تحلیل سعدالله زارعی از انتخابات پارلمانی عراق
سعدالله زارعی کارشناس مسائل منطقه با اشاره به انتخابات اخیر پارلمان عراق تاکید کرد: در حالی‌که بسیاری از کشورهای هم‌پیمان آمریکا در منطقه هنوز از برگزاری انتخابات آزاد محروم هستند، عراق امروز نمونه‌ای موفق از دولت قانون‌مدار، جامعه هم‌گرا و دموکراسی بومی مقاومتی است.
خلاصه خبر
تحلیل سعدالله زارعی از انتخابات پارلمانی عراق
سعدالله زارعی کارشناس مسائل منطقه با اشاره به انتخابات اخیر پارلمان عراق تاکید کرد: در حالی‌که بسیاری از کشورهای هم‌پیمان آمریکا در منطقه هنوز از برگزاری انتخابات آزاد محروم هستند، عراق امروز نمونه‌ای موفق از دولت قانون‌مدار، جامعه هم‌گرا و دموکراسی بومی مقاومتی است.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس، سعدالله زارعی در نشست خبری «افق سیاسی عراق پس از انتخابات ۲۰ آبان» با تحلیل فضای سیاسی این کشور اظهار کرد: انتخابات اخیر، ششمین انتخابات پارلمانی پس از سقوط رژیم صدام حسین بود که در مقایسه با دوره‌های گذشته، شاهد افزایش ۱۵ درصدی مشارکت مردم و بازگشت اعتماد عمومی به روند سیاسی کشور بود.وی افزود: این انتخابات در شرایطی برگزار شد که از اکتبر ۲۰۲۳ و آغاز «طوفان الاقصی» تا جنگ غزه، منطقه درگیر مصاف تمام‌عیار سیاسی، رسانه‌ای و امنیتی بود.به گفته زارعی، انتخابات عراق به‌مثابه جمع‌بندی دو سال رویارویی جبهه مقاومت و جبهه آمریکایی ـ صهیونیستی، به سود جریان مقاومت رقم خورد.زارعی تصریح کرد: با وجود هزینه سنگین تبلیغاتی، روانی و امنیتی آمریکا و برخی دولت‌های هم‌پیمانش در منطقه برای اثرگذاری بر نتایج انتخابات – که برخی منابع عراقی رقم آن را تا دو میلیارد دلار اعلام کرده‌اند – مردم عراق مسیر خود را از اراده بیگانه جدا کردند و به جریان‌های مقاومتی رأی دادند.این تحلیلگر ارشد مسائل منطقه با اشاره به افزایش کرسی‌های نیروهای مقاومت در پارلمان جدید گفت: در پارلمان پیشین، مجموع کرسی‌های جریان‌های مقاومتی حدود ۳۰ کرسی بود که اکنون به بیش از ۹۰ کرسی رسیده است. وی افزود: گروه «عصائب اهل‌الحق» به رهبری قیس الخزعلی، با کسب حدود ۲۸ کرسی، بیشترین سهم را در میان گروه‌های مقاومتی دارد؛ همچنین سازمان بدر نیز موفق به کسب حدود ۲۰ کرسی شده و در فهرست‌های دیگر از جمله فهرست محمد شیاع السودانی و نوری مالکی، اکثریت نامزدهای پیروز از نیروهای جهادی و نهضتی هستند.
زارعی تأکید کرد: اگر فراکسیونی با عنوان «فراکسیون مقاومت» در پارلمان آینده عراق شکل گیرد، این جریان بزرگ‌ترین فراکسیون مجلس خواهد بود. وی افزود: «این نتیجه نشان داد که عراق، مردمی فعال و جامعه‌ای زنده دارد که تهدید را به فرصت تبدیل کرده و در برابر فشارهای خارجی منفعل نشده‌اند.وی به فضای آرام و منظم برگزاری انتخابات نیز اشاره کرد و گفت: روند رأی‌گیری بدون حادثه و با رقابت سالم و برابر میان احزاب شیعه، سنی و کرد انجام شد و این امر بلوغ سیاسی و رشد دموکراسی در عراق را ثابت کرد.زارعی در ادامه افزود: «در حالی‌که بسیاری از کشورهای هم‌پیمان آمریکا در منطقه هنوز از برگزاری انتخابات آزاد محرومند، عراق امروز نمونه‌ای موفق از دولت قانون‌مدار، جامعه هم‌گرا و دموکراسی بومی مقاومتی است. این انتخابات افق تازه‌ای از استقلال، امنیت و همگرایی را در برابر چشم منطقه ترسیم کرد.
