فوکویاما و خطای پایان تاریخ
فوکویاما و خطای پایان تاریخ؛ ایمان هنوز زنده است
خلاصه خبر
فوکویاما و خطای پایان تاریخ
فوکویاما و خطای پایان تاریخ؛ ایمان هنوز زنده استانسان در طول تاریخ، همواره در جست‌وجوی الگویی بوده است که در آن آرمان، عقل و ایمان به وحدت برسند. انقلاب اسلامی چنین الگویی را به جهان عرضه کرد؛ الگویی که از متنِ وحی برخاست و در قامت انسان‌هایی متعهد و باورمند ظهور یافت. این مدل، در ساده‌ترین و در عین حال عمیق‌ترین تجلّی خود در پدیده‌ای به نام «بسیج» ظهور یافت؛ شبکه‌ای از دل‌های مؤمن که کارکرد آن صرفاً نظامی نیست، بلکه نرم‌افزاری تمدنی برای بازتعریف انسان معاصر است.بسیجی همان انسانی است که در او دیانت بر دنیا غالب است، نه در شعار بلکه در سلوک؛ انسانی که میان عقلانیت و شجاعت، میان اخلاص و اقدام، میان ساده‌زیستی و آرمان‌خواهی پیوند برقرار کرده است. چنین انسانی در هیچ چارچوب کلاسیکی از «سازمان» یا «ساختار رسمی» نمی‌گنجد؛ زیرا روح بسیجی آن‌چنان از حقیقت جوشش می‌گیرد که حدّ و مرزهای اداری را درمی‌نوردد. در هر جا و هر موقعیتی میتواند سرباز جبهه ایمان باشد؛ خواه در میدان علم، خواه در مدیریت، خواه در صحنه نبرد.
اندیشمندان غربی، از فوکویاما تا کیسینجر، با دقّت این پدیده را رصد کرده‌اند. آنان تصریح می‌کنند که نظم لیبرال دموکراسی، در برابر اندیشه بسیجی دچار اختلال مفهومی است؛ زیرا این اندیشه، پایان تاریخ آنان را برهم زده است. فوکویاما اعتراف می‌کند که « بسیج - شبکه‌ای گسترده از نیروهای داوطلب تحت فرمان سپاه پاسداران - نیرومندترین ابزار کنترل اجتماعی جمهوری اسلامی است. این سازمان نه با پول، که با ایمان مردم بسیج می‌کند. تا زمانی که این نوع بسیج مبتنی بر باور دینی تداوم دارد، نظام ایران بسیار مقاوم‌تر از حکومت‌های اقتدارگرایی خواهد بود که صرفاً بر اجبار تکیه می‌کنند». این جمله، در حقیقت اذعان به زایش امیدی تازه در جهان است؛ امیدی که دیگر بر پایهٔ مصرف‌گرایی و فردگرایی غربی بنا نشده، بلکه در میدان ایثار و ایمان جوانه می‌زند.فوکویاما یکی در زمان جنبش سبز (۲۰۰۹) و دیگری هنگام بررسی نهادهای «مقاومت اجتماعی اسلامی» در خاورمیانه. هر دو به صراحت، سازمان بسیج ایران را به‌عنوان نمونه‌ای خاص از «نظم شبه‌مدنی ایدئولوژیک» مورد اشاره قرار می‌دهد.در منطق او، «بسیج» همان دلیل شکست پیش‌بینی مشهورش درباره «پایان تاریخ» در ایران است چون حضور ایمان جمعی در قالب نهاد مقاومت باعث استمرار یک نظم متفاوت از لیبرالیسم شد.بسیج، از منظر تمدنی، حامل طرحی جدید برای نسبت دین و زندگی است. در این طرح، ایمان صرفاً عنصری شخصی یا درونی نیست، بلکه نیرویی اجتماعی است که تولید فرهنگ و قدرت می‌کند. این نیروی ایمانی، به تعبیر رهبران مقاومت در منطقه، از فلسطین تا لبنان، حیات‌بخش است. فرماندهان جهاد در این سرزمین‌ها به‌درستی دریافته‌اند که الگوی بسیجی نه‌تنها راز ماندگاری انقلاب ایران، بلکه الگوی بیداری امت اسلامی است.
