سوگ پنج مرحله‌ای آمریکا در برابر ظهور قدرت چین
بسیاری از ناظران آمریکایی دیدار ترامپ و شی در اکتبر ۲۰۲۵ را نه یک آتش‌بس در جنگ تجاری که نشانهٔ ورود به مرحله‌ای جدید در روابط آمریکا و چین تعبیر کرده اند، مرحله‌ای که فراتر از رقابت صرف و نزدیک به پذیرش قدرت چین از سوی آمریکا و مدیریت اختلافات است.
خلاصه خبر
سوگ پنج مرحله‌ای آمریکا در برابر ظهور قدرت چین
بسیاری از ناظران آمریکایی دیدار ترامپ و شی در اکتبر ۲۰۲۵ را نه یک آتش‌بس در جنگ تجاری که نشانهٔ ورود به مرحله‌ای جدید در روابط آمریکا و چین تعبیر کرده اند، مرحله‌ای که فراتر از رقابت صرف و نزدیک به پذیرش قدرت چین از سوی آمریکا و مدیریت اختلافات است.
گروه بین الملل خبرگزاری فارس، رابرت منینگ، عضو برجسته‌ی مرکز آینده‌نگاری استراتژیک در مرکز استیمسون در مقاله ای برای فارن پالسی از استعارهٔ «پنج مرحلهٔ غم»—انکار، خشم، چانه‌زنی، افسردگی و پذیرش—برای توضیح تحول نگاه آمریکا به چین استفاده کرده و معتقد است که واشنگتن پس از چند دهه انکار توانمندی‌های چین و سپس یک دورهٔ بلند خشم و تقابل—به‌ویژه در سال‌های پایانی دولت اوباما و سراسر دولت اول ترامپ اکنون وارد مرحلهٔ سوم، یعنی چانه‌زنی شده است.این تطور ذهنی هم‌زمان با رشد اقتصادی حیرت‌انگیز چین صورت گرفته است؛ کشوری که از تولید ناخالص داخلی ۳۰۰ میلیارد دلاری در ۱۹۸۵ به ۱۸٫۸ تریلیون دلار در سال ۲۰۲۴ رسیده و در فناوری‌های نظامی و غیرنظامی، جایگاهی نزدیک به آمریکا پیدا کرده است.از خشم به چانه‌زنی: نشانه‌های یک تغییر رویکرددیدار ترامپ و شی برخلاف رفتارهای تند سال‌های پیش، نشان‌دهندهٔ نوعی هوشیاری جدید و پذیرش ضمنی برابری چین بود. ترامپ که متحدان آمریکا را وادار به امتیازات تجاری کرده بود، احتمالاً بیش از حد به اهرم فشار آمریکا امید بسته بود و آمادگی چین برای دوره دوم ریاست جمهوری اش را دست‌کم گرفته بود.چین نیز در این سال‌ها با هدف کاهش وابستگی به آمریکا مسیر «جداسازی» را با تقویت زنجیرهٔ تأمین داخلی تا کاهش استفاده از دلار و افزایش تجارت با یوان پیش برده بود. همین تغییرات ظرفیت اعمال فشار متقابل چین را افزایش داده است: تهدید به قطع صادرات عناصر نادر خاکی، کاهش واردات سویا، و مجموعه‌ای از تحریم‌های هدفمند که نشان داد پکن از موقعیت برتری در بسیاری از حوزه‌ها برخوردار است.
