خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: شامگاه شنبه یکم آذرماه، زمانی که پیامک تعطیلی مهدهای کودک روی تلفن همراه والدین نشست، بسیاری از خانواده‌های شاغل غافلگیر شدند.
مرجان قریب، مادر یک کودک چهارساله و کارمند بخش خصوصی در کرج، به خبرنگار مهر می‌گوید: «وقتی خبر تعطیلی را خواندم، فهمیدم باید دنبال یک راه‌حل فوری باشم؛ اما مدیر شرکت گفت دورکاری نداریم و اگر نیایی غیبت می‌خوری. من ماندم و یک بچه کوچک که مهدش تعطیل بود و اداره‌ای که می‌گفت باید سرکار بیایی».
این روایت تنها نمونه‌ای از ده‌ها مورد تماس و پیامک والدینی است که امروز در صف بحران نگهداری از کودک و الزام به حضور در محل کار مانده‌اند.
تصمیمات رسمی؛ تعطیلی کامل مهدها و اعلام دورکاری برای مادران
بر اساس اعلام اداره کل هواشناسی استان البرز، پایداری جوی، انباشت آلاینده‌ها و افزایش شاخص آلودگی، کارگروه اضطرار آلودگی هوا را به تشکیل جلسه فوق‌العاده واداشت. نتیجه جلسه، تعطیلی مهدکودک‌ها و مراکز پیش‌دبستانی در روز یکشنبه بود.
چند ساعت بعد روابط عمومی استانداری البرز اطلاعیه‌ای تکمیلی منتشر کرد که در آن تأکید شد: بر اساس مصوبات کارگروه اضطرار، مادران دارای فرزند مهدکودکی یا دبستانی که امکان ارائه مدارک رسمی دارند، می‌توانند فردا از دورکاری استفاده کنند.
انتظار می‌رفت این اطلاعیه بخشی از نگرانی خانواده‌ها را کاهش دهد؛ اما در عمل، بسیاری از دستگاه‌ها این مصوبه را نادیده گرفتند.
گلایه‌های والدین؛ از بی‌توجهی ادارات تا فشار شرکت‌های خصوصی
گزارش‌های رسیده به مهر نشان می‌دهد که اجرای مصوبه در سطح دستگاه‌ها یکدست نبوده است.
یک کارمند بخش خصوصی طی گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: «به ما گفتند استانداری به ما مربوط نیست. اگر نیایی مرخصی به‌حساب می‌آید یا غیبت ثبت می‌شود.»
کارمند یک اداره دولتی نیز می‌گوید: «طی تماس تلفنی به مدیرم خبر را اطلاع دادم، اما گفت نیرو کم است و امکان دورکاری نیست.»
زن کارمند بیمارستانی نیز می‌گوید: «شیفت من قابل‌تغییر نیست؛ مجبور شدم بچه‌ام را به خانه مادر شوهرم ببرم.»
در بسیاری از پیام‌ها، مادران شاغل تأکید کرده‌اند که «تعطیلی مهدکودک بدون ضمانت اجرایی برای دورکاری» تنها به معنای انتقال بار نگهداری کودک به خانواده یا ایجاد تعارض میان شغل و مسئولیت‌های مادری است.
مدیرکل امور بانوان و خانواده استانداری البرز: این حق قانونی مادران است؛ از دستگاه‌های متخلف شکایت کنید
معصومه آقایی، مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری البرز، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اجرای این مصوبه را الزام قانونی دانست و گفت: طبق قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، تمامی دستگاه‌های اجرایی موظف هستند در شرایطی مانند امروز به مادران دارای فرزند مهدکودکی یا پیش‌دبستانی دورکاری بدهند.
او تأکید کرد: اگر نهادی از اجرای این تکلیف قانونی سر باز بزند، این رفتار قابل شکایت است و مادران می‌توانند موضوع را به دبیرخانه دفتر امور بانوان و خانواده استانداری گزارش کنند که در این رابطه مواردی داشته‌ایم که به بازرسی استانداری و نهادهای نظارتی ارجاع شده است.
مدیرکل دفتر امور بانوان و خانواده استانداری البرز اجرای کامل این مصوبه را نیازمند همکاری مدیران دانست و افزود: همدلی و همراهی مدیران و کارکنان شرط تحقق این قانون است چراکه هدف، حمایت از خانواده و حفظ سلامت کودکان در روزهای آلوده است.
