دیابت، بیماری است که بی‌هیاهو وارد خانه‌ها می‌شود، پشت خستگی‌های بی‌دلیل، پشت تشنگی‌های مکرر، پشت بی‌خوابی‌ها پنهان می‌شود و روزی ناگهان خودش را آشکار می‌کند. شاید همین بی‌صدابودن است که آن را ترسناک‌تر می‌کند؛ اینکه خیلی‌ها دیر می‌فهمند، خیلی‌ها دیر درمان را شروع می‌کنند و تا لحظه بروز عوارض، هیچ‌نشانه پررنگی نمی‌بینند.
چاقی، مشکلی که سن ابتلا به دیابت نوع ۲ را تا سنین کودکی کاهش داده است
فاطمه عظیمیان زواره، عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهرکرد در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: دیابت نوع ۲ در جهان و در ایران، شایع‌ترین نوع دیابت است که بیش از ۹۰ درصد موارد دیابت را در بر میگیرد، همچنین بر پایه آمار فدراسیون جهانی دیابت (IDF)، هم اکنون ۵۸۹ میلیون نفر دچار دیابت هستند و این رقم تا سال ۲۰۵۰ به ۸۵۳ میلیون نفر خواهد رسید.
وی افزود: در ایران نیز شیوع دیابت رو به افزایش است و هماکنون نزدیک به ۶ میلیون نفر دچار دیابت هستند.
این فوق‌تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان بیان کرد: مشابه با سراسر جهان، یکی از نگرانیهای موجود در کشور ابتلای چندین میلیون بزرگسال به پیش دیابت (مرحله قبل از دیابت) است که بسیاری از آنان از ابتلای خود آگاه نیستند و در صورت عدم رعایت الگوی درست تغذیه و نداشتن ورزش و مصرف دخانیات، بیماری از مرحله پیش دیابت به دیابت خواهد رسید.
وی ادامه داد: ریسک گسترش و ابتلا به دیابت نوع ۲ در منابع بیشتر از سن ۳۵ سالگی یا ۴۵ سالگی به بالا اعلام شده است اما متاسفانه در بسیاری از کشورهای جهان، به دلیل مشکلی به نام همهگیری چاقی (Epidemic of obesity) سن ابتلا به دیابت تیپ ۲ به شکل معناداری کاهش یافته است و کودکان، نوجوانان یا بالغین جوان را هم درگیر می‌کند.
عظیمیان تصریح کرد: اگر به سبک زندگی امروزی نگاه کنیم، از سویی گرایش کودکان و نوجوانان به بازیهای کامپیوتری، استفاده طولانی مدت از گوشیهای هوشمند، پرخوری و خوردن فست فودها و غذاهای ناسالم بسیار چشمگیر است، همچنین از سوی دیگر، ورزش و فعالیتهای بدنی کاهش معناداری یافته، به همین دلایل آمار ابتلا بالا رفته است.
عظیمیان در ادامه با بیان اینکه دیابت نوع یک دارای ریشه‌های ژنتیکی و خودایمنی است، تصریح کرد: دیابت نوع یک گاهی به دنبال مواجهه بدن با برخی ویروسها یا فاکتورهای محیطی ایجاد می‌شود و با تخریب سلولهای بتای پانکراس، انسولین تولید نمی‌شود یا اگر تولید شود مقدار تولید آن بسیار اندک است، همچنین دیابت نوع ۱ معمولا در دو بازه زمانی ۴ تا ۷ سالگی و ۱۰ تا ۱۴ سالگی رخ میدهد و بیمار تا پایان عمر نیازمند تزریق انسولین است، البته در سنین بالاتر نیز ممکن است دیابت نوع ۱ بروز کند.
وی در رابطه با دیابت نوع دو گفت: فاکتورهای خطر ابتلا به دیابت تیپ ۲ شامل تاریخچه خانوادگی بیماری، افزایش سن، اضافه وزن و چاقی ژنتیکی و غیر ژنتیکی، دیابت بارداری در زنان آبستن، استعداد نژادی و ژنتیکی است که هر کدام از این موارد هم نیازمند پایش و توجه است. دیابت تیپ ۲ حاصل برهمکنش عوامل محیطی و عوامل ژنتیکی است.