درون روح بسیجی، پیوندی عمیق میان لذت و مسئولیت وجود دارد. ایمان برای او یک وظیفه خشک نیست، بلکه تجربه‌ای شیرین از حضور خدا در میدان عمل است. همان‌گونه که شهید مطهری گفته بود، اگر فرزندان از نماز پدر لذت بردند، دین آنان نیز استوار خواهد ماند. بسیج، دقیقاً همین حضور لذت‌بخش ایمان در زندگی اجتماعی است؛ ایمانی که شور می‌آفریند، قلم را دگرگون می‌کند، و حتی از یک نویسندهٔ عادی، «آوینی» می‌سازد. هنر و فکر، هنگامی الهی می‌شود که روح بسیج در آن دمیده باشد.امروز جهان در نقطه‌ای ایستاده است که چهره لیبرال دموکراسی فرو ریخته. بی‌اعتمادی رهبران غرب به پیمان و حقیقت، رسوایی اخلاقی قدرت‌های سلطه‌گر و دروغ آزادی‌خواهی آنان، همگی نظریات دهه‌های پیشین را از اعتبار انداخته است. آمریکا که زمانی در افسانه‌های سیاسی‌اش مظهر آزادی انسان معرفی می‌شد، اکنون نماد بی‌قیدی و بی‌رحمی است. ملت‌ها از درون، چهره حقیقی این نظام را شناخته‌اند. در مقابل، سرمایه معنوی جامعه مؤمنان روزبه‌روز رو به افزایش است، به‌ویژه وقتی از خودباوری و خدا‌باوریِ خویش غفلت نکنند.اگر انسان انقلابی به خویشتن اعتماد نکند، در نیمه راه می‌ماند. تاریخ شاهد ملت‌هایی است که وقتی از محور ایمان و امید گسستند، سقوط کردند. بشرِ بی‌امید میان بودن و رفتن سرگردان است، اما مؤمنِ امیدوار حتی شکست ظاهری را در مدار ابدیت معنا می‌کند. قرآن می‌فرماید: «وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ… وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ». فلسفه جهاد و پایداری، در همین نگاه نهفته است؛ که شکست دنیایی، مانع پیروزی ابدی نیست.
اسلام دو وضعیت را برای مؤمن مجاهد ترسیم کرده است: یا پیروزی و حاکمیت بر دشمن، که نتیجه‌اش گسترش عدالت و ایجاد تمدن الهی است؛ یا جام شهادت و وصال محبوب، که خود بالاترین پیروزی است. «احدی الحسنیین » در هر دو صورت، پیروزی است و خدا شاهد و حاضر است. همه‌ی این اجزای بی‌نهایت عالم وجود، لشکر خدایند؛ اگر ما بنده‌ی خدا باشیم، این لشکر میتواند به کمک ما بیاید؛ این از سنّت‌های الهی و سنّت‌های طبیعی است. وَ لِلهِ جُنودُ السَّماواتِ وَ الاَرض؛ اگر روزی موسای نبی عصا بر نیل زد و قوم خود را نجات داد، و اگر روزی عاشورا خون را بر شمشیر پیروز کرد، در همه این تجارب تاریخی، روح واحدی حضور دارد: ایمانِ به حضور خدا.خطای بزرگ بشر مدرن آنجاست که فقط دنیا را ابدی می‌پندارد و آن را یگانه عرصهٔ کامیابی می‌داند. چنین انسانی حریص و متملک می‌شود؛ می‌خواهد تمام قدرت و ثروت را در مشت گیرد، چون به باوری ماورایی ایمان ندارد. اما نگاه الهی می‌گوید: «إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِيَ الْحَيَوَانُ». زندگی حقیقی پس از عبور از این قطعه موقّت آغاز می‌شود. مرگ برای اهل ایمان نه پایان، که دروازه بی‌انتهای زیست است. از همین روست که عارف و مجاهد، مرگ را در آغوش می‌گیرد و فرخی سیستانی می‌گوید: « یا ما سر خصم را بکوبیم به سنگ یا او سر ما به دار سازد آونگ القصه درین زمانه پر نیرنگ یک کشته بنام به که صد زنده به ننگ .»
