به گزارش خبرآنلاین، باکو، پایتخت جمهوری آذربایجان، امروز ۳۰ آبان میزبان نخستین «فوروم رسانه‌ای دی‌هشت» است؛ رویدادی که با حضور مقام‌های رسمی، روزنامه‌نگاران، کارشناسان رسانه، پژوهشگران و نمایندگان بخش دولتی و خصوصی از کشورهای عضو برگزار خواهد شد.
به نوشته ایرنا این نشست با هدف تقویت گفت‌وگو، همکاری و همبستگی منطقه‌ای در میان کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی دی‌هشت برپا می‌شود.
علیرضا میریوسفی؛ مدیرکل رسانه‌های خارجی و معاون سخنگوی وزارت خارجه در مراسم افتتاحیه این نشست ضمن قدردانی از میزبانی جمهوری آذربایجان گفت: تلاش‌های شما بستر ارزشمندی برای تقویت گفت‌وگو، ارتقای همکاری‌ها و شکل‌دهی به یک چشم‌انداز رسانه‌ای مشترک میان کشورهای عضو دی-۸ فراهم کرده است.
متن کامل سخنرانی نماینده ایران در این نشست به شرح زیر است:
مایهٔ خوشوقتی بزرگ است که فرصت صحبت کردن در چنین گردهمایی به‌موقع و آینده‌نگر را دارم. همچنین مایلم قدردانی صمیمانهٔ خود را از دولت جمهوری آذربایجان برای برگزاری این مجمع ابراز کنم.
در قرآن کریم، سوره حجرات (۴۹)، آیهٔ ۶، به ما یادآوری می‌شود که هنگامی که خبری به ما می‌رسد، باید آن را به‌دقت بررسی کنیم تا مبادا از روی نادانی به دیگران یا به خودمان آسیبی برسانیم. فراتر از معنای دینی، این آیه یک اصل جهانی در اخلاق رسانه‌ای را بیان می‌کند: مسئولیت در جستجوی دقت، پرهیز از تحریف، و جلوگیری از گسترش سوءتفاهم.
امروز این اصل بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد. دهه‌هاست که بسیاری از ملت‌های ما سرشار از فرهنگ، سرمایهٔ انسانی و ارزش‌های اخلاقی از دریچه‌هایی معرفی شده‌اند که نه بر پایهٔ صدای خودمان، بلکه بر اساس روایت‌های بیرونی و صنعت دیرپای شرق‌پژوهی شکل گرفته‌اند. این روایت‌ها نه تنها جوامع ما را نادرست بازنمایی کرده‌اند، بلکه گاه سبب تضعیف دیده‌شدن جمعی ما و درک نقش واقعی‌مان در امور جهانی شده‌اند.
به‌عنوان اعضای دی-۸، سازمانی که برای تقویت توسعه و همکاری اقتصادی مشترک ما ایجاد شده است، مسئولیت داریم که تصویر خود را در نگاه یکدیگر و در نگاه جهان بازسازی کنیم. این همان چیزی است که در ایران آن را «جهاد تبیین» می‌نامیم، تلاشی برای روشن‌سازی حقیقت. در این زمینه، این اصطلاح بار سیاسی ندارد؛ بلکه بیانگر یک وظیفهٔ حرفه‌ای مشترک است: اینکه مسئولانه، دقیق و اصیل ارتباط برقرار کنیم.
در جنگ ۱۲روزهٔ اخیر که از سوی اسرائیل و ایالات متحده بر ما تحمیل شد، کشور من هدف حمله‌ای ناعادلانه و غیرقانونی قرار گرفت. آنچه در این دوره آشکار شد، اسطورهٔ دیرینه‌ای بود که اسرائیل را همچنان یک نیروی هژمونیک نظامی غیرقابل چالش در منطقه ما معرفی می‌کرد.
واقعیت‌های میدانی بسیار متفاوت بود: توانمندی‌های دفاعی کشور من، متجاوز را وادار کرد که به‌دنبال آتش‌بس بدون قید و شرط باشد.
همین سازوکار تحریف روایت، سال‌هاست که بر بازنمایی برنامهٔ هسته‌ای صلح‌آمیز ایران تأثیر گذاشته است؛ برنامه‌ای اقتصادی و توسعه‌ای که همواره به‌صورت شفاف و مداوم راستی‌آزمایی شده، اما اغلب در رسانه‌های سیاسی‌شده به‌عنوان یک نگرانی امنیتی معرفی شده است.