تلاش‌های بی ثمر آمریکا برای پارلمان عراقزارعی در این نشست با بیان اینکه دولت آمریکا در ماه‌های پایانی فعالیت خود کوشید بر روند سیاسی عراق اعمال نفوذ کند، اظهار کرد: آقای ترامپ در این ماه‌های اخیر فردی را به‌عنوان نماینده ویژه به بغداد فرستاد تا تحولات سیاسی عراق را تحت‌نظر داشته باشد. در پیام‌های این فرد که مستقیماً از سوی واشنگتن ابلاغ می‌شد، تهدیدات آشکار علیه گروه‌های سیاسی عراقی وجود داشت؛ به‌ویژه نسبت به کسانی که در صف مقابل آمریکا و در کنار جبهه مقاومت قرار داشتند.وی ادامه داد: این نماینده طی هفته‌های اخیر سه پیام رسمی به گروه‌های عراقی منتقل کرده بود تا مسیر انتخابات را به سود واشنگتن تغییر دهد. اما نتیجه کاملاً برخلاف خواست آمریکایی‌ها رقم خورد و ملت عراق نشان داد که با وجود فشار مالی برخی کشورهای عربی و سیاسی ایالات متحده، استقلال خود را حفظ می‌کند.زارعی با اشاره به ماهیت منطقه‌ای این انتخابات افزود: انتخابات عراق آینه تمام‌نمایی از وضعیت عمومی ملت‌های منطقه غرب آسیا بود. اگر امروز در لبنان انتخاب برگزار شود، یا در فلسطین و حتی ترکیه شرایطی ایجاد شود که جریانات مقاومتی در آن رقابت کنند، نتیجه چیزی جز پیروزی مقاومت نخواهد بود. آنچه در عراق روی داد وزن‌کشی میان خط مقاومت و جبهه آمریکا در منطقه بود.وی تأکید کرد: در عراق همه طیف‌های قومی و مذهبی – اعم از شیعه، سنی و کرد – در این انتخابات به‌صورت متعادل مشارکت کردند و این بلوغ سیاسی، عراق را به کشوری تثبیت‌شده تبدیل کرده است. همین بلوغ سیاسی است که می‌تواند حسادت و مداخله‌جویی آمریکایی‌ها را برانگیزد.
زارعی هشدار داد: «آمریکا نشان داده که واقعیت صحنه عراق را برنمی‌تابد و تلاش دارد با تحریک ناامنی یا بازگرداندن نیروهای نظامی خود، معادلات را تغییر دهد. با این حال تجربه دو دهه گذشته نشان داده است که در برابر گارد متحد ملت عراق، واشنگتن قادر نخواهد بود با ابزار نظامی مسیر تحولات را به سود خود تغییر دهد.»وی تصریح کرد که انتخابات عراق «سرآغاز مرحله‌ای تازه از خودباوری و قدرت‌یابی ملت‌های منطقه» است و پیام روشن آن برای قدرت‌های خارجی «پایان دوران قیمومت سیاسی در غرب آسیا» خواهد بود.
قطعاً آمریکا نمی‌تواند معادلات داخلی عراق را حل‌وفصل کندسعدالله زارعی با اشاره به تداوم فشارهای واشنگتن بر روند سیاسی عراق گفت: آمریکایی‌ها در ماه‌های اخیر به هر اقدامی متوسل شدند تا هزینه ملت‌ها را افزایش دهند و مسیر حرکت در کشورهای منطقه را دشوارتر کنند. آنها همواره کارهای آسان ملت‌ها را پیچیده و مسائل داخلی را به بحران بدل می‌کنند، اما قادر نخواهند بود واقعیت صحنه عراق را تغییر دهند.وی تأکید کرد: قطعاً آمریکا نمی‌تواند معادلات داخلی عراق را حل‌وفصل کند. آنها نه می‌توانند رأی پارلمان جدید را به نفع خود تغییر دهند، نه قادرند نمایندگان منتخب مردم را به رأی دادن مطابق میل واشنگتن وادار کنند. این دوره از تاریخ عراق دیگر زمان تحمیل نیست.قانون حشدالشعبی چه می‌شود؟زارعی در ادامه درباره قانون حشد الشعبی نیز توضیح داد: قانون حشد، یک قانون داخلی عراق است که تنها به دلیل برخی اختلافات درون‌گروهی میان جریان‌های عراقی، اجرای آن به تأخیر افتاد. اما اکنون شرایط برای طرح دوباره آن در پارلمان جدید بیش از قبل فراهم است. برخلاف تصوری که وجود داشت مبنی بر اینکه اگر قانون در مجلس پیشین تصویب نمی‌شد، دیگر در مجلس جدید جایی نداشت، امروز شاهدیم که با گسترش جریان مقاومت ــ از ۳۰ کرسی به بیش از ۹۰ کرسی ــ موقعیت پیگیری و تصویب این قانون کاملاً مهیاست.
