گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: تنها ۲۴ ساعت قطع نشدن برق در دمشق کافی بود تا رسانه‌های نزدیک به دولت موقت محمد جولانی آن را «معجزه» بنامند. اما این جشن سرپوشی بر واقعیت تلخ‌تر بود: اینکه از اول نوامبر ۲۰۲۵ میلادی (۲۰ روز پیش) شدیدترین افزایش تعرفه برق در تاریخ سوریه اجرایی شده است؛ افزایشی که یک خدمت پایه‌ای را به کالای لوکس تبدیل کرده و بیش از ۹۰ درصد مردم را زیر فشار خردکننده قرار داده است.
ماجرا از چه قرار است؟
سی ام اکتبر ۲۰۲۵ ( هشتم آبان ماه) بود که وزارت انرژی دولت جولانی ساختار چهار سطحی جدید تعرفه‌های برق را اعلام کرد که از ۱ نوامبر اجرایی شد (صورتحساب‌ها از ژانویه ۲۰۲۶ می‌رسد):
- سطح اول (یارانه‌ای): ۶۰۰ لیره /کیلو وات ساعت (≈ ۰.۰۵ دلار) – فقط ۳۰۰ کیلووات‌ساعت در ماه، معادل روشن کردن دو لامپ
- سطح دوم: ۱,۴۰۰ لیره (≈ ۰.۱۳ دلار) ۲۳ برابر افزایش
- سطح سوم (دولتی و کارخانه‌ها): ۱,۷۰۰ لیره
- سطح چهارم (تبلیغات و مصرف سنگین): ۱,۸۰۰ لیره
در همین هفته، نان بسته ای یارانه‌ای از ۱۲ به ۱۰ عدد کاهش یافت و قیمت آن به ۴هزار لیره (۰.۳۶ دلار) و نان تجاری به ۶ هزار لیره رسید.
واکنش دولت
دولت اعلام کرده که دلیل این تغییرات اصلاح ناهنجاری‌های قیمتی بوده است.
محمد بشیر وزیر انرژی و نیل الشعار وزیر اقتصاد با متهم کردن دولت پیشین (بشار اسد) به تلاش برای خرید وفاداری با استفاده از قیمت مصنوعی پایین وعده دادند که دستکم ۶ میلیون کنتور هوشمند را در اختیار شهروندان قرار داده اند و با سرمایه‌گذاری خارجی شرایط بهتر هم خواهد شد.
نظر کارشناسان و مردم
یک کارمند سوری می‌گوید که با تعرفه‌های جدید صورتحساب برق به ۴۲۰ هزار لیره (نیمی از حقوق) و هزینه گرمایش به ۱.۲ میلیون لیره می‌رسد.
زیاد عربش کارشناس اقتصادی با هشدار درباره اینکه ۹۰ درصد مردم سوریه فقیرند تاکید کرده از آنجایی که تورم ۲۰۲۵ به ۲۰۰ درصد رسیده افزایش قیمت برق باید پس از بازسازی شبکه انجام می‌شد.
شفیق عربش نیز می‌گوید که نرخ برق صنعتی کاهش یافته اما خانوارها زیر فشار هزینه انرژی له شدند؛ دوبی برق مطمئن‌تر را با نصف این قیمت می‌دهد.
تبعات احتمالی
کوتاه‌مدت (زمستان ۲۰۲۵-۲۰۲۶)
- موج ورشکستگی کارگاه‌های کوچک و افزایش تمایل به استفاده از ژنراتورهای گران
- افزایش اتصالات غیرقانونی و حذف کنتورها
- اعتراضات پراکنده و احتمال ناآرامی گسترده با رسیدن اولین صورتحساب‌ها
میان‌مدت
- تشدید شکاف طبقاتی: کاهش نرخ برای صنایع بزرگ، افزایش ۲۳ برابری برای خانواده‌ها
- تضعیف بیش از پیش موقعیت دولت جولانی در آستانه سال اول قدرت
- ناتوانی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در حالی که درگیری‌ها در مناطق مختلف از جمله سویدا ادامه دارد.
بلندمدت
- تثبت خصوصی‌سازی شتابان انرژی، حذف یارانه‌ها، فروش دارایی‌های ملی بدون نظارت پارلمانی
- تبدیل سوریه به بازار مصرف شرکت‌های ترکیه‌ای، قطری و دیگران در حالی که ۹۰ درصد مردم زیر خط فقر می‌مانند.
تارنمای کرادل نوشته: شوک برق نه اصلاح داخلی، بلکه اجرای دستورالعملی خارجی برای جذاب کردن بخش انرژی برای سرمایه‌گذاران ترکیه‌ای، قطری و دیگر کشورهاست. مردم سوریه که یک سال پیش سقوط بشار اسد را جشن گرفتند امروز با زمستانی سردتر از همیشه و صورتحساب‌هایی مواجه‌اند که نیمی از حقوق‌شان را می‌بلعد. این تازه آغاز موج جدید شوک‌های قیمتی است که دولت موقت وعده داده بود.
