اجلاس گروه ۲۰ در آفریقای جنوبی با حضور اقتصادهای بزرگ دنیا به پایان رسید. سیریل راماپوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی که رئیس و میزبان نشست ۲۰۲۵ بود گفت بیانیه پایانی بازتاب‌ «تعهدی تازه به همکاری چندجانبه» است.

این بیانیه که شامل موضوعاتی مثل مقابله با تغییرات اقلیمی و نابرابری اقتصادی بود، علی‌رغم مخالفت‌های آمریکا که نشست را تحریم کرده بود، تصویب شد.

کاخ سفید دولت آفریقای جنوبی را متهم کرد که از ریاست خود بر گروه ۲۰ استفاده ابزاری کرده است و گفت سال آینده، زمانی که واشنگتن ریاست دوره‌ای را به عهده می‌گیرد، آن را تصحیح خواهد کرد.

دونالد ترامپ مدعی است که جمعیت سفیدپوست در آفریقای جنوبی آزار می‌بینند و در اعتراض در نشست در ژوهانسبورگ شرکت نکرد.

چندجانبه‌گرایی

رهبران گروه ۲۰ از چندجانبه‌گرایی تمجید کردند، اما نظم جهانی رو به تغییر، یک‌جانبه‌گرایی آمریکا، جنگ‌ و رقابت‌های ژئوپولیتیک آن‌ها را از یک همبستگی واقعی دور نگه داشت.

روز پایانی نشست به موضوع بقای گروه ۲۰ در دنیای به‌شدت تقسیم‌بندی و تجزیه شده امروز گذشت.

مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا، به خبرنگاران پیش از شروع نشست روز آخر گفت: «ما دوران گذار را تجربه نمی‌کنیم، بلکه شاهد یک گسست هستیم. اما در هر گسست مسئولیت ساختن وجود دارد. نوستالژی راهبرد نیست.»

ده‌ها رهبر از اقتصادهای بزرگ از جمله اروپا، چین، هند، ژاپن، ترکیه، برزیل و استرالیا در این نشست شرکت کردند.

دولت رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، این رویداد را نادیده گرفت و گفت اولویت‌های آفریقای جنوبی با سیاست‌هایش در تضاد است.

دنیای «به‌شدت تقطیع‌شده»

در بیانیه گروه ۲۰ که شنبه صادر شد، رهبران حاضر گفتند که نشست را «در پس‌زمینه رقابت ژئوپولیتیک و ژئواقتصادی فزاینده و بی‌ثباتی، درگیری‌ و جنگ‌های شدیدتر، نابرابری عمیق‌تر، افزایش عدم قطعیت اقتصادی جهانی و تقطیع‌شدگی» برگزار می‌کنند.

سیریل راماپوسا، رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی به «چالش‌ها» اذعان کرد، اما گفت: «گروه ۲۰ بر ارزش و اهمیت چندجانبه‌گرایی تأکید می‌کند.»

برغم مخالفت واشنگتن با صدور هرگونه بیانیه‌ای، در این دوره بیانیه‌ای به نام گروه ۲۰ منتشر شد.

خیریه آکسفام مستقر در بریتانیا از صدور بیانیه استقبال کرد، از این که «گروه ۲۰ محکم ایستاد» و همه بر سر بیانیه توافق کردند و«با وجود مخالفت شدید» از چندجانبه‌گرایی دفاع کردند.

با این حال امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه دیروز گفت: «گروه ۲۰ ممکن است به پایان یک دوره نزدیک شده باشد.»

آقای مکرون گفت که این گروه باید مسائل اقتصادی را اولویت خود قرار دهد چون روشن است که در مسائلی مانند درگیری مسلحانه و جنگ با هم اشتراک نظر ندارند.

این تا حدی بازتاب‌نظر آمریکا برای محدود کردن بحث‌های گروه ۲۰ به مسائل کلان اقتصادی بود.

سال آینده آمریکا میزبان نشست خواهد بود که آقای ترامپ قصد دارد آن را در باشگاه گلف خود در فلوریدا برگزار کند.

گروه ۲۰، شامل ۱۹ کشور به‌علاوه اتحادیه اروپا و اتحادیه آفریقا، پس از بحران مالی آسیا در ۱۹۹۷-۱۹۹۸ تأسیس شد تا ثبات اقتصادی و مالی جهانی را تقویت کند.

با گذشت زمان، بحث‌های آن به موضوعاتی مثل تغییرات اقلیمی، توسعه پایدار، سلامت جهانی و جنگ هم پرداخت چرا که پیامدهای اقتصادی دارند، اما همین موضوعات هستند که باعث اختلاف نظر و حذف و ویرایش در بیانیه‌های پایانی می‌شوند.

اختلاف بر سر جنگ اوکراین و جنگ غزه که همچنان عمیق است یکی از مثال‌ها است.

مارک کارنی که کشورش امسال ریاست گروه ۷ را به عهده دارد که سال آینده آن را به فرانسه می‌سپارد، گفت: «مرکز ثقل اقتصاد جهانی در حال تغییر است» و اشاره کرد که گروه ۲۰ باید توجه بیشتری به اقتصادهای نوظهور و جنوب جهانی داشته باشد.

امسال چندین کشور خارج از گروه ۲۰، از جمله کشورهای آفریقایی، به نشست دعوت شدند.

ویلیام گومده، استاد دانشگاه ویتواترسرند آفریقای جنوبی که به دولت‌ها از جمله ترکیه مشاوره می‌دهد به خبرگزاری فرانسه گفت: «آوردن قدرت‌های نوظهور و کشورهای در حال توسعه مثل ایجاد یک دنیای کاملاً جدید در گروه ۲۰ بود و در واقع به خنثی کردن غیبت ترامپ کمک کرد.»

«این نشست در واقع برای چندجانبه‌گرایی یک طناب نجات انداخت و به آن جان تازه‌ای بخشید.»