خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: راه‌آهن رشت-آستارا به عنوان یکی از مهم‌ترین پروژه‌های ریلی کشور و حلقه مفقوده شاخه غربی کریدور شمال-جنوب، در مسیر تکمیل است و انتظار می‌رود با بهره‌برداری از این مسیر، اتصال کامل ایران به شبکه ریلی روسیه برقرار شود.
این پروژه در حالی پیش می‌رود که گیلان با میزبانی اجلاس استانداران استان‌های ساحلی دریای خزر، فرصت مناسبی برای معرفی ظرفیت‌های ترانزیتی و اقتصادی خود یافته است.
پروژه ریلی رشت-آستارا، با طول تقریبی ۱۶۲ کیلومتر، یکی از حلقه‌های کلیدی شاخه غربی کریدور شمال-جنوب محسوب می‌شود و تکمیل آن می‌تواند نقش اساسی در برقراری اتصال ریلی ایران به روسیه، به‌ویژه شهرهای مسکو و سن‌پترزبورگ ایفا کند.
اتصال ریلی ایران به شبکه روسیه تنها به این مسیر محدود نیست و مسیرهایی از جمله سرخس و اینچه‌برون، با عبور از ترکمنستان و قزاقستان، به شبکه ریلی ایران متصل شده‌اند.
افزون بر این، از طریق دریای خزر نیز اتصال مؤثر کریدور شمال-جنوب برقرار است. در شاخه غربی دریای خزر، راه‌آهن رشت یکی از پروژه‌های مهم حوزه حمل‌ونقل ریلی کشور شناخته می‌شود.
مسیر جلفا که پیش‌تر فعال بوده، به دلیل نبود زیرساخت‌های ریلی در نخجوان، فعلاً بلااستفاده مانده است. جمهوری اسلامی ایران در تلاش است تا تمامی مسیرهای ریلی کشور تکمیل و ظرفیت آن‌ها توسعه یابد تا شبکه حمل‌ونقل بین‌المللی کشور کامل‌تر شود.
پیشینه و اهمیت اجلاس؛ نگاه سفیر ایران در روسیه
«کاظم جلالی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه، با اشاره به برگزاری نخستین اجلاس استانداران حاشیه دریای خزر در استان گیلان، این ابتکار را اقدامی مهم و بی‌نظیر در سطح منطقه دانست.
جلالی با یادآوری اینکه دریای خزر از ابتدا به‌عنوان «دریای صلح و امنیت» شناخته شده، افزود: امروز همکاری‌ها به سطح استانداران و استان‌های همجوار رسیده و می‌تواند بارقه امیدی برای گسترش تعاملات میان ایران، روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان باشد.
وی جایگاه ویژه استان گیلان در اتصال ایران به کشورهای شمالی را مورد تأکید قرار داد و گفت: گیلان نقطه تماس ایران با آذربایجان و روسیه است و در کریدور شمال-جنوب نقش محوری دارد. سه شاخه این کریدور شامل مسیر شرقی، میانی (دریای خزر) و غربی است که شاخه‌های میانی و غربی از گیلان عبور می‌کنند و اهمیت این استان را دوچندان می‌سازند.
سفیر ایران در روسیه تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا را یکی از پروژه‌های حیاتی خواند و گفت: تنها حلقه مفقوده اتصال ریلی از سن‌پترزبورگ تا خلیج فارس، مسیر ۱۶۲ کیلومتری آستارا-رشت است که با سرمایه‌گذاری روسیه و اراده دولت ایران در حال تملک زمین‌هاست و ان‌شاءالله به‌زودی اجرایی خواهد شد.
جلالی با اشاره به سیاست وزارت امور خارجه در توسعه همکاری‌های استانی تأکید کرد: روسیه بیش از ۸۵ استان دارد و هر یک از استان‌های ایران می‌توانند با استان‌های روسیه خواهرخواندگی و همکاری داشته باشند این همکاری‌ها به‌ویژه در حاشیه خزر که دریای برادری و همکاری است، اهمیت مضاعف دارد.
وی گردشگری را یکی دیگر از ظرفیت‌های مهم همکاری میان کشورهای ساحلی خزر دانست و افزود: اگر گردشگری در این منطقه فعال شود، مردم پنج کشور می‌توانند از ظرفیت‌های یکدیگر بهره‌مند شوند و شناخت متقابل افزایش یابد؛ امری که در دوران اتحاد جماهیر شوروی به دلایل تاریخی کمرنگ شده بود.
