در پایان بیست و چهارمین نشست نخستوزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در مسکو، سند همکاری‌های جامع بین اعضای اصلی این سازمان، به امضای روسای هیات‌های شرکت‌کننده و نیز محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور کشورمان رسید. این اسناد در زمینه‌های اقتصادی، حمل‌ونقل و حمایت‌های اجتماعی به امضای نخستوزیران سازمان همکاری شانگهای رسید.
عارف در همین بازه زمانی ۴۸ ساعته با میخاییل میشوستین، نخست‌وزیر روسیه دیدار داشت و طی آن طرفین اعلام کردند که «سازمان‌هایی مانند بریکس، شانگهای و اوراسیا، سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی هستند که از ظرفیت‌های قابل‌توجهی برخوردار بوده که بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها به گسترش همکاری‌های مشترک کمک می‌کند». او همچنین در دیدار با فعالان اقتصادی ایرانی مقیم در روسیه اعلام کرد که «یکی از راهبردهای کشور و دولت، شریک کردن بخش خصوصی در همه زمینه‌ها است. ما به این نتیجه رسیده‌ایم که برای دنبال کردن برنامه‌های توسعه باید به بخش خصوصی در همه زمینه‌هایی که آمادگی دارند، میدان بدهیم. حتی ما به دنبال واگذاری بخشی از مسوولیت‌های حاکمیتی نیز هستیم». اما اصلی‌ترین برنامه عارف حضور در نشست شورای نخستوزیران سازمان همکاری شانگهای بود.
معاون اول با بیان اینکه «دیپلماسی اقتصادی جمهوری اسلامی ایران بر توسعه روابط با کشورهای همسایه و دوست و فعال‌سازی کریدورهای ترانزیتی کالا و مسافر استوار است»، گفت: «نیازمند حرکت جمعی به سوی درهم تنیدگیِ اقتصادی و شکل‌دهی به اقتصادهای تاب‌آورِ ملی و منطقه‌ای هستیم». دیدار با نخست‌وزیر بلاروس و نیز دیپلمات‌های ایرانی در روسیه از جمله برنامه‌های مهم روز گذشته معاون اول رئیسجمهوری بود. حضور عارف در دیدار عمومی ولادیمیر پوتین با نخستوزیران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای نیز دیگر رویداد ویژه این اجلاس بود. دیداری که به میزبانی رئیسجمهوری روسیه و در کاخ کرملین برگزار شد.
پیشنهادهای عارف
محمدرضا عارف در نشست شورای نخستوزیران سازمان همکاری شانگهای با بیان اینکه این نشست مجالی برای گفت‌وگو درباره مسیر نوسازی و ارتقای فعالیت‌های سازمان در شرایط پرتحول کنونی جهان نیز به شمار می‌رود، گفت: «ما نیازمند تاب‌آوری‌های جمعی در مقابل شوک‌های آینده هستیم؛ شوک‌هایی همچون ناامنی انرژی، ناامنی غذایی، تغییرات اقلیمی، تهدیدهای ناشی از فناوری‌های جدید و خطرات رو به افزایش ناشی از انحصار و سیطره موجود در نظام‌های مالی و پولی جهانی را نمی‌توان نادیده گرفت، بنابراین نیازمند حرکت جمعی به سوی درهم تنیدگیِ اقتصادی و شکل‌دهی به اقتصادهای تاب‌آورِ ملی و منطقه‌ای هستیم». معاون اول رئیسجمهوری با بیان اینکه «ما بر این باور هستیم که تعمیق همکاری‌های تجاری، اقتصادی، علمی و فرهنگی در میان اعضا، ناظران و شرکای گفت‌وگو، باید محور اصلی فعالیت‌های آتی سازمان باشد»، گفت: «یکی از مولفه‌های مهم در موفقیت سازمان همکاری شانگهای، نقش‌آفرینی بخش خصوصی است.»