وی افزود: آمریکا نه می‌تواند پارلمان عراق را منحل کند، نه قادر است تصویب یا لغو قوانین کلیدی را تحمیل کند. آنها نمی‌توانند مانع شکل‌گیری دولت جدید شوند و قطعاً قادر نیستند دولتی خاص را بر مردم عراق تحمیل کنند. تنها کاری که می‌توانند انجام دهند، ایجاد اخلال در روند تشکیل دولت و کند کردن این فرآیند از طریق تحریک یا تهدید است، اما اصل مسیر به هیچ وجه قابل توقف نیست.بسیار قوی است که جریان صدر در انتخابات بعدی حضور فعالی داشته باشندزارعی سپس درباره وضعیت جریان صدر گفت: با اینکه جریان صدر جزو شورای هماهنگی شیعیان محسوب نمی‌شود – یا به تعبیر دقیق‌تر در این شورا نقش رسمی تنصیصی ندارد – اما با اضلاع مختلف آن روابط سیاسی و رفت‌وآمدهای مستمر دارد. صدریها خود را جدای از بدنه شیعی نمی‌بینند و در واقع تعریف سیاسی‌شان در پیوند با دیگر گروه‌های شیعی است. این پیوند به‌گونه‌ای است که نمی‌توانند سرنوشت خود را از دیگر جریان‌های شیعی جدا بدانند.وی خاطرنشان کرد: در انتخابات اخیر، صدریها به تجربه دریافتند که کناره‌گیری از روند رأی‌گیری نتیجه‌ای به سود آنها ندارد و تنها باعث تقویت رقبای‌شان می‌شود. بنابراین آموختند که باید در انتخابات شرکت کنند و این احتمال بسیار قوی است که در انتخابات بعدی حضور فعالی داشته باشند.زارعی در پاسخ به برخی گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال بروز درگیری یا اعتراض از سوی جریان صدر تصریح کرد: «احتمال اینکه صدریها بخواهند دست به تشنج، اعتصاب یا اقدام امنیتی بزنند بسیار اندک است. شواهد روزهای پس از انتخابات نشان می‌دهد که آنها واقعیت صحنه کنونی عراق و نتایج انتخابات را پذیرفته‌اند.
عدم شرکت صدریها در انتخابات به معنای حذف آنها از روند حکمرانی نخواهد بودوی افزود: درست است که صدریها در این دوره از انتخابات شرکت نکردند، اما این به معنای حذف آنها از روند حکمرانی نخواهد بود. هیچ دلیلی وجود ندارد که در دولت آینده عراق نقش و سهمی نداشته باشند. ممکن است در کابینه‌ها یا مدیریت‌های کلان بخشی از مسئولیت‌ها را برعهده گیرند. اینکه تا چه اندازه از چنین نقشی استقبال کنند مسئله دیگری است، اما به‌هرحال حذف‌شدنی نیستند.زارعی گفت: فضای کلی حاکم میان شورای هماهنگی شیعیان و جریان صدر، فضای همکاری، آرامش و تفاهم است. شرایط به‌گونه‌ای نیست که یکی بخواهد دیگری را نادیده بگیرد یا کنار بگذارد. آنچه در عراق در حال شکل‌گیری است، نوعی بلوغ سیاسی و تعامل مسالمت‌آمیز در میان نیروهای مؤثر این کشور است و آمریکا نمی‌تواند این مسیر طبیعی را برهم زند.
وی افزود: دعوت از جریان صدر برای مشارکت در دولت آینده، نه برای ایجاد مناقشه یا نزاع جدید، بلکه برای حفظ کلیت و وحدت شیعه در عراق است و برای از بین بردن زمینه‌های تشنج احتمالی صورت می‌گیرد.»زارعی تأکید کرد: افرادی از جریان صدر که در دولت آتی حضور پیدا می‌کنند، کسانی خواهند بود که قائل به همکاری و همراهی هستند، نه کسانی که دنبال تنش، درگیری یا کارشکنی‌اند.افزایش کرسی‌های اهل سنت، نماد همگراییاین تحلیلگر ارشد مسائل منطقه همچنین به وضعیت اهل سنت در پارلمان جدید اشاره کرد و گفت: «پارلمان آینده عراق، افق مثبتی را برای جامعه اهل سنت ترسیم می‌کند. مشارکت مردم اهل سنت در این انتخابات نسبت به دوره‌های پیشین به‌طور محسوسی افزایش پیدا کرد و همین امر سبب شد تا تعداد کرسی‌های آنها نیز بیشتر شود.»زارعی در این باره آمار داد: «تعداد کرسی‌های اهل سنت در این انتخابات، از ۷۵ کرسی به ۷۷ کرسی افزایش پیدا کرد. این موضوع نشان‌دهنده هوشیاری و آگاهی اهل سنت عراق است که دریافته‌اند خواسته‌های خود را باید در فضای همگرایی و همدلی پیش ببرند.»وی تشریح کرد: «اهل سنت این امکان را داشتند که واگرا عمل کرده یا انتخابات را تحریم کنند. می‌توانستند رهبران خود را به شرکت در انتخابات دعوت کنند اما توده مردم آنها را همراهی نکنند و شاهد کاهش مشارکت باشیم. اما هم افزایش مشارکت و هم افزایش کرسی‌ها نشان می‌دهد که جامعه سنی، اعم از نخبگان و توده‌ها، مسیر همگرایی را دنبال می‌کنند و پیگیری مطالباتشان در یک فضای مسالمت‌آمیز را برگزیده‌اند.»