این عضو هیات‌علمی دانشگاه علوم‌پزشکی شهرکرد توضیح داد: راهکارهای پیشگیرانه دیابت بیشتر استوار بر توجه به عوامل محیطی مرتبط با دیابت تیپ ۲ است، به‌طور مثال راهکارهای پیشگیری شامل ورزش منظم و روزانه، کنترل وزن و جلوگیری از اضافه وزن، کاهش استرس و داشتن خواب مناسب، خوردن غذاهای دارای فیبر، پرهیز از خوردن خارج از قاعده و بیش از اندازه غذاهای آماده و فرآوری شده مانند پیتزاها، سوخاریها، سوسیس و کالباس، غذاهای پرکربوهیدرات و عدم مصرف دخانیات است.
این فوق‌تخصص غدد و متابولیسم بزرگسالان اظهار کرد: یکی از مشکلات بیماری دیابت این است زمانی که بیماری پیشرفت می‌کند، نشانه‌های آن آشکار و شخص از آن آگاهی مییابد. نشانههایی همچون پراداری، پرنوشی، پرخوری، خشکی پوست و دهان، خستگی و ضعف، گاهی تغییر در خلق و خو، دیر التیام یافتن زخمها، تاری دید، از دست دادن وزن (عمدتا در دیابت تیپ ۱) و گاهی عفونتهای واژینال یا ادرار مکرر در خانمها میتواند از نشانه‌های هشدار باشد.
وی افزود: بر اساس اطلاعات انجمن دیابت آمریکا (ADA) عوارض ناشی از دیابت شامل عوارض قلبی_عروقی، عوارض مزمن کلیوی، بیماریها و عوارض چشمی ناشی از دیابت، نوروپاتی (آسیب اعصاب) که حدود نیمی از دیابتیها را درگیر می‌کند، همچنین درگیری عروق و اعصاب در پای مبتلایان منجر به زخمهای مزمن می‌شود و در صورت عدم توجه گاهی به قطع پا با عمل جراحی میانجامد.
عظیمیان در رابطه با دیگر عوارض دیابت گفت: عوارض پوستی مانند عفونتهای قارچی و باکتریایی پوست، خارش پوست (به دلیل عفونت ناشی از مخمرها، اشکال در گردش خون، خشکی پوست)، عوارض دهانی (شامل التهاب لثه در مراحل ابتدایی و بیماریهای دهان و دندان در مراحل پیشرفته)، کاهش شنوایی که دو برابر بیشتر از افراد غیردیابتی رخ میدهد و در افراد دچار پیش دیابت هم این مشکل شنوایی، ۳۰ درصد از افراد نرمال بالاتر است، آخرین عارضه هم سکته مغزی است که در صورت عدم توجه به بیماری، ریسک آن در افراد بیمار در قیاس با افراد نرمال، حدود دو برابر است.
به‌گفته وی، عارضه حاد و خطرناک دیابت کتواسیدوز دیابتی (DKA) نام دارد که به دنبال عدم درمان یا درمان ناقص (به ویژه در بیماران تحت درمان با انسولین در شرایط زمینه‌ای مانند عفونتها، سکتههای قلبی و غیره) ایجاد می‌شود که در صورت عدم توجه و پیشرفت میتواند تهدیدی برای زندگی شخص باشد.
عظیمیان در پایان توصیه کرد: در افراد سالم بدون فاکتور خطر، پایش قند خون ناشتا و هموگلوبین A۱C (میانگین قند ۳ ماهه) باید از سن ۳۵ سالگی آغاز شود و در صورت طبیعی بودن نتایج، پس از آن آزمایشها هر ۳ سال یکبار تحت نظر پزشک تکرار شود، همچنین در بیماران دیابتی نیز انجام آزمایش و موارد مربوطه باید زیر نظر و با صلاح‌دید پزشک به شکل دورههای ۲ تا ۴ بار در سال انجام شود.
انتهای پیام