درک ابدیت، سختی‌های راه را شیرین می‌کند. کسی که مقصد را جاودانه می‌داند، از دشواری نمی‌هراسد. چنین انسانی میتواند در میدان سازندگی، مدیریت، یا جهاد فرهنگی، همان تواضع و اخلاص فرماندهان دوران دفاع مقدس را احیا کند؛ همان خصلت که در اوج بحران، لبخند می‌زدند و سلام مجاهدان را بی‌پاسخ نمی‌گذاشتند. مدیریت بسیجی یعنی مدیریت با دل، نه صرفاً با دستور. یعنی پاسخ دادن به مردم، نه از موضع قدرت، بلکه از جایگاه خادمی.امروز نیز اگر این روحیه در جامعه و بویژه کارگزاران جاری شود، همان‌گونه که در میدان جنگِ دیروز پیروز شد، در میدان اداره کشور نیز پیروز خواهد شد. جامعه مؤمن باید ایمان را نه در شعار که در عمل نمایش دهد. اگر هر خانواده از دین و عبادت و کار انقلابی لذت برد، نسل آینده آن را تکرار خواهد کرد. فرهنگ بسیجی تنها زمانی پایدار می‌ماند که در خانه‌ها و دل‌ها منتقل شود، نه فقط در سازمان‌ها.در نهایت، بسیج یک واژه یا هفته یادبود نیست، بلکه تداوم مسیر انسانِ الهی است که میان زمین و آسمان پل می‌زند. هر که به این جریان بپیوندد، در متن تاریخ می‌ماند، و هر که از آن جدا شود، از حافظه ابدیت حذف خواهد شد. راه در پیش است، مقصد روشن و جاودان. انسانِ امیدوار و مؤمن، در هر شرایطی راه را ادامه می‌دهد؛ زیرا می‌داند که خدا حاضر است، ناظر است، و وعده‌اش حق.#مجتبی_شاکری#یادداشت#بسیج
16:40 - 2 آذر 1404
نظرات کاربران
سرپرست هیئت ورزشهای آبی بندرلنگه منصوب شد- ترافیک سنگین در آزادراههای کرج؛ محور چالوس روان است
- پیام تسلیت سرپرست معاونت هنری وزارت ارشاد در پی درگذشت هادی مرزبان
مرمت کاروانسرای چاهکوران راور آغاز شد- عدم تطبیق بودجه ۱۴۰۴ با اهداف و احکام برنامه هفتم
بازگشت داغ کابوس پرسپولیس 
پوکر تیم دوچرخهسواری سپاهان در قهرمانی پیست- مخزن آب شرب روستای پلنگه در طارم سفلی به زودی تکمیل می‌شود
- اسکوچیچ: به نتایج نسف قارشی توجه نداریم؛ احساس خاص یک بازیکن تراکتور
مصدومیت ستاره پرسپولیس جدی است!؟
اوسمار خیالش راحت شد- همایش بانوان مقاومت در ایام فاطمیه و هفته بسیج در ایوان ری برگزار شد
- واکنش متفاوت اوسمار به مصدومان پرسپولیس
- صاحب: اصناف در مأموریتهای جهادی همواره پای کار انقلاب بوده اند
- رایحه شهادت در امامزاده سید ابراهیم (ع) لاهرود معطر شد
- خدمت رایگان ناوگان اتوبوسرانی قم در ایام شهادت حضرت زهرا(س)
منابع دیگر
- مذاکره بین آمریکا و ایران شکل نمی گیرد تا زمانی که... + ویدئو | فهم درستی از مذاکره ندارند | میانجیگری عربستان مطرح نیست
- واکنش به تهدید آمریکا علیه چین درباره ایران | در رابطه با آژانس نیاز به میانجیگر نداریم | عراقچی در لاهه با اروپاییها دیدار می کند؟
سخنگوی وزارت خارجه ایران: آمریکا به لوازم مذاکره پایبند نیست
منابع دیگر