با وجود این واقعیت‌ها، رسانه‌های بین‌المللی غالب همچنان روایت‌هایی را منتشر کردند که از سوگیری و همسویی سیاسی تأثیر پذیرفته بود—به‌ویژه در پوشش تجاوزات و جنایات اسرائیل در غزه و سایر نقاط خاورمیانه، و نیز در بازنمایی اسلام و کشورهای مسلمان در سراسر جهان.
این امر چالشی ساختاری را که همهٔ ما با آن روبه‌رو هستیم برجسته می‌کند: مقابله با نفوذ نامتناسب رسانه‌هایی که ملت‌ها و ایمان ما را از طریق چارچوب‌هایی گزینشی یا تحریف‌شده بازنمایی می‌کنند. همان‌طور که در یک ضرب‌المثل فارسی می‌گوییم: «شب دراز است و قلندر بیدار.» در نهایت حقیقت باقی می‌ماند—حتی اگر زیر سایهٔ روایت‌های پرصدا و گمراه‌کننده قرار گیرد.
برای مواجهه با این چالش‌ها و تقویت نقش رسانه در پیشبرد اهداف توسعه‌ای دی-۸، باید همکاری‌مان را در شیوه‌هایی عملی، کم‌هزینه و پراثر تعمیق کنیم. فهم زمانی رشد می‌کند که ارتباط میان خبرنگاران، ویراستاران و پژوهشگران ما گسترش یابد—به‌طور مستقیم و بدون واسطه.
با همین روحیه، ما چند گام را پیشنهاد می‌کنیم که می‌تواند دیدپذیری، دقت و همکاری در جامعهٔ رسانه‌ای ما را تقویت کند:
• تبادلات حرفه‌ای منظم میان نهادهای رسانه‌ای، از جمله سفرهای کوتاه‌مدت، برنامه‌های آموزشی و تولید مشترک محتوا؛
• کارگروه‌های دوجانبه یا چندجانبه برای مقابله با اطلاعات نادرست، اشتراک داده‌های تأییدشده و توسعهٔ شیوه‌های گزارش‌دهی مسئولانه؛
• گردهمایی‌های دوره‌ای—رسمی یا غیررسمی—میان متخصصان رسانه برای تقویت درک متقابل از جوامع و اولویت‌های ما؛
• ابتکارات مشترک روایت‌گری برای برجسته‌سازی دستاوردهای فرهنگی، اقتصادی و علمی اعضای دی-۸؛
• ابتکارات مشترک پژوهشی و تحلیلی، از جمله همکاری در مطالعات روندهای رسانه‌ای، برداشت عمومی و ارتباطات دیجیتال؛
• تقویت همکاری در بسترهای نوین، از جمله رسانه‌های اجتماعی، ابزارهای دیجیتال و استفادهٔ مسئولانه از هوش مصنوعی؛
• برنامه‌های تبادل برای روزنامه‌نگاران و کارآموزان، با هدف گسترش آگاهی مستقیم از کشورهای یکدیگر؛
• منابع رسانه‌ای مشترک و پلتفرم‌های چندزبانه برای افزایش دیده‌شدن جهانی روایت‌های دی-۸؛
• یک سازوکار حمایتی—غیرفرمال، بدون بار مالی، و داوطلبانه—برای تشویق تولید مشترک محتوای رسانه‌ای که ارزش‌ها و آرزوهای کشورهای عضو را بازتاب دهد.
این ابتکارات نیازمند تعهدات مالی سنگین نیستند. بلکه بر توانایی‌هایی که هم‌اکنون در اختیار داریم تکیه می‌کنند: مردم ما، نهادهای ما و عزم مشترک ما برای اینکه به‌طور شایسته دیده و شنیده شویم.
اگر این گام‌ها را به‌طور پیوسته برداریم، نه تنها کیفیت اطلاعات در سراسر منطقهٔ خود را افزایش خواهیم داد، بلکه دیدپذیری دی-۸ را—چه در جوامع خودمان و چه در سطح بین‌المللی—ارتقا خواهیم داد.
پس بیایید از این مجمع نه فقط برای بحث دربارهٔ رسانه، بلکه برای ساختن اعتماد، آشنایی و هدف مشترکی استفاده کنیم که به خبرنگاران ما امکان می‌دهد صدای جمعی ما را آن‌گونه که شایسته است تقویت کنند.
۴۲/۴۲