راه‌آهن رشت-آستارا؛ حلقه مفقوده کریدور شمال-جنوب
«میر محمد غراوی» معاون هماهنگی و امور عمرانی استاندار گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: راه‌آهن رشت-آستارا با طول تقریبی ۱۶۲ کیلومتر به‌عنوان حلقه مفقوده شاخه غربی کریدور شمال-جنوب، فرصت بی‌نظیری برای اتصال کامل ریلی ایران به بازارهای اوراسیا و کشورهای حاشیه خزر ایجاد می‌کند.
وی افزود: تکمیل این مسیر می‌تواند حجم تجارت منطقه‌ای را افزایش داده و نقش ایران در ترانزیت بین‌المللی را تقویت کند.
معاون هماهنگی و امور عمرانی استاندار گیلان افزود: گیلان به‌دلیل موقعیت ژئوپلیتیکی ممتاز و دسترسی به مرزهای زمینی، ریلی و دریایی آستارا، ظرفیت‌های کم‌نظیری برای توسعه همکاری‌های اقتصادی و ترانزیت کالا دارد. مسیر رشت-آستارا، نه‌تنها صادرات و واردات ایران با جمهوری آذربایجان و روسیه را تسهیل می‌کند، بلکه به‌عنوان شاهراه استراتژیک منطقه‌ای عمل می‌کند.
غراوی با اشاره به برگزاری نخستین اجلاس بین‌المللی استانداران استان‌های ساحلی کشورهای حاشیه دریای خزر در رشت تصریح کرد: این اجلاس با شعار «خزر، پل دوستی و توسعه منطقه‌ای» و با پیگیری‌های استاندار گیلان برگزار می‌شود و نشان‌دهنده نگاه ویژه دولت چهاردهم به توسعه تعاملات منطقه‌ای و بهره‌گیری از ظرفیت‌های خزر در حوزه اقتصاد، ترانزیت، گردشگری و دیپلماسی است.
وی افزود: گردهمایی استانداران کشورهای حاشیه خزر فرصتی است برای معرفی ظرفیت‌های استراتژیک استان گیلان، از جمله مسیر ریلی رشت-آستارا، و می‌تواند زمینه‌ساز گسترش همکاری‌های پایدار میان استان‌ها و کشورها در حوزه‌های مختلف اقتصادی و تجاری باشد.
غراوی در پایان تصریح کرد: تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا، که حلقه مفقوده شبکه حمل‌ونقل شمال کشور است، می‌تواند جهشی در تجارت منطقه‌ای ایجاد کرده و نقش ایران را در مناسبات اقتصادی و ترانزیتی با کشورهای حاشیه دریای خزر و اوراسیا تثبیت کند.
راه‌آهن رشت-آستارا زمان و هزینه حمل کالا را کاهش می‌دهد
«رحمت رحمت‌نژاد» مدیرکل راه‌آهن شمال ۲ در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به افزایش ۵۰ درصدی صادرات ریلی استان گیلان در هفت ماهه اول سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته، گفت: راه‌آهن رشت-آستارا پروژه‌ای ۱۶۲ کیلومتری است که حلقه مفقوده کریدور شمال-جنوب کشور محسوب می‌شود با تکمیل این مسیر، کوتاه‌ترین و اقتصادی‌ترین راه اتصال شمال اروپا و کشورهای حوزه قفقاز به خلیج فارس و هند فراهم خواهد شد.
وی با اشاره به پیشرفت‌های انجام شده در پروژه افزود: تا کنون حدود ۹۰ کیلومتر از مسیر آزادسازی شده و بیش از ۳۰۰ هکتار از اراضی تملک گردیده است پیش‌بینی می‌شود با تکمیل پروژه، زمان حمل و نقل کالا تا ۵۰ درصد کاهش و هزینه حمل تا ۳۰ درصد صرفه‌جویی شود که این دستاورد برای فعالان اقتصادی و تجار بسیار حائز اهمیت است.
