اطلاعات نوشت: ایران با برخورداری از معادن متنوع و ارزشمند یکی از قطب‌های مهم معدنی جهان است که می تواند نقش مهمی در توسعه و آینده اقتصادی کشور داشته باشد و این در حالی است که در سال های اخیر برداشت از معادن در حالی بسیار سرعت گرفته که اغلب ملاحظات محیط زیستی و حقوق مردمی، نادیده گرفته شده است.
با سرعت گرفتن برداشت از معادن، امروز جای جای طبیعت کشور مورد آسیب معدن داری قرار گرفته است. از درختان هیرکانی ذی قیمت گرفته تا گسترش بی‌رویه معادن در برخی از شهرها که کوه ها را با کارکردهای متنوع‌شان، ناپدید می کند.
همزمان جنگل‌های هیرکانی، زاگرس و منابع آبی استان های واقع در آن‌ها، قربانیان خاموش روشی هستند که به گفته شیرزاد نجفی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان، در آن صدور مجوزهای ۷۰۰ هکتاری بر اساس یک موافقت‌نامه نیم هکتاری، فاجعه زیست‌محیطی را رقم زده است و احیای این تخریب‌ها با اعتبارات ناچیز به یک شوخی تلخ می‌ماند.
لرستان، با جغرافیایی کوهستانی و غنی از ذخایر متنوع معدنی در حالی که انتظار می‌رفت استخراج اصولی و فرآوری هوشمندانه معادن به چرخ‌های اقتصاد منطقه جانی دوباره ببخشد، اشتغال پایدار ایجاد کند و مسیر توسعه را هموار سازد، اما بیش از آنکه به یک فرصت درخشان شباهت داشته باشد، به یک تناقض تلخ و پر از چالش بدل شده و در یک چرخه معیوب از مشکلات ساختاری، قانونی، اقتصادی و اجتماعی گرفتار شده است.
در قسمت جنوبی شهر زنجان، ۱۰ میلیون تن پسماند فلز «روی» دپو شده است که حاصل بی‌تدبیری مدیران وقت بود و این حجم عظیم پسماند در شهرک صنعتی، این فلز به حال خود رها شده است، پسماندهایی که طبق نظریه کارشناسان هم برای سلامت مردم و هم برای محیط زیست مضر است.
در چهارمحال و بختیاری هم توسعه معدن کاوی یکی از اشکال مهم تخریب طبیعت است که معمولا در قلب آن و در بسیاری از زیستگاه‌های بکر نظیر زیستگاه‌های کوهستانی اتفاق می‌افتد که به دلیل نیاز به ایجاد دسترسی جاده‌ای به تخریب زیستگاه می‌انجامد. معدن کاوی به‌طور مستقیم به تخریب پوشش گیاهی و خاک منجر می‌شود، در حقیقت خود به خود اثرات مخرب معدن‌سازی بر زیستگاه‌ها بالا است و متاسفانه بازسازی مناسبی هم پس از پایان فعالیت‌های معدن انجام نمی‌شود.
آسیب محیط‌زیستی، بیشتر از منافع اقتصادی
در یزد هم مطالبه عمومی اهالی استان، نظارت کامل بر مراحل اکتشاف، استخراج و واگذاری معادن است، چرا که هرنوع بهره‌برداری نادرست به محیط‌زیست، منابع آبی، مناطق حفاظت شده و زیست‌بوم‌های طبیعی یزد آسیب جبران‌ناپذیری وارد کند.
رئیس کل دادگستری یزد با بیان اینکه اکتشاف و استخراج مواد معدنی فقط مساله‌ای استانی نیست، آن را موضوعی ملی می داند و می گوید: باید برای استخراج مواد معدنی در سطح کلان ملی تصمیم گرفته شود. حجت‌الاسلام حسین طهماسبی با اشاره به استخراج برخی از منابع معدنی با غنای کم تاکید می کند: استخراج این منابع نه تنها صرفه اقتصادی ندارد، بلکه آسیب محیط‌زیستی آن بیشتر از منفعت اقتصادی آن است و تا زمانی که توجیه اقتصادی روشنی وجود ندارد، نباید چنین استخراج‌هایی انجام شود.
صنعت معدن داری به شکل فعلی با منافع و خساراتی که دارد، اکنون بر سر یک دوراهی حیاتی است؛ یا باید با یک بازنگری جامع و آشتی منافع اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی به جایگاه واقعی خود به عنوان یک پیشران اقتصادی بازگردد یا همچنان به عنوان یک گنج رنجور باقی بماند که ثروتش برای افرادی معدود و تخریب آن برای طبیعت و مردم و بخصوص ساکنان محلی منطقه است.
