همشهری آنلاین - مریم سرخوش: آمار تولید رادیوداروها در ایران به عدد ۷۲ رسیده و این ظرفیت کشور را در فهرست ۱۰تولیدکننده برتر جهان قرار داده است. تنها ۲ رادیوداروی جدیدی که در کشور به شکل بومی تولید میشود قادر به درمان ۳۰ نوع سرطان است و حدود ۱.۵ میلیون بیمار هم سالانه با این رادیوداروها تحت درمان قرار میگیرند.
داروهایی که به گفته دکتر محمدعلی قدسیراد، متخصص پزشکی هستهای و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درمان بیماران را در بیمارستان شهدای تجریش تسریع و موثرتر کرده است. او در گفتگو با همشهری درباره ظرفیت تولید، کاهش هزینههای درمان و یک انقلاب جدید در درمان سرطانها با نسل جدید رادیوداروها به چند سوال پاسخ داده که در ادامه میخوانید.
* عمر تولید این داروها در کشور ما چقدر است؟
بسیاری از رادیوداروهایی که اکنون در اختیار داریم، جزو محصولات جدید هستند و عمرشان بیشتر از دو سال نیست. به ویژه دو داروی «گالیومفاپی» و «لوتشیوم» که برای تشخیص انواع سرطانها به ویژه پستان مورد ارزیابی قرار گرفتند و نتایج درخشانی هم داشتند. گالیومفاپی تومورهای اولیه و تمامی ضایعات متاستاتیک بسیاری از تومورهای توپر را با دقت بالا شناسایی میکند. اهمیت این دارو در آن است که بسیاری از سرطانها در مراحل اولیه تشخیص داده نمیشوند، این فناوری میتواند در تشخیص زودهنگام و افزایش شانس درمان موفق ایفا کند. در بیمارستان شهدای تجریش نیز موارد متعددی از تشخیص زودهنگام و درمان موفق با این دارو داشتهایم. پماد رنیوم ۱۸۶ هم جزو همین رادیوداروهاست که برای سرطانهای پوست کاربرد دارد و از سال گذشته که دسترس شده، درمان موثری داشته است.
سهم پزشکی هستهای در درمان سرطانها در جهان بهطور مداوم در حال افزایش است و آمارها نشان میدهد این حوزه در میان ۳ صنعت پیشرو پزشکی قرار دارد. در حال حاضر حدود ۱۵ درصد درمان سرطانها با استفاده از رادیوداروها انجام میشود و پیشبینی میشود این عدد در آینده نزدیک به ۳۰ تا ۴۰ درصد برسد.
* آیا این داروها به میزان نیاز بازار تولید میشود؟
تمامی این داروها در کشور با قیمت بسیار مناسب تولید و در دسترس بیماران قرار دارند. در حال حاضر هیچ بیماری به دلیل کمبود یا نبود رادیودارو از این روشهای تشخیصی و درمانی محروم نمیشود و صف انتظار طولانیمدتی نیز برای استفاده از آنها وجود ندارد.
* جایگاه ایران در تولید رادیوداروها چیست؟
بخشی از رادیوایزوتوپ این محصولات وارد میشود اما بخش دارویی و کلینکال توسط متخصصان کشور خودمان تولید میشود که مهمترین و سختترین بخش کار است. ما پیشگام تولید این داروها هستیم و همین حالا اول منطقه و در جهان هم جزو ۱۰ کشور برتر هستیم. نکته مهمتر اینکه بهزودی وارد تولید نسل جدید رادیوداروها خواهیم شد؛ رادیوداروهای آلفادهنده که به جای اشعه بتا از اشعه آلفا در آنها استفاده میشود و قدرت تخریب بیشتری دارند. این داروها بسیار اثربخش و در عین حال گرانقیمت هستند و در دنیا بهعنوان یک انقلاب درمانی در سرطان شناخته میشوند که اکنون در کشورمان در مرحله آزمایش قرار دارند.
* چقدر کاهش هزینههای درمان سرطان با این رادیوداروها داریم؟
برای مثال، انجام یک اسکن استاندارد سرطان با استفاده از این داروها در خارج از کشور بین ۷۰۰ تا هزار دلار هزینه دارد که با نرخ فعلی ارز رقم بسیار بالایی میشود. در حالیکه همین خدمت در داخل کشور با حدود ۲۰ میلیون تومان انجام میشود، تفاوتی که نقش مهمی در دسترسی بیماران به خدمات درمانی دارد.
* این رادیوداروها برای چه سرطانهایی کاربرد دارند؟
حدود ۳۰ نوع سرطان تحت پوشش این داروها قرار میگیرند؛ از جمله سرطانهای پروستات، پستان، پوست، تومورهای نورواندوکرین و برخی دیگر از سرطانهای شایع.
