وقتی کتاب در قاب تلویزیون جاماند
در هفته‌ای که نام کتاب بیشتر از هر زمان دیگر بر زبان‌ها است، می‌توان نگاه دوباره‌ای به تلویزیون انداخت؛ جایی که زمانی برنامه‌های کتاب محور پنجره‌ای تازه به دنیای کتاب‌ها گشودند، اما امروز جای خالی برندهای فرهنگی و فعالیت‌های خلاقانه حول محور کتاب بیش از گذشته احساس می‌شود.
خلاصه خبر
وقتی کتاب در قاب تلویزیون جاماند
در هفته‌ای که نام کتاب بیشتر از هر زمان دیگر بر زبان‌ها است، می‌توان نگاه دوباره‌ای به تلویزیون انداخت؛ جایی که زمانی برنامه‌های کتاب محور پنجره‌ای تازه به دنیای کتاب‌ها گشودند، اما امروز جای خالی برندهای فرهنگی و فعالیت‌های خلاقانه حول محور کتاب بیش از گذشته احساس می‌شود.
خبرگزاری فارس-گروه رادیو و تلویزیون: در روزهایی که هفته کتابخوانی را روی تقویم هایمان پشت سر می‌گذاریم، فرصت خوبی است برای آنکه جویا شویم چقدر فضای عمومی، رسانه‌های بزرگ همچون تلویزیون و جریان‌های فرهنگی به کتاب، این دوست قدیمی و فرهنگ خواندن آن میدان دیده شدن می‌دهند.
رسانه به معنای تصویری خود می‌تواند به‌عنوان عامل مؤثر پا به عرصه بگذارد و ترکیبی جادویی از متن و تصویر ارائه دهد؛ جایی که در آن برنامه‌های کتاب‌محور فرصت ظهور و بروز پیدا می‌کنند.
تلویزیون به عنوان رسانه‌ای دارای قدمت که نقش گسترده‌ای در میان خانواده ایرانی دارد، در سال‌هایی میزبان مهمی برای برنامه‌های حول محور کتاب و کتابخوانی بود. در حقیقت برنامه‌های تلویزیونی با چاشنی کتاب می‌توانند با ایجاد خلاقیت‌های هنری، جهان کتاب را به قاب تلویزیون بیاورند و به خلق ایده‌های متنوع برای ترویج کتابخوانی کمک کنند. اگر این نوع برنامه‌ها بتواند سبب جرقه‌ای در ذهن مخاطب خود شود، کنجکاوی او را برمی‌انگیزد تا به دل آثار ادبی سفر کند.
به نوعی که برخی از آنها چون «کتاب باز»، توانستند با گذشت ۵ فصل تبدیل به یک برند رسانه‌ای شوند و تماشاگر خاص خود را از هر طیفی به دست آورند. در حقیقت کتاب باز به عنوان یک برنامه گفتگومحور در خصوص کتاب، توانست در رقابت با سایر برنامه‌های تلویزیونی که جنبه صرفا سرگرمی داشتند، جایگاه خود را به دست آورد و تبدیل به محفلی برای علاقمندان به کتاب شود. حضور چنین مجموعه‌هایی به تلویزیون چهره‌ای فرهنگی می‌داد و میان رسانه و مخاطب پلی از علاقه و گفت‌وگو می‌ساخت.
برنامه‌های دیگری همچون «داستان شد» و «دیدی نو» که در سال‌های اخیر ساخته شده است نیز سعی داشته‌اند تا در فرم و قالب‌های جدید به ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی کمک کنند و مخاطبانی به دست آورند.
جبار آذین، منتقد ادبی در خصوص برنامه‌های کتاب محور و اثرات متقابل آن در پیوند با رسانه گفته است: «بدیهی است تولید و پخش چنین برنامه‌هایی که عنوان حرکت پیش‌تازانه فرهنگی را به خود اختصاص می‌دهند و در‌های رسانه ملی را به سوی استقبال ملی باز می‌کنند، خواهد توانست افزون بر اشاعه فرهنگ کتابخوانی در جامعه نوعی آشتی مجدد بین تلویزیون و مردم برقرار کنند».
از سویی دیگر به غیر از برنامه‌سازی حول محور کتاب که می‌تواند ساختار فرمی قابل توجهی برای ترویج کتاب و کتابخوانی در میان مخاطبان داشته و باز کند، برخی خلاقیت‌های نمایشی تلویزیون در سال‌هایی در جهت معرفی کتاب‌های جدید قابل توجه بوده است.
به جهت همکاری و تعاملات، تلویزیون در سال‌هایی تیزرهایی را برای معرفی کتاب‌های مطرح به پخش می‌رساند که جلوه‌ای از جذابیت بصری به همراه داشت. این گونه تیزرها به چند جهت می‌توانستند روشی مؤثر برای همکاری تلویزیون در خصوص ترویج کتابخوانی باشند. نخست آن که با آگاهی‌بخشی خود به واسطه این‌گونه تبلیغات، طیف مخاطب وسیعی را درگیر خود می‌کنند. به طوری که آن طیف از مخاطبان که کمتر با کتاب‌ها مأنوس هستند می‌توانند اطلاعات خود در خصوص یک اثر را افزایش دهند.
دوم آن که نمایش این نوع تیزرها از لحاظی می‌تواند نام نویسنده و ناشران متعدد را در ذهن مخاطبان تلویزیونی تقویت سازد و به آنان کمک دهد تا علاقه خود در ژانرهای گوناگون کتاب را شناسایی کنند. همچنین ارائه خلاقانه متن روایی و سناریونویسی برای ساخت این تیزرها، سبب می‌گشت که یک باکس متنوع از معرفی کتاب‌های به روز در تلویزیون وجود داشته باشد و تیزرهایی ارائه شود که مشابه تیزر فیلم و سریال‌های تلویزیونی است. همچون تیزر کتاب‌های «رویای نیمه شب» و «دختر شینا» که با حضور بازیگران مطرحی ساخته شدند و به پخش رسیدند.
در حالی که کتابخوانی بیش از گذشته نیازمند حمایت و جریان سازی است، جای خالی آن برندهای فرهنگی و خلاقیت‌های نمایشی در رسانه ملی احساس می‌شود؛ از منظر ظرفیت بزرگی که هنوز می‌تواند فعال شود. تلویزیون همچنان یکی از تأثیرگذارترین رسانه‌های فرهنگی کشور است و می‌تواند دوباره به یکی از مهم‌ترین حامیان حول محور کتاب تبدیل شود. بستری رسانه‌ای که در آن کتاب معرفی شود، مخاطب الهام بگیرد و فرهنگ خواندن بتواند جان تازه‌ای بگیرد.
درواقع هفته کتابخوانی یادآور این حقیقت است که کتاب تنها یک کالای فرهنگی نیست و نسبت قابل توجهی با هویت ما دارد. چه خوب است اگر رسانه‌های بزرگ از جمله تلویزیون، همان حلقه پیوند میان مردم و کتاب باشند؛ حلقه‌ای که هنوز امکان شکوفایی‌اش وجود دارد.#کتاب #کتابخوانی#رسانه#تلویزیون#کتاب_باز#صداوسیمااخبار هنری را می‌توانید از طریق صفحه هنر و رسانه فارس دنبال کنید.
09:16 - 28 آبان 1404
نظرات کاربران
