گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد- محمد امین مکرمی: با آغاز سفر محمد بن‌سلمان به واشنگتن، روابط آمریکا و عربستان وارد مرحله حساسی شده است؛ مرحله‌ای که با اعلام حمایت دونالد ترامپ از فروش جنگنده‌های F-۳۵ و نهایی‌سازی مجموعه‌ای از توافق‌های دفاعی، فناوری و هسته‌ای همراه است. این سفر نخستین حضور ولیعهد سعودی در آمریکا پس از سال ۲۰۱۸ و پرونده قتل جمال خاشقجی است که همچنان بر مناسبات دو طرف سایه انداخته است.
ترامپ در آستانه این سفر اعلام کرد که قصد دارد درخواست عربستان برای خرید «تعداد زیادی» از جنگنده‌های F-۳۵ را تایید کند؛ اقدامی که در صورت عملی شدن، نخستین فروش این جنگنده‌های نسل پنجم به عربستان خواهد بود. به گزارش فایننشال‌تایمز، این چرخش بزرگ در روابط دفاعی دو کشور در شرایطی انجام می‌شود که ترامپ با کاهش محبوبیت، فشارهای تورمی و انتقادهای فزاینده داخلی دست‌وپنجه نرم می‌کند. مخالفان، همزمان با رونمایی از پروژه جدید سازمان ترامپ با یک شرکت سعودی در مالدیو، او را به «فروش امنیت ملی» متهم کرده‌اند.
با وجود انتقادها، بن‌سلمان در این سفر انتظار دارد مجموعه‌ای از توافق‌ها را نهایی کند؛ از تضمین امنیتی مشابه توافق قطر گرفته تا دسترسی گسترده‌تر به تراشه‌ها و فناوری‌های پیشرفته. همکاری هسته‌ای غیرنظامی میان دو کشور نیز از دیگر محورهای اصلی مذاکرات است؛ طرحی که بدون تایید کنگره قابل اجرا نخواهد بود. تحلیلگران معتقدند این توافق‌ها با هدف تقویت روابط راهبردی و همراه‌سازی واشنگتن با برنامه‌های توسعه‌ای عربستان، از جمله تنوع‌بخشی اقتصادی، در حال پیگیری است.
ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری خود رابطه نزدیکی با بن‌سلمان ایجاد کرد و از سوی مخالفان به‌دلیل حمایت از او پس از قتل خاشقجی مورد انتقاد قرار گرفت. اکنون نیز او بر سرمایه‌گذاری‌های عظیم عربستان در آمریکا حساب ویژه‌ای باز کرده است. ریاض سال گذشته وعده سرمایه‌گذاری تا سقف ۶۰۰ میلیارد دلار در ایالات متحده را مطرح کرد؛ بخشی از آن شامل بزرگ‌ترین قرارداد دفاعی تاریخ بود. به همین منظور، قرار است رئیس‌جمهور آمریکا یک «مجمع سرمایه‌گذاری آمریکا–عربستان» را میزبان باشد؛ نشستی که نام‌های بزرگ وال‌استریت و شرکت‌های فناوری و صنایع دفاعی در آن حضور خواهند داشت.
با این حال، مسیر معاملات برای ریاض بدون مانع نیست. فروش جنگنده‌های F-۳۵ و تجهیزات پیشرفته ممکن است با مقاومت کنگره روبه‌رو شود؛ همان‌طور که در مورد امارات و ترکیه نیز به‌دلیل نگرانی از انتقال فناوری به چین محدودیت‌هایی اعمال شد. برخی تحلیلگران هشدار میدهند که مانورهای نظامی اخیر عربستان با چین می‌تواند این تردیدها را تشدید کند. علاوه بر این، اسرائیل نیز نگرانی‌های جدی دارد، چراکه طبق قانون سال ۲۰۰۸ آمریکا، تل‌آویو باید برتری نظامی کیفی خود را نسبت به سایر کشورهای منطقه حفظ کند.
در همین حال، بحث عادی‌سازی روابط عربستان و اسرائیل—که از اهداف کلیدی سیاست خارجی دولت ترامپ بوده—با موانع جدی مواجه است. بن‌سلمان به‌صراحت اسرائیل را به «نسل‌کشی» در غزه متهم کرده و گفته بدون گام‌های واقعی برای تشکیل دولت فلسطینی، توافقی صورت نخواهد گرفت؛ موضعی که با سیاست دولت فعلی اسرائیل همخوانی ندارد.
کارشناسان منطقه‌ای معتقدند که عربستان در این دور از مذاکرات رویکرد «اول عربستان» را دنبال می‌کند و قصد دارد پیش از ورود به مباحث منطقه‌ای، بسته توافق‌های دفاعی و فناوری را نهایی کند.