عارف همچنین با بیان اینکه «معتقدیم سازمان ما به بلوغ کافی در خصوص ضرورت ایجاد یک سیستم مستقل مالی و بانکی رسیده است و برای تامین امنیت مالی خود، باید ایده‌های موجود را عملیاتی سازد»، افزود: «جمهوری اسلامی ایـران از ایجاد «بانک توسعه سازمان همکاری شانگهای» به‌عنوان یک نهاد مالی مشترک برای تامین منابع مالی پروژه‌های زیرساختی و توسعه‌ای و نیز ایجاد سازوکارهای پولی و بانکی ازجمله تسویه‌حساب میان کشورهای عضو سازمان و کاهش وابستگی اعضا به نظام‌های مالی غیرمنصفانه جهانی، حمایت کامل می‌کند». به گفته او، «اتحادیه بین‌بانکی سازمان همکاری شانگهای نیز سازوکار موثری برای گسترش همکاری‌های مالی میان اعضاست. ضروری است روند عضویت بانک معرفی‌شده از سوی جمهوری اسلامی ایران در این اتحادیه تسریع شود. ما معتقدیم این نهاد می‌تواند به یکی از محورهای اصلی پشتیبانی مالی از پروژه‌های مشترک و تامین سرمایه زیرساختی در چارچوب سازمان بدل شود. جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد در حوزه اتصال سامانه‌های بانکی، توسعه همکاری‌های فین‌تک و تسهیل تبادلات مالی و اعتباری میان اعضا، همکاری نزدیک و سازنده‌ای برقرار کند».
معاون اول رئیسجمهوری با طرح این پیشنهاد که «یک رمزارز مشترک مبتنی بر فناوری بلاک‌چین و هوش مصنوعی با هدف توسعه بسترهای مالی مدرن و امن سازمان، طراحی شود»، گفت: «اجرایی کردن این ایده می‌تواند روند تبادلات اقتصادی میان اعضای سازمان را تسهیل کرده و سطح اعتماد و شفافیت را ارتقا دهد و نقشی کلیدی در تقویت همگرایی منطقه‌ای و تحقق اهداف توسعه پایدار سازمان همکاری شانگهای ایفا کند».
او همچنین با بیان اینکه «جمهوری اسلامی ایران بر اهمیت همکاری‌های جمعی برای صیانت از منابع انرژی و تامین امنیت انرژی جهانی تاکید دارد و همواره سیاست چندجانبه‌گرایی در این حوزه را دنبال کرده است»، گفت: «ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان اصلی نفت و گاز، به طور فعال در تدوین و اجرای سند راهبرد انرژی سازمان همکاری شانگهای مشارکت داشته و از آن حمایت می‌کند. در عین حال، جمهوری اسلامی ایران قاطعانه با تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه، مخالف است و آن را عاملی مخل امنیت انرژی جهانی و زیان‌بار برای اقتصاد بین‌الملل می‌داند». عارف همچنین پیشنهاد تاسیس «مجمع پارلمانی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای» را مطرح کرد و گفت: «جمهوری اسلامی ایران تمایل دارد ابتکار تاسیس «مجمع پارلمانی کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای» را به منظور افزایش ارتباطات مردمی و بهره‌گیری از ظرفیت مجالس کشورهای عضو برای تصویب قوانین حمایتی و رفع موانع حقوقی همکاری اقتصادی، مطرح کند».
تاکید بر روابط خوب با روسیه
محمدرضا عارف همچنین در دیدار با جمعی از دیپلمات‌های کشورمان در روسیه با اشاره به اهمیت حضور و نقش‌آفرینی موثر در سازمان‌های منطقه‌ای، گفت: «عضویت در اتحادیه اوراسیا نیز برای ما اهمیت زیادی دارد چون کشورهای اوراسیا در حوزه تمدنی ما بوده و اشتراکات فرهنگی و تمدنی زیادی با آنها داریم». معاون اول رئیسجمهوری با اشاره به مواضع روسیه و حمایت این کشور از ایران در موضوع فعال کردن مکانیسم ماشه توسط سه کشور اروپایی، گفت: «مواضع روسیه در این زمینه برای ما مهم بود. ما امروز روابط سیاسی و راهبردی خوبی با روسیه داریم البته باید در زمینه‌های مختلف از جمله فناوری‌های پیشرفته، توسعه تجارت و بازرگانی و تعاملات گردشگری، علمی و فرهنگی روابط خود را با این کشور ارتقا دهیم».