مدیرکل راه‌آهن شمال ۲ در ادامه به ظرفیت‌های این پروژه در حوزه حمل و نقل مسافر و گردشگری اشاره کرد و گفت: از ابتدای سال تاکنون ۴۲۰ هزار نفر مسافر از طریق خطوط راه‌آهن شمال ۲ جابجا شده‌اند در ایام نوروز، قطارهای مناسبتی و گردشگری با استقبال بسیار خوبی مواجه شدند و برای اولین بار قطار گردشگری گیلان با ضریب اشغال ۱۰۰ درصد راه‌اندازی شد. این موضوع نشان‌دهنده پتانسیل بالقوه استان برای جذب گردشگر داخلی و خارجی است.
۶۰۰ هزار تُن کالا در بندر کاسپین جابجا شد
رحمت‌نژاد همچنین با اشاره به نقش بندر کاسپین در توسعه ترانزیت گفت: در هفت ماهه نخست سال جاری، ۶۰۰ هزار تن کالا در بندر کاسپین جابجا شد که حدود ۱۹ درصد آن از طریق حمل و نقل ریلی انجام شده است. این مسیر امکان صادرات سیمان، لوله‌های فلزی و کود اوره به کشورهای حاشیه خزر و حتی حوزه خلیج فارس را فراهم کرده و ظرفیت قابل توجهی برای توسعه صادرات غیرنفتی ایجاد کرده است.
وی تأکید کرد: با اتصال راه‌آهن رشت به آستارا، این پروژه نه تنها در حوزه ترانزیت و بار صادراتی مؤثر خواهد بود، بلکه زمینه تعاملات مردمی، توسعه گردشگری و حمل و نقل مسافر بین استان‌های شمال کشور و کشورهای همسایه را نیز فراهم می‌کند. استفاده از این مسیر می‌تواند سهم استان گیلان در کاهش مصرف سوخت و آلودگی هوا را نیز افزایش دهد، چرا که حمل و نقل ریلی مقرون به صرفه، ایمن و پایدار است.
رحمت‌نژاد در پاسخ به پرسشی درباره نقش راه‌آهن در اشتغال و اقتصاد استان گفت: راه‌آهن شمال ۲ به طور مستقیم برای ۶۱۰ نفر اشتغال پایدار ایجاد کرده و در حوزه گردشگری، لجستیک و تعمیرات نیز اشتغال غیرمستقیم فراهم می‌شود همچنین با معرفی ظرفیت‌های حمل و نقل ریلی به صنایع و صاحبان کالا، امکان استفاده از این مسیر ارزان و ایمن برای صادرات فراهم شده است به عنوان نمونه، همین امسال بیش از ۳ هزار تن میلگرد از صنایع فولادی استان گیلان برای صادرات به ترکمنستان از طریق خطوط ریلی جابجا شد.
وی در پایان به اهمیت اجلاس استانداران کشورهای حوزه خزر اشاره کرد و گفت: این اجلاس فرصت بسیار مناسبی برای معرفی ظرفیت‌های ترانزیتی و صادراتی استان گیلان است تا بتوانیم نقش استان را در کریدور شمال-جنوب و توسعه همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای برجسته کنیم. با توسعه زیرساخت‌های ریلی و معرفی مزایای خطوط ریلی، استان گیلان می‌تواند نقطه محوری اتصال کشورهای همسایه شمال و جنوب باشد و سهم خود را در توسعه اقتصاد و گردشگری منطقه افزایش دهد.
گیلان در آستانه تبدیل‌شدن به گره طلایی ترانزیت منطقه‌ای
مجموع سخنان سفیر ایران در روسیه، معاون عمرانی استانداری گیلان و مدیرکل راه‌آهن شمال ۲ نشان می‌دهد که پروژه راه‌آهن رشت-آستارا نه تنها یک طرح عمرانی، بلکه موتور محرک دیپلماسی اقتصادی، ترانزیت بین‌المللی و توسعه منطقه‌ای است.
گیلان با در اختیار داشتن مرزهای زمینی، ریلی و دریایی و میزبانی نخستین اجلاس استانداران کشورهای ساحلی خزر، بیش از هر زمان دیگری در مرکز توجه جغرافیای سیاسی و اقتصادی شمال کشور قرار گرفته و می‌تواند به نقطه اتصال پایدار ایران با روسیه، آذربایجان، اروپا و کشورهای حوزه اوراسیا تبدیل شود.
توسعه این پروژه و تکمیل کریدور شمال-جنوب، آینده همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای را متحول خواهد کرد و گیلان را به یکی از اصلی‌ترین کانون‌های تجارت بین‌المللی کشور بدل می‌کند.
