راهکار طلایی برای ماندگاری جوانان در روستاها
مهاجرت جوانان از روستاها یکی از چالشهای توسعه کشور است، اما تجربههای داخلی نشان میدهد که گردشگری روستایی میتواند اشتغال، درآمد و امید به ماندگاری ایجاد کند.
خلاصه خبر
گروه اجتماعی خبرگزاری فارس، مهاجرت از روستا به شهر سالهاست به یکی از جدیترین چالشهای توسعه روستایی در ایران تبدیل شده است؛ روندی که ریشه در کمبود فرصتهای شغلی، درآمدهای ناپایدار، ضعف زیرساختها و دسترسی محدود به خدمات عمومی دارد.سالهاست که جمعیت جوان روستاها برای یافتن شغل مناسب و تأمین زندگی به شهرهای بزرگ مهاجرت میکنند. در چنین شرایطی، گردشگری روستایی به عنوان یک راهکار عملی و پایدار برای تقویت اقتصاد محلی و جلوگیری از مهاجرت مطرح شده است. این نوع گردشگری نه تنها درآمد و اشتغال ایجاد میکند، بلکه موجب حفظ فرهنگ، ارتقای زیرساختها و بازگرداندن امید به زندگی روستاییان میشود.در سطح جهانی، صنعت گردشگری بخش عظیمی از اقتصاد کشورها را تشکیل میدهد. براساس گزارش World Travel & Tourism Council، در سال ۲۰۲۴ گردشگری بیش از ۱۰.۹ تریلیون دلار به اقتصاد جهانی کمک کرده و بیش از ۳۵۷ میلیون شغل را پشتیبانی کرده است، یعنی تقریباً یک شغل از هر ده شغل در جهان به گردشگری وابسته است. در اروپا، گردشگری روستایی بیش از ۴.۰۶ میلیارد یورو درآمد ایجاد کرده که به طور متوسط بیش از ۵۲۰۰ یورو در سال به درآمد خانوارهای روستایی افزوده است و این امر باعث کاهش مهاجرت به شهرها شده است. این آمار نشان میدهد که گردشگری میتواند یک محرک قوی برای توسعه اقتصادی پایدار در مناطق کمبرخوردار باشد.
در ایران نیز گردشگری روستایی به تدریج اهمیت یافته است. بیش از ۵۰۰ روستا به عنوان «روستاهای هدف گردشگری» شناسایی شدهاند تا از ظرفیتهای طبیعی، تاریخی و فرهنگی خود بهره ببرند و گردشگران را جذب کنند. استانهایی مانند اردبیل، خراسان رضوی، کهگیلویه و بویراحمد با توسعه گردشگری روستایی توانستهاند فرصتهای شغلی و درآمدی جدید ایجاد کنند و حتی در برخی روستاها روند مهاجرت معکوس مشاهده شده است، یعنی افرادی که به دلیل فرصتهای شغلی ناشی از گردشگری به روستا بازگشتهاند. نمونههای موفقی مانند ماسوله، ابیانه و کندوان نشان میدهد که گردشگری میتواند هم اقتصاد محلی را فعال کند و هم هویت فرهنگی مناطق روستایی را حفظ نماید.نقش گردشگری در توسعه اقتصادی و جلوگیری از مهاجرت را میتوان در چند محور اصلی مشاهده کرد. نخست، ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم است. هتلها، رستورانها، مراکز تفریحی و صنایع دستی نیازمند نیروی کار هستند و گردشگران باعث رونق کسبوکارهای محلی میشوند.دوم، گردشگری منبع مهمی برای افزایش درآمد خانوارهاست. خرید صنایع دستی، سوغات و محصولات غذایی توسط گردشگران، پول جدید را وارد اقتصاد محلی میکند و باعث رونق کسبوکارهای کوچک میشود. سوم، توسعه زیرساختهاست؛ حضور گردشگر موجب بهبود جادهها، سیستم حملونقل، برق، اینترنت و خدمات بهداشتی میشود که این امکانات علاوه بر گردشگران، زندگی مردم محلی را نیز بهبود میبخشد. چهارم، گردشگری باعث حفظ فرهنگ و محیط زیست میشود. مردم محلی ارزش میراث فرهنگی و طبیعی خود را بهتر درک میکنند و انگیزه بیشتری برای حفاظت از آن پیدا میکنند، در حالی که گردشگران تجربهای آموزنده و جذاب از زندگی روستایی دریافت میکنند.
با وجود این مزایا، گردشگری روستایی در ایران با چالشهایی نیز روبهروست. ضعف زیرساختها، کمبود آموزش و تخصص لازم برای ارائه خدمات گردشگری، تبلیغات محدود و بازاریابی ناکافی و فصلی بودن گردشگری از مهمترین موانع توسعه این بخش محسوب میشوند. اگرچه گردشگری میتواند درآمدزایی و اشتغال ایجاد کند، اما بدون برنامهریزی جامع و حمایت دولتی، توسعه آن پایدار نخواهد بود.کارشناسان حوزه گردشگری روستایی معتقدند که گردشگری میتواند تهدیدهای اقتصادی و اجتماعی روستاها را تبدیل به فرصت کند. محمد یمانی، کارشناس گردشگری استان همدان، میگوید: «گردشگری روستایی نه تنها اشتغال و درآمد روستاییان را افزایش میدهد، بلکه میتواند کشاورزی روستا را با فعالیتهای گردشگری ترکیب کند و تهدید مهاجرت را کاهش دهد. وقتی جوانان روستا ببینند که میتوانند در زادگاه خود زندگی کنند و درآمد کسب کنند، انگیزه ماندن پیدا میکنند.» این نظر تأکیدی است بر اینکه گردشگری روستایی صرفاً یک فعالیت تفریحی نیست، بلکه ابزاری استراتژیک برای حفظ جمعیت، اقتصاد و فرهنگ روستا به شمار میرود.نمونههای ایرانی نیز این تحلیل را تأیید میکنند. در استان خراسان رضوی، برخی روستاها با توسعه بومگردی، جذب گردشگر و ارائه فعالیتهای سنتی، توانستهاند روند مهاجرت معکوس ایجاد کنند. ماسوله، روستای تاریخی در گیلان، با بومگردی و خدمات گردشگری توانسته اقتصاد محلی را تقویت کند و جوانان را به ماندن در روستا ترغیب کند. جزیره قشم و برخی روستاهای جنوبی نیز با گردشگری طبیعت و اکوتوریسم موفق به افزایش درآمد محلی و کاهش مهاجرت به شهرهای بزرگ شدهاند.
22:07 - 7 دی 1404
نظرات کاربران