به عقیده زارعی، عراق با این انتخابات نشان داد که مسیر خود را به سمت ثبات داخلی و تقویت جریان مقاومت در سطح منطقه پیگیری می‌کند و فشارهای خارجی و اختلافات داخلی نمی‌تواند مانع از شکل‌گیری یک دولت مقتدر و فراگیر شود.
سعدالله زارعی در ادامه سخنان خود اظهار کرد: انتخابات اخیر عراق بسیاری از واقعیت‌ها را شفاف کرد. نخست اینکه جامعه سنی عراق نشان داد می‌خواهد در یک فرایند مسالمت‌آمیز و قانونی نقش‌آفرینی کند و هیچ تمایلی به بازگشت به رفتارهای خشن و سیاست‌های گذشته ندارد. اهل سنت عراق امروز به‌سمت فعالیت مدنی، مشارکت سیاسی و همکاری با کل نظام سیاسی کشور حرکت کرده‌اند و نمی‌خواهند کنش‌های خود را با گرایش‌های خارجی تنظیم کنند.زارعی افزود: دومین نکته‌ای که این انتخابات روشن کرد، این بود که پول در تعیین سرنوشت ملت‌ها دیگر کارساز نیست. برخی دولت‌های کوچک حاشیه جنوبی خلیج فارس، که مداخلات آنها در کشورهای منطقه زبان‌زد است و امروز صحنه‌گردان بسیاری از آشوب‌ها هستند، بنا به گزارش‌ها بیشترین هزینه را برای اثرگذاری بر انتخابات عراق کردند، اما نتیجه نشان داد سرمایه‌گذاری آنها کاملاً بی‌نتیجه بوده است. اکنون اگر از مسئولان همان کشورها بپرسند از چه کسی در پارلمان عراق حمایت کرده‌اند یا چند کرسی به‌دست آورده‌اند، پاسخ روشنی ندارند. این یعنی پول نمی‌تواند جایگزین اراده ملت‌ها شود.وی در ادامه گفت: این انتخابات ثابت کرد شعارهایی نظیر همگرایی با غرب، پذیرش اسرائیل و هم‌سویی با سیاست‌های آمریکا در عراق دیگر خریدار ندارد. نه در میان شیعیان و نه در میان اهل سنت چنین دیدگاه‌هایی پایگاه اجتماعی پیدا نکرده و جامعه عراق این گفتمان‌ها را کنار زده است. مردم عراق امروز می‌خواهند با استقلال رأی و تکیه بر هویت ملی خود تصمیم بگیرند، نه بر اساس دیکته‌های خارجی.
زارعی افزود: این تحول نشان داد که سنیِ عراقی همانند شیعه عراقی به هویت ملی خود پایبند است و نمی‌خواهد چهره‌ای شبیه به سران عرب وابسته به غرب از خود ترسیم کند. برعکس، چهره‌ای مستقل، عزت‌مند و همگرای عراقی از سوی همه طیف‌ها به نمایش درآمده است.وی تصریح کرد: با این روند، بعید است دولت‌های بیگانه بتوانند در فضای کنونی عراق نفوذ معناداری کنند یا جامعه عراق را به سمت سیاست‌های تنش‌زا سوق دهند. امروز جامعه عراق به مرحله‌ای از درک و بلوغ سیاسی رسیده که بر پایه مشارکت مشترک و زندگی سیاسی واحد حرکت کند. ملت عراق اکنون عزم خود را برای ادامه حیات سیاسی در چارچوب یک کشور واحد به نام عراق، نه تکه‌تکه‌شده میان فرقه‌ها، اثبات کرده است.
15:47 - 27 آبان 1404
نظرات کاربران