طبق نظر منینگ که بر روی برنامه‌های آینده‌نگاری جهانی و چین کار می کند نشست بوسان، رابطهٔ یک قدرت مسلط با یک بازیگر درجه‌دو نبود بلکه آکنده از نشانه‌های یک تعامل میان دو همتا بود.توافق‌های ملموس؛ از تعرفه‌ها تا مواد معدنی در این نشست، دو طرف مجموعه‌ای از اقدامات تعلیقی و امتیازات متقابل را پذیرفتند:ترامپ موافقت کرد که تعرفه‌های متقابل تشدید شده را به حالت تعلیق درآورد، ده‌ها شرکت چینی را که وزارت بازرگانی به جرم این که صادرات فناوری ایالات متحده را به دلایل امنیت ملی محدود می‌کند به فهرست خود اضافه کرده بود، به مدت یک سال به حالت تعلیق درآورد، هزینه‌های دریایی اخذ شده از کشتی‌های چینی در بنادر ایالات متحده را به مدت یک سال به حالت تعلیق درآورد و معافیت از تعرفه‌های بخش 301 را به مدت یک سال تمدید کند. در مجموع، ترامپ میانگین تعرفه‌ها را برای چین به حدود 45 درصد کاهش داد عددی کمتر از تعرفه‌های هند یا برزیل. در سوی دیگر، چین که پیش تر تصمیم گرفته بود مقررات تازه‌ای وضع کند که تعیین می‌کرد چه کالاها، مواد یا فناوری‌هایی اجازه دارند به کشورهای دیگر صادر شوند و چه چیزهایی ممنوع یا محدود می‌شوند و این مقررات را به‌طور سراسری برای همهٔ کشورهای جهان اجرا کند نیز تعهداتی بر عهده گرفت. در این راستا چینی ها اجرای سراسری کنترل‌های جدید بر صادرات مواد معدنی و عناصر مهم (مثل گالیوم، ژرمانیوم و …) را برای یک سال متوقف کرده و متعهد شدند که مجوزهای عمومی برای صادرات گالیوم، ژرمانیوم، آنتیموان و گرافیت به ایالات متحده صادر کند و کنترل‌های اعلام شده در سال 2023 را حذف کنند.
این در حالی است که تهدیدهای چین در حوزهٔ مواد معدنی مؤثر واقع شده و نقش مهمی در رسیدن به توافق داشته است.آتش‌بسی شکننده با چشم‌انداز گفت‌وگو هرچند احتمال تداوم این توافق اندک است و احتمال دارد با یک توییت ترامپ، یک مانور چین در دریای جنوبی یا یک حرکت آمریکا در قبال تایوان از بین برود، اما مهم‌ترین دستاورد این نشست، پذیرش ضرورت گفت‌وگوی مستمر است. دو طرف بر برگزاری نشست‌های متقابل و احیای تماس‌های نظامی–نظامی توافق کرده‌اند.نقاط تاریک و مسائل حل‌نشدهدر کنار همهٔ این پیشرفت‌ها، موضوعات حساس همچنان بدون راه حل باقی مانده‌اند:تایوان عمداً در نشست مطرح نشد، بحث بر سر صادرات نسخهٔ محدودشده‌ای از تراشهٔ جدید Nvidia به چین مسکوت ماند، رقابت هسته‌ای در حال شدت گرفتن است و چین تا ۲۰۳۰ ممکن است به هزار کلاهک دست یابد و تعارضات ساختاری از موضوع مازاد ظرفیت صنعتی چین تا رقابت ژئوتکنولوژیک همچنان پابرجاست.
چشم‌انداز آینده: از چانه‌زنی تا شاید پذیرشمنینگ به عنوان تحلیلگر روابط ایالات متحده و چین طی چهار دهه گذشته معتقد است که هم آمریکا و هم چین در حال بازنگری در واقعیت‌های قدرت خود هستند. واشنگتن واقع‌بین‌تر شده و پکن نیز با توجه به چالش‌های اقتصادی و زیاده‌روی‌های اخیرش در سیاست صنعتی و کنترل صادرات، انگیزهٔ بیشتری برای آرامش دارد.با این حال مسیر از چانه‌زنی به «افسردگی» و سپس «پذیرش» مرحله‌ای که در آن دو طرف واقعاً مشروعیت و جایگاه یکدیگر را بپذیرند هنوز بسیار دور است.در بهترین حالت، این دیدار نشانهٔ شروع تعریف روشن‌تر قواعد رقابت و در بدترین حالت، صرفاً وقفه‌ای موقت در یکی از رقابتی‌ترین روابط بین‌المللی جهان است.#چین #آمریکا #ترامپ #شی #اقتصاد #رقابت #نظم_نوین_جهانی
00:01 - 5 آذر 1404
نظرات کاربران
