقابتی که در آن، زمان و تصمیم‌گیری نقش تعیین‌کننده دارند.
21:19 - 27 آبان 1404
نظرات کاربران