تناقض تصمیم‌گیری؛ چرا پیش‌دبستانی تعطیل می‌شود اما کلاس اول نه؟
یکی از نکات مهم دیگری که والدین به خبرنگار مهر گفته‌اند، تفاوت در نوع تعطیلی گروه‌های سنی است. پیش‌دبستانی‌ها تعطیل شده‌اند اما کلاس اولی‌ها که تنها یک سال از آن‌ها بزرگ‌ترند باید در مدرسه حاضر شوند.
اعظم دادوی کارشناس حوزه سلامت در گفت‌وگو با مهر، می‌گویند: حساسیت بدنی این دو گروه سنی تقریباً یکسان است؛ تفاوت یک سال سن نمی‌تواند مبنای علمی برای بازماندن از مدرسه یا حضور در محیط باشد.
این تناقض‌ها والدین را در وضعیتی قرار داده که برخی مجبورند یک کودک را در خانه نگه‌دارند و کودک دیگر را به مدرسه بفرستند.
چالش دیگر؛ برخی مهدهای خصوصی تعطیل نکردند
در گزارشی که خبرنگار مهر از یک منطقه کرج تهیه‌کرده، برخی مهدهای خصوصی امروز تعطیل نکرده‌اند.
یکی از مربیان مهدکودک در کرج به مهر گفت: «اغلب کودکانی که به ما سپرده می‌شوند، پدر و مادر شاغل هستند و اگر امروز تعطیل می‌کردیم، ۹۰ درصد والدین نمی‌دانستند چطور سرکار بروند و خیلی‌ها اصرار داشتند که بچه‌ها را بپذیریم.»
این وضعیت، یک دوگانگی جدی ایجاد کرده است مهدهایی که به قانون عمل می‌کنند تحت‌فشار قرار می‌گیرند و مهدهایی که ادامه فعالیت می‌دهند، نقض مصوبه می‌کنند.
چه باید کرد؟
در جمع‌بندی این ماجرا، مجموعه‌ای از عوامل ساختاری و اجرایی خودنمایی می‌کند؛ از عدم ابلاغ دقیق قانون به دستگاه‌ها و نبود ضمانت اجرایی روشن گرفته تا بار مضاعفی که تعطیلی ناگهانی بر مادران شاغل تحمیل می‌کند. هم‌زمان، نبود سازوکارهای جایگزین مانند مهد اضطراری یا مرخصی حمایتی موجب شد تصمیمات مربوط به حفاظت از سلامت کودکان عملاً به تشخیص مدیران محلی و توان خانوارها واگذار شود.
برای عبور از این چرخه تکراری، کارشناسان تأکید دارند که صدور بخشنامه اجرایی شفاف همراه با مراحل مشخص، ایجاد سامانه رسیدگی فوری به شکایات، اطلاع‌رسانی هماهنگ به همه دستگاه‌ها به‌ویژه بخش خصوصی، یکسان‌سازی الگوی تعطیلی گروه‌های سنی و نیز تدوین سازوکار مرخصی اضطراری حمایت‌شده باید فوراً در دستور کار قرار گیرد؛ اقداماتی که می‌تواند هم اجرای مصوبات را تضمین کند و هم فشار این تصمیمات را از خانواده‌ها، به‌ویژه مادران شاغل، بردارد.
از تصمیم تا واقعیت یک شکاف وجود دارد
تعطیلی مهدهای کودک تصمیمی برای حفاظت از سلامت خردسالان بود؛ اما در نبود سازوکار اجرایی هم‌زمان، این تصمیم به بحران مدیریتی تبدیل شد. امروز مادران شاغل میان وظایف شغلی و مسئولیت‌های مادری گیر افتادند؛ مهدهای خصوصی میان فشار والدین و مصوبات رسمی گرفتار شدند؛ و دستگاه‌های اجرایی میان بخشنامه و تفسیرهای سلیقه‌ای.
تا زمانی که فاصله میان مصوبه و اجرا پر نشود و قوانین مرتبط با خانواده و جوانی جمعیت به‌طور کامل و فوری اجرا نگردد، هر روز آلوده و هر اعلام تعطیلی می‌تواند برای صدها خانواده در البرز، آغاز روزی پرتنش و بی‌برنامه باشد.
