به دعوت همکاران بی‌بی‌سی که اجلاس جهانی تغییرات اقلیمی را پوشش می‌دادیم به یکی از رستوران‌های مجلل بلم برای صرف شام رفتم. بلم جزو شهرهای فقیرتر برزیل محسوب می‌شود؛ برای همین در جمع مرفهینی بودیم که البته بی‌درد هم نبودند.

ولی پیش از گوش دادن به درددلهایشان، گارسون‌ها انبوهی از گوشت سرخ شده را همراه با سیخی به طول یک متر به شکل عمودی بر سر هر میز می‌آوردند تا مشتری ذره‌ای از آن را ببرد و میل کند. من نخوردم ولی کلی تعریفش را از همکاران شنیدم.

تعجب هم نداشت. مخصوصا برای کشوری که به عنوان بزرگترین صادر کننده گوشت قرمز و از صادرکنندگان اصلی خوراک دام است.

هر دو مورد جز عوامل اصلی تخریب گسترده جنگل‌های با شکوه آمازون هم هستند.

من در عوض غذای گوشتی، یک غذای محلی بنام آسائی خوردم که از میوه‌های مخصوص که از درخت‌های آمازون بار می‌آیند.

این جنگل‌ها توسط شرکت‌های بزرگ پاک‌سازی می‌شوند تا زمین برای برپایی دامداری‌های صنعتی یا کشت خوراک دام هموار شود.

میزان جنگل‌تراشی در سال ۲۰۲۱،‌ به قرار وسعت ۴ زمین فوتبال در هر دقیقه برآورد شد. جنگل‌هایی که با نزدیک به ۵ میلیون متر مربع وسعت، مایه غرور و مباهات برزیلی‌هاست. آن شب نشانه‌ای از این غرور را در سبک غذایی مردم برزیل و اقتصاد و صادرات آن ندیدم.

بخش‌های بزرگی از شهر بلم بخاطر میزبانی اجلاس در حاشیه جنگل‌های آمازون شاهد نوسازی، زیباسازی و تعمیرات اساسی بوده است.

به نظر می‌رسد که مردم هم از نتایج و ثمرات اجلاس راضی بودند؛ چرا که علاوه بر بهتر شدن بلم بعنوان جایی برای زندگی، کسب و کارهای محلی هم، بواسطه حضور هزاران مهمان خارجی رونق گرفته است.

از لحظه نشستن هواپیما و ورود به داخل فرودگاه، تابلوها و پلاکاردهای سبز رنگ با طرح جنگل و آرم اجلاس تغییرات اقلیمی به چشم می‌خورد.

نمایشگاه‌ها و گالری‌های متعدد که خیلی به همت کنشگران و هنرمندان غیربرزیلی در بلم برپا شده، مهمانان و خود برزیلی‌ها را با فرهنگ و هنر بومی‌های آمازون آشنا می‌کند.

هزاران نفر از این بومی‌ها طی چند روز گذشته در خیابان‌های بلم دست به راهپمایی و تظاهرات‌های اعتراضی گسترده زده‌اند.

آنها به تخریب جنگل‌های آمازون که روستاها و قبایل آنها در آنجا واقع شده اعتراض دارند.

در میان این بومی‌ها می‌شد کنشگران بومی قاره‌های دیگر دنیا را هم دید که نمایش جالبی از دغدغه و تجربه زیسته مشترک طیف‌هایی از بشریت را در برابر غرایز توسعه‌طلبی طیف‌های دیگر به تصویر می کشید.

افکار عمومی برزیل نسبت به حال و روز بومی‌ها و حق و حقوق آنها نظرات مختلفی دارد که نیاز به بازگویی همه آنها نیست.

اما مردم برزیل مثل بقیه مردمان دنیا بین ثمرات پیشرفت و رشد اقتصادی و نیاز به حفاظت از میراث‌های طبیعی و آنچه امکات زندگی در این سیاره را ممکن می‌کند دچار دوگانگی هستند.

دولت آقای لولا داسیلوا در عین حال که موفق شده میزان جنگل‌زدایی در برزیل را نسبت به دولت راستگرای قبلی به نصف برساند ولی عاری از تناقض نیست.

اعطا مجوز حفر چاه نفتی و استخراج در جنگل‌های آمازون برای بسیاری باعث تعجب بود.

در عین حال احتمال تسلیم دولت به مطالبات لابی دامداری و کشاورزی برای تخریب بیشتر جنگل‌ها بر اخبار اجلاس سایه افکنده.

به تازگی اطلاعات زیادی درباره حضور گسترده این لابی‌گرها در میان هیات‌های دولتی و کنشگران محیط زیست منتشر شده که نشان می‌دهد صدها نفر از نمایندگان صنایع کنجاله سویا و خوراک دام و دامداری در اجلاس حضور سنگینی دارند.

از نظر خیلی از برگزارکنندگان، فقط کسی باید به کنفرانس «نجات زمین» دعوت شوند که با این هدف تضاد منافع ندارد.

پیدا کردن خط میانه بین نجات زمین و تضمین زندگی نسل‌های آینده از یک‌طرف و کسب درآمد و ثروت برای نسل امروز آسان نیست.

جنگل‌های بکری مثل آمازون نزدیک به ۸۰۰ میلیارد تن دی اکسید کربن را دخیره کرده‌اند.

این رقم نزدیک به یک چهارم دی اکسید کربنی است که بشر از عصر انقلاب صنعتی تا امروز وارد اتمسفر کرده است. اگر با تخریب جنگل‌ها این ذخایر دی اکسیدکربن وارد اتمسفر شود،‌ زندگی در این سیاره ممکن نخواهد بود.

پیش‌نوس توافق نهایی اجلاس تغییرات اقلیمی که به همت دولت برزیل منتشر شد، اشاره‌ای به نقش صنایع تخریب‌گر در آمازون ندارد.

ولی فکر کردن به نیمه خالی لیوان در میان بطری‌ها پر از آبجو و سیخ‌های چرب گوشت گاو و بره و خونگرمی اهالی بلم،‌ جز خراب کردن یک شب قشنگ حاصلی ندارد.