به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین به نقل از ایرنا، مجموعه کتاب‌های «طنزآوران جهان نمایش» بیش از پنج دهه پژوهش و فعالیت داریوش مؤدبیان، پژوهشگر و کارگردان شناخته‌شده تئاتر، در عرصه نمایشنامه‌نویسی طنز و کمدی را در بر می‌گیرد.
نشر گویا چهلمین دفتر از مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» را زمستان سال گذشته منتشر کرد. این مجموعه، حاصل بیش از پنج دهه پژوهش، تحقیق، گردآوری و ترجمه داریوش مؤدبیان است و به معرفی و بررسی مهم‌ترین نمایشنامه‌های طنز و کمدی جهان اختصاص دارد.
دفتر چهلم این مجموعه به «کمدی ایرانی» و آثار دو تن از برجسته‌ترین نمایشنامه‌نویسان مشروطه‌خواه اختصاص یافته است. این دفتر شامل دو نمایشنامه «حکام قدیم – حکام جدید» به قلم مرتضی قلی‌خان مؤیدالممالک فکری و «اوستاد نوروز پینه‌دوز» به قلم احمد کمال‌الوزاره محمودی است.
مرتضی قلی‌خان فکری (۱۲۹۷-۱۲۴۸)، معروف به «فکری ارشاد»، روزنامه‌نگار، نویسنده و نمایشنامه‌نویس آزادی‌خواه، پس از تحصیل در دارالفنون و فراگیری زبان فرانسه، به خدمت دولت درآمد و سپس به جمع مشروطه‌خواهان پیوست. او روزنامه «ارشاد» را تأسیس کرد و همزمان به تئاتر پرداخت، شرکتی با نام «نمایش عالی ارشاد» تشکیل داد و نمایشنامه‌های خود را به صحنه آورد. از مهم‌ترین آثار او می‌توان به سیروس کبیر (۱۲۹۱)، سرگذشت یک روزنامه‌نگار (۱۲۹۲)، عشق پیری (۱۲۹۲) و حکام قدیم – حکام جدید (۱۲۹۴) اشاره کرد.
احمد کمال‌الوزاره محمودی (۱۳۰۹-۱۲۵۴) نیز نویسنده، نمایشنامه‌نویس و آزادی‌خواه دوران مشروطه و آغاز پهلوی بود. وی پس از تحصیل در دارالفنون و فراگیری علوم مختلف، ازجمله زبان فرانسه، به خدمت دولت درآمد و همزمان به نویسندگی پرداخت. او همراه با سیدعلی نصر، بنیانگذار تئاتر نوین ایران، در سال ۱۳۰۴ مؤسسه نمایشی «کمدی ایران» را تأسیس کرد و نمایشنامه‌های خود ازجمله حاجی ریایی خان یا تارتوف شرقی (۱۲۹۷) و اوستاد نوروز پینه‌دوز (۱۲۹۸) را روی صحنه برد.
در پیشگفتار دفتر چهلم آمده است که پس از انقلاب مشروطیت، تئاتر ایران از ابزار تفنن شاهان و درباریان، به وسیله‌ای نیرومند برای انتقال پیام‌های سیاسی و اجتماعی تبدیل شد. نمایشنامه‌ها و کمدی‌های این دوره، به‌ویژه آثاری که فکری و محمودی خلق کردند، بازتابی از شرایط سیاسی، اجتماعی و اخلاقی جامعه آن زمان بودند و اغلب دارای محتوای سیاسی-اجتماعی یا انتقادی نسبت به وضعیت کشور بودند.
داریوش مؤدبیان، گردآورنده مجموعه، پژوهشگر، نویسنده، بازیگر و کارگردان تئاتر، رادیو، تلویزیون و سینما است. او که از نوجوانی فعالیت خود را در رادیو و تئاتر آغاز کرده، تحصیلات دانشگاهی خود را در ایران و فرانسه در دو رشته نمایش و زبان‌شناسی به پایان رسانده است. مؤدبیان دارنده نشان و لقب «شوالیه هنر و ادب» از کشور فرانسه است و مجموعه «طنزآوران جهان نمایش»، حاصل بیش از پنج دهه تلاش او در عرصه نمایش کمدی و طنز نمایشی است.
توصیه علی نصیریان به دانشجویان تئاتر درباره کتاب
علی نصیریان، استاد پیشکسوت تئاتر، سال گذشته در نشست رونمایی از چهلمین دفتر مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» که ۹ اسفند در خانه فرهنگ و هنر گویا برگزار شد گفت: این تلاش‌ها و زحمات باید مورد توجه و حمایت قرار گیرد. من آرزو دارم دانشجویان تئاتر، این آثار را مطالعه و اهمیت آن را درک کنند؛ چراکه پشتوانه هر هنرمند، دانش و آگاهی او از پیشینه هنر است. یک هنرمند تئاتر باید بداند در دنیا چه اتفاقاتی افتاده، چه نمایشنامه‌هایی نوشته شده و توسط چه افرادی خلق شده است.
مجموعه «طنزآوران جهان نمایش» فرصتی ارزشمند برای پژوهشگران، علاقه‌مندان به تئاتر و خوانندگان عام فراهم می‌آورد تا با ریشه‌ها و تحول کمدی ایرانی و آثار دو تن از برجسته‌ترین نمایشنامه‌نویسان مشروطه آشنا شوند و جایگاه طنز و کمدی در انتقال پیام‌های اجتماعی و سیاسی را در تاریخ نمایش ایران درک کنند.
۲۵۹
