"برنامه تسلیحات اتمی ایران با کمک پنهانی روسیه پیش می‌رود"

وبسایت خبری اسرائیلی "وای‌نت" با استناد به اظهارات منابع اطلاعاتی گزارش داد که جمهوری اسلامی با کمک مستقیم و مخفیانه روسیه، به طور پنهانی در حال پیش‌برد برنامه تسلیحات اتمی خود است. هدف این همکاری‌ها، "تکمیل مرحله نهایی" برنامه حکومت ایران برای "طراحی سلاح اتمی" عنوان شده است.

گزارش روز یک‌شنبه ۲۳ نوامبر (۲ آذر) این پایگاه خبری، از بازدید یک هیات اعزامی وزارت دفاع جمهوری اسلامی از یک شرکت فناوری نظامی روسیه پرده برداشته است. بر اساس این گزارش، شرکت روسی مذکور در فهرست تحریم‌های ایالات متحده آمریکا قرار دارد.

اینترنت بدون سانسور با سایفون دویچه‌ وله

این گزارش با اشاره به این که "تهدید ایجادشده از سوی جمهوری اسلامی به‌تازگی از یک آستانه قطعی و غیرقابل برگشت عبور کرده است" می‌افزاید: «در حالی که جهان همچنان با جنگ‌های نیابتی و مانورهای دیپلماتیک سرگرم باقی مانده است، گزارش‌های اطلاعاتی تایید می‌کنند که تهران به‌صورت مخفیانه برنامه تسلیحات هسته‌ای خود را با کمک مستقیم و پنهانی دولت روسیه پیش می‌برد.»

گزارش وای‌نت با اشاره به این که "این همکاری راهبردی به‌طور بنیادی چشم‌انداز امنیتی کل خاورمیانه را تغییر می‌دهد" می‌نویسد: «این همکاری دو واقعیت ترسناک را ثابت می‌کند: ایران فعالانه ساخت سلاح را دنبال می‌کند، و روسیه در نقش شریک ژئوپولیتیک اصلی آن عمل می‌کند و به تهران کمک می‌کند نظارت بین‌المللی را دور بزند و فاصله خود تا رسیدن به قابلیت هسته‌ای را به‌سرعت کاهش دهد.»

در این گزارش آمده است که هدف سفر محرمانه هیات وابسته به وزارت دفاع جمهوری اسلامی به روسیه این بوده که روسیه به ایران کمک کند "بدون انجام یک آزمایش انفجاری هسته‌ای از درست بودن طراحی سلاح هسته‌ای مطمئن شود."

بیشتر بخوانید: اخلال در زنجیره تامین پهپادهای ایران در آفریقا توسط اسرائیل

به گفته این پایگاه خبری، این ماموریت از سوی شرکت "دماوند تک" هدایت و سازمان‌دهی شده است. دماوند تک، یک شرکت پوششی برای "سازمان پژوهش و نوآوری دفاعی" (سپند) و همان نهادی است که پیش از سال ۲۰۰۳، برنامه پژوهش‌های تسلیحات هسته‌ای ایران را هدایت می‌کرد.

این گزارش با بیان این که "این یک سفر پژوهشی غیرنظامی نبوده"، این بازدید را "احیای پرونده هسته‌ای نظامی" ایران خوانده و گفته که این امر، "نقش مسکو را به‌عنوان یک تسهیل‌کننده فعال و آگاه تایید می‌کند و به یک ناقض پیمان عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای (NPT) کمک می‌کند تا نظارت بین‌المللی را دور بزند."

به گزارش وای‌نت هدف حکومت ایران از این اقدام این است که با استفاده از مدل‌سازی رایانه‌ای پیشرفته و فناوری لیزر، به شکل مخفیانه مطمئن شود که طراحی سلاح درست بوده است یا خیر.

در ادامه این گزارش آمده است: «این کار می‌تواند سازوکارهای نظارت بین‌المللی یعنی پایش لرزه‌ای و نظارت ماهواره‌ای را که زمانی توسعه فیزیکی را کنترل می‌کردند بی‌اثر کند و زمان‌بندی رسیدن به یک سلاح را به شدت کوتاه کند، در عین حال، حکومت ایران، این دروغ آشکار و بی‌دردسر خود را حفظ می‌کند که همچنان متعهد به دیپلماسی باقی مانده است.»

بیشتر بخوانید:احتمال افزوده شدن ایران به فهرست "تحریم شرکای تجاری روسیه"

در این گزارش همچنین با بیان این که "این تهدید فزاینده هسته‌ای، توجیه نهایی و غیرقابل‌انکاری را برای موضع سازش‌ناپذیر اسرائیل در مورد امنیت خود فراهم می‌کند" آمده است: «افشای کمک فعال روسیه در طراحی سلاح هسته‌ای ثابت می‌کند که نگرانی‌های امنیتی اسرائیل مطالبات سیاسی حداکثری نیستند؛ این نگرانی‌ها الزامات حداقلی ضروری برای بقا به شمار می‌روند.»

در پایان این گزارش آمده است: «جهان باید تشخیص دهد که در نبود موضع امنیتی سازش‌ناپذیر اسرائیل، کل منطقه در برابر محور وابسته به حکومت ایران که مصمم است از بالا گرفتن تنش اتمی برای دستیابی به هژمونی منطقه‌ای استفاده کند بی‌دفاع باقی می‌ماند.»

