نشست اخیر وزیران خارجه کشورهای عضو گروه هفت بار دیگر پرونده هسته‌ای ایران را در کانون توجه سیاست‌ورزی قرار داد.
اعضای این گروه در بیانیه پایانی خود از تهران خواستند مطابق قطعنامه‌های شورای امنیت و تعهدات مندرج در معاهده عدم اشاعه (NPT)، همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را از سر بگیرد و امکان بازرسی از تمامی فعالیت‌های هسته‌ای را فراهم کند. آن‌ها همچنین بر ضرورت ازسرگیری گفت‌وگوی مستقیم میان ایران و آمریکا تأکید کردند.
مجموع مواضع G۷ نشان می‌دهد که غرب در مسیر افزایش فشارهای سیاسی و امنیتی بر تهران گام برمی‌دارد و آینده پرونده هسته‌ای بیش از گذشته به تصمیم‌گیری‌های سیاسی پایتخت‌های تأثیرگذار جهان گره خورده است.
اظهارات اسلامی و عراقچی درباره قطعنامه احتمالی
در چنین فضایی، ۲۵ آبان در کنفرانس بین‌المللی «حقوق بین‌الملل تحت تهاجم، تجاوز و دفاع»، وزیر امور خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی درباره مواضع گروه هفت و نحوه مواجهه ایران توضیحاتی ارائه کردند.
محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در گفت‌وگو با اکوایران عنوان کرد که پیگیری‌های مربوط به جلوگیری از صدور قطعنامه جدید بر عهده وزارت خارجه است. او تاکید کرد که طرح چنین قطعنامه‌هایی «عملیاتی سیاسی و روانیِ تکراری» است که هدف آن اعمال فشار بیشتر بر ایران است.
عباس عراقچی نیز در حاشیه همین نشست اعلام کرد که گفت‌وگوها و رایزنی‌های مستمر میان ایران و آژانس ادامه دارد و سفیر ایران در وین «کاملاً فعال» است.
او همچنین گفت: همکاری ایران با آژانس در چارچوب قواعد مشخص دنبال می‌شود و با تغییر شرایط میدانی، این همکاری در صورت پایبندی طرف مقابل به همین قواعد ادامه خواهد یافت.
خرازی: در صورت تغییر رویکرد آمریکا آماده گفت‌وگو هستیم
در همین حال، کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی نیز در پاسخ به سوال اکوایران اعلام کرد: اگر دونالد ترامپ به این جمع‌بندی برسد که باید وارد یک تعامل واقعی و مبتنی بر اصول شود، ایران از چنین رویکردی استقبال خواهد کرد؛ اما «تاکنون نشانه‌ای» از تغییر رفتار در طرف آمریکایی مشاهده نشده است.
او تأکید کرد که آمریکا باید در نخستین جلسه گفت‌وگو توضیح دهد چرا «اقدامی تجاوزکارانه و فاقد مبنای قانونی» علیه ایران انجام داده است و در صورت ناتوانی در ارائه توجیه، باید عواقب آن را بپذیرد. به گفته خرازی، تنها در چنین فضایی می‌توان وارد مذاکرات جدید شد و به نتیجه رسید.
ساسان کریمی، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با اکوایران با اشاره به فشارهای فزاینده غرب بر ایران، تأکید کرد که این فشارها در سطحی بالاتر از گذشته دنبال می‌شود.
به گفته کریمی، کشورهای غربی، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بخش عمده‌ای از دبیرخانه شورای امنیت سازمان ملل متحد در حال ایجاد زمینه‌ای برای فعال‌سازی دوباره پرونده ایران در شورای امنیت هستند و چشم به قطعنامه‌های مربوط دارند تا از آن‌ها پاسخ بگیرند.
این استاد روابط بین‌الملل با اشاره به اینکه این فایل را با تمهید آژانس می‌خواهند فعال کنند و فشار بر ایران را افزایش دهند، افزود: این روند هم جنبه فنی دارد و هم سیاسی. آن‌ها با بهانه‌های فنی و فشار سیاسی قصد دارند ایران را تحت فشار بیشتری قرار دهند و عملاً در ۲۰ سال گذشته نیز همین وضعیت برقرار بوده است؛ همیشه بهانه فنی طرح شده اما فشار، سیاسی بوده است. فقط در دوره‌هایی که تعامل کافی وجود داشته ــ مثل زمان توافق برجام ــ شرایط متفاوت بوده است.
کریمی در پاسخ به پرسشی درباره نحوه رفتار دستگاه دیپلماسی در چنین شرایطی تصریح کرد: فکر می‌کنم دستگاه دیپلماتیک باید تحرک بسیار بیشتری نسبت به وضع موجود داشته باشد؛ چه در سطح ستادی وزارت خارجه، شامل: سفرها، حضور مقامات در نقاط مختلف و رایزنی‌ها و چه در سطح نمایندگی‌ها. دستگاه دیپلماسی کشور باید بسیار جسورانه‌تر از گذشته به سمت گرفتن بهانه‌ها از دست طرف‌های مقابل حرکت کنند.
او درباره افزایش ارتباط ایران با چین و روسیه پس از فعال شدن مکانیسم ماشه و تحلیل‌هایی مبنی بر تلاش تهران برای جبران خلأ ارتباط با غرب، نیز توضیح داد: به نظر من این سناریو قابل تأیید نیست. اولاً نظام امروز بین‌الملل، دو قطبی نیست که بتوان با اتکا به یک قطب علیه دیگری عمل کرد. دوم اینکه همبستگی ایران با روسیه و چین موردی است و نه اصولی. سوم اینکه در صورت تک‌محوری بودن سیاست خارجی، ایران به شریک ارزان برای چین و روسیه تبدیل خواهد شد.
کریمی تأکید کرد: در حالی روابط ما با چین و روسیه متوازن می‌شود که آن‌ها نیز همزمان رابطه متوازنی با آمریکا و اروپا داشته باشند. اما وقتی یک طرف (اروپا و آمریکا) ضعیف یا حذف باشد، طبیعتاً رابطه طرف مقابل با ما نیز از توازن خارج می‌شود.
شانس احیای مذاکره با آمریکا
ساسان کریمی در پاسخ به پرسشی درباره احتمال احیای میز مذاکره میان ایران و آمریکا گفت: به نظر من امکان چندانی وجود ندارد. حتی اگر مذاکره انجام شود، کاربردی ندارد؛ مذاکره بدون رسیدن به توافق کاربردی ندارد. من در حال حاضر زمینه‌ای برای بروز یک توافق نمی‌بینم. حتی اگر مذاکره‌ای صورت بگیرد، فعلاً نمادین خواهد بود و مذاکره محتوایی نیازمند تمهیدهای بسیار مهم‌تری است.
او در پایان تاکید کرد که رسیدن به توافقی مانند برجام بسیار دور است.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