سفرهای پی‌در‌پی دانشمندان و مهندسان هسته‌ای ایرانی به روسیه

گزارش وای‌نت در حالی منتشر می‌شود که پیش از این فایننشال ‌تایمز نیز در گزارشی در تاریخ ۱۹ نوامبر (۲۸ آبان) خبر داده بود که دانشمندان و مهندسان هسته‌ای ایرانی در نوامبر ۲۰۲۴ برای دومین بار در سفری اعلام‌نشده به روسیه رفتند.

سفری که به گفته این روزنامه، نگرانی‌های واشنگتن درباره احتمال همکاری دو کشور در حوزه فناوری‌های با کاربرد دوگانه‌ را برانگیخته و آمریکا را به این نتیجه رسانده است که این فناوری‌ها ممکن است در ارتباط با تسلیحات هسته‌ای باشند.

بیشتر بخوانید: روسیه در صدد گسترش نیروگاه‌های هسته‌ای در ایران است

طبق گزارش فایننشال ‌تایمز، این سفر بخشی از تبادلات گسترده‌تر میان سازمان‌های پژوهشی وابسته به نیروهای مسلح ایران و نهادهای دفاعی روسیه بوده و مدارک این موضوع از طریق داده‌های افشاشده سفر، فهرست‌های تحریم و اسناد ثبتی شرکت‌ها راستی‌آزمایی شده است.

بر اساس این تحقیقات، هیات بازدیدکننده شامل فیزیکدان‌ها و مهندسان ایرانی با گذرنامه‌های دیپلماتیک دارای شماره‌های پی‌درپی بود؛ موضوعی که به‌گفته این روزنامه، نشان‌دهنده وجود یک ماموریت سازمان‌یافته دولتی است.

در آن گزارش همچنین آمده بود که "دماوندتک" و مدیر آن، علی کالوند، در اکتبر ۲۰۲۵ به‌دلیل تسهیل فعالیت‌های تدارکاتی برای سپند و برنامه‌ریزی سفر دانشمندان هسته‌ای ایرانی به روسیه از سوی وزارت خارجه آمریکا تحریم شده‌اند.

بر اساس گزارش فایننشال تایمز، این دومین سفر گزارش‌شده از این نوع بوده است. در اوت ۲۰۲۴ نیز دانشمندان ایرانی در چارچوبی مشابه به روسیه سفر کرده بودند. گفته می‌شود کالوند که تحصیلات خود را در موسسه پلی‌تکنیک کی‌یف گذرانده، سرپرستی هیات نخست را بر عهده داشته است.

اسنادی که فایننشال‌تایمز بررسی کرده بود نشان می‌دادند که دیدارهای ماه نوامبر در سن‌پترزبورگ انجام شد و نمایندگان شرکت سیستم‌های لیزری، تحت عنوان "همکاری‌های فنی"، میزبان نمایندگان حکومت ایران بودند.

در این گزارش‌ همچنین آمده بود که بازدیدکنندگان در واقع وابسته به دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی مرتبط با وزارت دفاع ایران بودند و ربطی به شرکت "دماوندتک" که ادعای نمایندگی آن را می‌کردند، نداشتند.

بیشتر بخوانید: همکاری کارشناسان هسته‌ای ایران و روسیه در زمینه فناوری لیزری

 فایننشال تایمز همچنین در مورد دیگری گزارش داد که آندری ساوین، مدیر فنی سابق شرکت سیستم‌های لیزری و مدیر توسعه کنونی شرکت "تکنولوژی‌های جت" در سن‌پترزبورگ، در فوریه ۲۰۲۵ به تهران سفر کرده بود.

این افشاگری توجه‌ها به فعالیت‌های هسته‌ای ایران را بیشتر کرده است. در ژوئن ۲۰۲۵، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعلام کرد که آژانس شواهد قطعی از وجود برنامه تسلیحاتی ندارد، اما فعالیت‌های ایران "ابهام قابل توجهی" ایجاد کرده است.

گروسی در آن زمان گفت: «هیچ کشوری در جهان اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی نمی‌کند جز ایران.» او افزود که این سطح "از نظر فنی تقریبا معادل" غنی‌سازی۹۰ درصدی مورد استفاده در سلاح هسته‌ای است.

دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید

جمهوری اسلامی همواره ادعا کرده که برنامه هسته‌ای‌اش صرفا به منظور اهداف صلح‌آمیز است و هدف آن ساخت سلاح نیست. اما مقام‌های اسرائیلی بر این باورند که حکومت ایران در حال توسعه فناوری چاشنی‌های لازم برای فعال‌سازی یک کلاهک هسته‌ای است.

سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه اوایل ژوئیه ۲۰۲۵ اعلام کرده بود که مسکو پیشنهاد خود را برای دریافت اورانیوم غنی‌شده مازاد ایران جهت پردازش و بازگرداندن آن در قالب رقیق‌شده مناسب برای استفاده انرژی غیرنظامی، بار دیگر تکرار کرده است. این پیشنهاد پیش از این در توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ نیز آمده بود.